ماں بولی دیہاڑ2022 ‘ پنجابی آگواں تے سوجھواناں دا مطالبیاںدی منظوری لئیحکومت نوں اک سال دا الٹی میٹم

ظ عباس

پچھلے دناں21فروری نوں مادری زباناں دے عالمی دن دی مناسبت نال پنجابی یونین دے پربندھ ہیٹھ پنجابی دی ترقی و فروغ لئی کم کرن والی پنجابی دی ساری تنظیماں نے مشترکہ طور تے حکومتی سطح تے پنجابی زبان دے نال امتیازی سلوک روا رکھے جان دے خلاف یوم احتجاج مناندے ہوئے پنجاب اسمبلی دے سامنے مال روڈ اتے احتجاجی جلسہ کیتا‘ جہدے وچ پنجابی تنظیماں دے رہنما‘ پنجابی بولن والے مرد تے خواتین تے طالب علماں نے ہزاراں دی گنتی وچ رلت کیتی تے پنجابی نوں ذریعہ تدریس بنان دے حق وچ نعرے لائے۔
احتجاجی جلسے وچ رہنماواں نے حکومت پنجاب کولوں پہلی جماعت توں پنجویں جماعت تک پنجابی زبان نوں ذریعہ تعلیم بنان تے پہلی توں بی اے تک لازمی مضمون قرار دین دا مطالبہ کیتا تے پنجاب دی کسی وی طرح تے کسی وی سطح اتے تقسیم یا ونڈ نوں رد کردے ہوئے ایسے فیصلیاں دے خلاف بھرواں احتجاجی تحریک چلان دا اعلان کیتا۔
ایس احتجاجی تقریب دے روح رواں تے پنجابی یونین دے صدر مدثر اقبال بٹ نے شرکا نال خطاب کردے ہوئے آکھیا پنجابی زبان دے نال امتیازی سلوک بند کیتا جاوے۔ اپنی مادری زبان وچ تعلیم حاصل کرنا ہر بال دا بنیادی حق اے لیکن پنجابی اپنے ایس بنیادی حق توں محروم نیں۔ اسیں حکومت کولوں مطالبہ کرنے آں کہ پنجابی زبان نوں ایہدے سارے حقوق دتے جان تے پہلی توں پنجویں زبان تک ذریعہ تعلیم تے بی اے تک لازمی مضمون دا درجہ دتا جاوے۔ جے 21فروری 2023تک ساڈا مطالبہ پورا نہ کیتا گیا تے اگلے سال ایسے دن تے ایسے مقام اتے لکھاں پنجابی دھرنا دین گے تے اوس ویلے تک نہیں اٹھاں گے جدوں تک اوہناں دے مطالبے پورے نہیں ہوں گے تے حکومت ایس باب وچ نوٹیفکیشن جاری نہیں کرے گی۔
ایڈیٹر روزنامہ پنجابی زبان میاں آصف علی نے آکھیا‘ پنجابی دی کسی وی قسم دی تے کسی وی سطح دی تقسیم قبول نہیں کیتی جاوے گی تے انج کرن والیاں دے خلاف پورے پنجاب وچ بھرواں احتجاجی تحریک چلائی جاوے گی۔
اوہناں نے ایہ اعلان ساری پنجابی تنظیماں دی نمائندگی کردے ہوئے کیتا جہدی تائید شرکا نے ہتھ چک کے کیتی۔شہزاد ناصر وی پنجابی زبان و ادب لئی سرگرم نیں۔ اوہ امریکہ وچ مقیم ہون دے باوجود خاص طور تے ایس تقریب وچ رلت لئی پاکستان تشریف لیائے۔ اوہناں نے مظاہرین نال خطاب کردے ہوئے آکھیا‘ پنجابی زبان لئی ایس کثیر تعداد وچ پنجابیاں نوں اکٹھا ویکھ کے خوشی ہوئی۔ پنجاب نوں تقسیم کرن دی سازش کیتی جا رہی اے‘ اسیں ایس سازش نوں کامیاب نہیں ہون دیاں گے۔
