راجا رسالو (پنجابی شاعر‘ ادیب)
ایم آر شاہد
پنجابی دے معروف شاعر‘ دانشور راجا رسالو دا اصلی ناں محمد صادق تے تخلص عاجز سی تے ایہناں دا قلمی ناں راجا رسالو سی۔ اوہ 11 جولائی 1925ء نوں چک نمبر 590 احاطہ خوشی رام ڈاکخانہ وار برٹن ضلع ننکانہ صاحب (پہلے ایہ علاقہ ضلع شیخوپورہ وچ آندا سی) وچ پیدا ہوئے۔ ابتدائی تعلیم ڈی جی مڈل سکول منڈی وار برٹن‘ میٹرک گورنمنٹ ہائی سکول شیخوپورہ توں حاصل کیتی۔ ایہدے بعد فاضل پنجابی‘ ایف اے کیتا تے ستمبر 1947ء وچ محکمہ پولیس وچ بطور کلرک بھرتی ہوئے۔ ایہدے نال ای شہر وچ ہون والے علمی ادبی اکٹھاں وچ شرکت کردے رہے۔ فیر اخبارات تے رسالیاں وچ لکھنا شروع کیتا۔ بعد وچ اخبارات وچ کالم نویسی شروع کیتی۔ دوجے قومی اخبارات توں علاوہ امروز وچ ’’گلاں داتا دے شہر دیاں‘‘ دے عنوان توں امروز بند ہون تک لکھدے رہے۔ روزنامہ مغربی پاکستان وچ ’’راجدھانی کا روزنامچہ‘‘ دے عنوان توں کالم نویسی کیتی۔
راجا رسالو دیاں تصانیف وچ پنجاب دے لوک گیت‘ ڈاکٹر نذیر احمد (سوانح)، آواجائی‘ لوریاں معہ اردو ترجمہ‘ پنجابی دی دوجی کتاب (ستویں جماعت لئی) 1991ء دے پاکستان رائٹرز گلڈ پنجاب دے آفس سیکرٹری تے پاکستان پنجابی ادبی بورڈ دے سیکرٹری دے فرائض نبھاندے رہے۔ تماہی پنجابی ادب دے ایڈیٹر سن ایہدے نال نال بانی ممبر مجلس شاہ حسین لہور‘ پنجابی ادبی سنگت‘ پنجابی مجلس‘ ممبر حلقہ ارباب ذوق لہور‘ ممبر استاد عشق لہر اکیڈمی تے جنرل سیکرٹری حضرت سلطان باہو اکیڈمی‘ جنرل سیکرٹری بزم باہو لہور رہے۔
مسلم لیگ نال تعلق رکھن والے اوہ بزرگ جہناں نے 1945-46ء دے الیکشن ویکھے سن اوہ ضلع شیخوپورہ دے علاقے واربرٹن دے ایس نوجوان نوں کدی نہیں بھل سکدے جو اوس دور وچ مسلم لیگ دے جلسیاں‘ جلوساں تے ریلیاں وچ مسلم لیگ دا ’’ڈھولا‘‘ گاندے سن اوس پرجوش نوجوان دا ناں محمد صادق سی جو مسلم لیگ سٹوڈنٹس فیڈریشن شیخوپورہ کا جنرل سیکرٹری سی۔
راجا رسالو دا شمار پنجابی ادب دے اوہناں لوکاں وچ ہوندا اے جہناں نے خاموشی نال پچھلیاں صفاں وچ بہہ کے اپنی ماں بولی دی بے لوث خدمت کیتی۔ ایہ راجا رسالو سن جہناں دی تحریک تے منیرنیازی تے فیض احمد فیض نے اردو دے نال نال پنجابی وچ وی شعر کہنے شروع کیتے۔ 1964ء وچ پہلی واری ویسٹ پاکستان اسمبلی دا رکن منتخب ہون تے ننکانہ صاحب دے رائے منصب علی نے راجا رسالو دی تحریک تے اپنا حلف پنجابی زبان وچ لیا سی۔ راجا رسالو اپنے سرکاری ملازم والد دے نال 1948ء وچ لہور آ گئے تے ایتھے ٹیکسالی گیٹ دے سامنے موہنی روڈ تے رہائش اختیار کیتی جد کہ ٹیکسالی گیٹ وچ استاد دامن نے ڈیرہ لایا ہویا سی۔ دوہاں دی لمی رفاقت رہی۔ راجا رسالو استاد دامن دیاں یاداں زندگی دے آخری لمحات تک زندہ کردے رہے۔ پنجاہ دی دہائی وچ اوہناں نے اپنے دوست اکمل علیمی دے نال رَل کے اک اردو ماہنامہ ’’ابلیس‘‘ وی کڈھیا سی جہدے وچ راجا رسالو ابن سلطان دے قلمی ناں توں لکھدے سن۔ اوس دور وچ راجا رسالو‘ آصف خان تے اوہناں دے ہم عصراں دیاں کوششاں نال سرکاری طور تے پنجابی فاضل دیاں کلاساں دا مڈھ بجھیا تے فیر پنجابی پرچہ ’’پنجاب‘‘ دے ناں توں جاری ہویا۔ ایہناں دا انتقال 29ستمبر 2007ء نوں ہویا تے ایہناں دی ابدی آرام گاہ قبرستان میانی صاحب وچ اے۔ ٭٭