اقبال قیصر نے آکھیا پنجابی ساڈی ماں بولی اے۔ ایہدے نال رشتہ ٹٹ گیا تے ساڈی پہچان وی ختم ہو جاوے گی۔ چنانچہ ساری مادی زباناں وانگوں پنجابی نوں وی ایہدا حق ملنا چاہیدا اے۔وقار بھنڈر نے آکھیا سانوں اپنے روزمرہ دے معمولات وچ وی اپنی ماں بولی وچ ای گل بات کرنی چاہیدی اے۔ڈاکٹر انور اعجاز نے آکھیا اسیں جے اپنی ماں بولی نوں اہمیت نہیں دیاں گے تے کوئی وی ساڈی عزت نہیں کرے گا۔اسلم بھٹی نے آکھیا اسیں جے ترقی کرنا چاہنے آں تے سانوں ماں بولی نوں ذریعہ تعلیم بنانا چاہیدا اے۔ 8کروڑ توں ودھ لوکی پنجابی بولدے نیں۔
سید عمار شاہ کاظمی نے آکھیا پنجاب وچ اک ای زبان بولی جاندی اے ۔لہجیاں دے فرق دی بنیاد تے زبان نوں تقسیم نہیں کیتا جا سکدا۔ پنجاب دی تریخ وچ سرائیکی زبان دا کوئی وجود نہیں۔ اک سازش دے ذریعے لہجے دے فرق دی بنیاد تے زباناں بنائی جار ہیاں نیں۔ احمد رضا وٹو نے آکھیا کہ ریاست قوم دی محافظ ہوندی اے۔ ریاست نوں ساڈی ماں بولی دا حق لینا چاہیدا اے۔ جے ریاست نے بنگالیاں دا ایہو مطالبہ من لیتا ہوندا تے پاکستان تقسیم نہ ہوندا۔ اج اسیں وی اکٹھے آں تے ریاست کولوں وی ایہو مطالبہ کر رہے آں کہ ساڈی ماں بولی دا حق تسلیم کیتا جاوے تے پنجاب وچ پنجابی نوں ذریعہ تعلیم بنایا جاوے۔حکومت یا کسی طاقتور نے وی پنجاب نوں تقسیم کرن دی کوشش کیتی تے نقصان ملک دا ای ہووے گا۔ پنجاب دی تقسیم کسی صورت قبول نہیں۔
الیاس گھمن نے آکھیا اج پورے پنجاب وچ پنجابی زبان و ثقافت دے تحفظ و حق لئی تقریباں ہو رہیاں نیں تے اک ای مطالبہ کیتا جا رہیا اے کہ پنجاب وچ ماں بولی نوں ذریعہ تعلیم بنایا جاوے۔ بڑی خوشی دی گل اے کہ ماں بولی دے حقوق لئی زندہ دلان لہور وی جاگ گیا اے۔ جدوں آکھیا اج دے جلسے وچ پورے پنجاب توں لوگ آئے نیں۔ ایس تریخ ساز جلسے نال منیر خاں،جمیل احمد پال ،طارق جٹالہ ، پھول پیر، میاں امجد ،اعجاز مفتی،غزالہ نظامی،شہزاد شیرازی ،افضل ساحر ،عافیہ چوہدری پروفیسر ارشد،مقدس جرار،پروین ملک ،شفیق چشتی سنے دوجے رہنماواں نے وی خطاب کیتا تے پنجابی زبان نوں ذریعہ تعلیم بنان دا مطالبہ تے پنجاب دی تقسیم دے کسی وی قسم دے منصوبے نوں رد کیتا۔
پنجابی دے منے پرمنے شاعراں نے تقریب دے اختتام تے شرکا دے جوش تے جذبے نوں ودھان لئی شعر سنائے تے پنجاب دی تقسیم نوں سازش قرار دیندے ہوئے ایہدی مخالفت کرن دا اعلان کیتا۔ بہت سارے شرکا نے پنجابی ثقافت دے رنگاں وچ ڈھل کے بھنگڑے وی پائے تے پنجابی گیت وی گائے۔ شرکا دی وڈی گنتی نے پیلے رنگ دے پنجابی پٹکے گلے وچ پائے سن جد کہ پیشانی اتے احتجاج دے طور تے کالی پٹیاں بنھ رکھیاں سن۔
شرکا نے ہتھاں وچ پلے کارڈ چکے ہوئے سن جنہاں اتے پنجابی زبان دے حق وچ نعرے درج سن۔ جلسے دے اختتام تے شرکا پنجابی یونین دے صدر مدثر اقبال بٹ‘ پنجابی تحریک دے صدر الیاس گھمن تے منے پرمنے پنجابی شاعر بابا نجمی دی قیادت وچ انتہائی منظم طریقے نال ریلی دی شکل وچ الحمرا ہال پہنچے جتھے ایس باب وچ اک مفصل سیمینار دا پربندھ کیتا گیا سی جہدے وچ اہل علم و دانش نے اپنی فکر دا اظہار کیتا تے حاضرین لئی سوچ دے بوہے کھولے۔
مدثر اقبال بٹ تے الیاس گھمن دی میزبانی وچ لہور دے الحمرا ہال نمبر3وچ ہون والے سیمینار دے اچیچے پروہنیاں وچ سینئر شاعر بابا نجمی‘ صدر پنجابی میڈیا گروپ ندیم رضا‘ احمد رضا وٹو‘ طارق احمد جٹالہ‘ میاں امجد‘ میاں آصف علی‘ پروین ملک تے عمار شاہ کاظمی شا مل سن۔ایس سادہ مگر پروقار تقریب دے سٹیج سیکرٹری دے فرائض حافظ ممتاز ملک نے ادا کیتے جنہاں نے سیمینار دا باقاعدہ آغاز تلاوت قرآن پاک توں کیتا جد کہ بابا گروپ دے حسنین نے ہیر وارث شاہ سنائی۔
پنجابی میڈیا گروپ دے صدر ندیم رضا نے آکھیاپنجابی زبان دا موازنہ کسی دوجی زبان نال نہیں بندا۔ جتھوں تک اردو دی گل اے ایہنے آپ پنجابی توں جنم لیتا اے۔ پنجابی ترنم نال بھرواں زبان اے۔اوہناں نے آکھیا اج بابا بلھے شاہ دی دھمال دی گل ہو رہی اے۔ بابا بلھے شاہ نے دھمال پا کے دھمال نوں لاوازل کردتا کیوں جے اوس دن توں دھمال بابا بلھے شاہ نال منسوب ہو گئی اے۔اوہناں نے آکھیا پنجابی دے فروغ وچ مدثر اقبال بٹ دے کردار نوں فراموش نہیں کیتا جا سکدا۔ اوہناں نے پنجابی دی کاز لئی اپنا سب کجھ قربان کردتا اے۔
احمد رضا وٹو نے آکھیا کہ پنجابی زبان ای پنجاب نوں بچا سکدی اے۔ پنجابی زبان دا بیانیہ ای عوامی بیانیہ اے جہڑا بابا فرید دی تعلیمات توں تخلیق پایا۔اوہناں نے آکھیا 13کروڑ انساناں دی زبان آزاد نہیں اے تے سوچ آزاد کیویں ہووے گی؟ اسیں سارے مدثر اقبال بٹ تے الیاس گھمن بن کے ای پنجابی نوں ایہدا حق دوا سکنے آں۔
سیکرٹری پنجابی ادبی بورڈ پروین ملک نے آکھیا سادے بزرگاں نے سانوں پنجابی لئی بنیاد فراہم کیتی سی۔ ایسے تے اج اسیں پنجابی دے حقوق دی تحریک چلا رہے آں۔ اج ایہ تحریک بہت اگے نکل آئی اے۔ اوہ دن دور نہیں کہ اسیں ایہنوں ایہدا حق دوان وچ کامیاب ہو جاواں گے۔سید عمار شاہ کاظمی نے آکھیا کہ لہور توں پشور تک پنجابی ای بولی جاندی اے۔ صرف لہجیاں دا فرق اے تے محض ایس فرق نوں بنیاد بنا کے پنجابی زبان نوں تقسیم نہیں کیتا جا سکدا نہ ای ایس بنیاد تے پنجاب دی تقسیم نوں کسی صورت قبول نہیں کیتا جاوے گا۔
پنجابی یونین دے سربراہ تے ایس تقریب دے میزبان مدثر اقبال بٹ نے آکھیا اسیں اپنے مطالبے حکومت دے سامنے رکھ دتے نیں‘ ساڈے مطالبے جے تسلیم نہ کیتے گئے تے اسیں انتہائی قدم چکن توں وی گریز نہیں کراں گے۔پنجابی تحریک دے صدر الیاس گھمن نے ایس موقع تے آکھیا ایہناں ساریاں لوکاں دا شکر گزار آں جنہاں نے اج دی تقریباں وچ رلت کر کے ایہناں نوں کامیاب بنایا اے۔ ہن اسیں عملی اقدامات کرنے نیں۔ ہن اسیں اپنی ماں بولی دا حق لے کے رہواں گے۔
اوہناں نے سیمینار دے اختتام تے سارے رہنماواں تے شرکا دا شکریہ ادا کیتا۔ تقریب دے اختتام تے پنجابی دے منے پرمنے شاعر بابا نجمی نے پنجابی دے حوالے نال اپنے شعر سنائے۔ایس موقع تے پنجابی تنظیماں ولوں مشترکہ طور تے 13نکاتی قرارداد وی منظور کیتی گئی جہڑی تھلے دتی سطراں وچ پیش کیتی جا رہی اے:
1- پنجاب وچ پہلی توں گریجویشن تک پنجابی زبان نوں لازمی مضمون دی حیثیت نال پڑھایا جاوے۔
2- پہلی توں پنجویں تک پنجابی زبان نوں ذریعہ تعلیم بنایا جاوے۔
3- ایم اے تک ذریعہ تعلیم دی سہولت فراہم کیتی جاوے۔
4- چالوں سال توں ہر سطح تے پنجابی استاداں دی اسامیاں پیدا کیتیاں جان۔
5- عدالتی احکامات دے چانن وچ پنجابی استاداں دی تربیت لئی ورکشاپاں تے تربیتی کورساں دا پربندھ کیتا جاوے۔
6- پرائمری دی سطح تے پنجابی دی فوری تدریس لئی نجی پنجابی اداریاں دی کتاباں استعمال کیتیاں جان۔
7- ہائی سکولز‘ کالجز تے یونیورسٹیاں وچ پنجابی نصاب دی تیاری تک اختیاری پنجابی مضمون والی نصابی کتاباں استعمال کیتیاں جان۔
8- ٹی وی چینل پنجابی تعلیم وچ مدد دین والے پروگرام نشر کرنا شروع کرن۔
9- لائبریریاں وچ پنجابی دی کتاباں دی موجودگی یقینی بنائی جاوے۔
10- پنجاب بھر لئی اک ای معیاری پنجابی تعلیمی نصاب تیار کیتا جاوے۔
11- پنجاب وچ پوسٹنگ لئی پنجابی وچ بول چال تے لکھن دی صلاحیت دی شرط لازمی کیتی جاوے۔
12- میٹرک توں پی ایچ ڈی پنجابی تک والے بے روزگار نوجواناں نوں ملازمتاں وچ ترجیح دتی جاوے۔
13- پنجابی زبان وچ شائع ہون والے اخباراں تے رسالیاں نوں قنون دے مطابق 5فیصد اشتہارات جاری کیتے جان۔
تقریب دے اختتام تے میزبان مدثر اقبال بٹ تے الیاس گھمن نے حاضرین دا شکریہ اتا کیتا تے ماں بولی لئی رل کے کم کرن دے عزم دا عادہ کیتا۔