پِلاک دی چھتر چھاویں’’پنجابی کلچر ڈے‘‘ دی رنگا رنگ تقریباں
پنجاب کلچرل کانفرنس، پنجابی مشاعرہ تے پنجاب رنگ میوزیکل شو دا انعقاد
رپورٹ: آفاق بٹ
پنجاب انسٹیٹیوٹ آف لینگوئج آرٹ اینڈ کلچر‘ محکمہ اطلاعات و ثقافت پنجاب دے پربندھ ہیٹھ پنجابی کلچر ڈے دے حوالے نال مختلف تقریباں دا پربندھ کیتا گیا جنہاں وچ پنجاب کلچرل کانفرنس‘ پنجابی مشاعرہ تے پنجاب رنگ میوزیکل شو شامل سن۔ پنجاب کلچرل کانفرنس ’’پنجاب دی تاریخ‘ زبان‘ فن تے ثقافت‘‘ دے موضوع تے مشتمل سی۔ بالترتیب جہدی صدارت نامور مصور تے دانشور اسلم کمال‘ مشتاق صوفی تے ڈاکٹر غزالہ عرفان نے کیتی۔ دُوجے شرکاء وچ ڈاکٹر اعجاز انور، شاہد محمود ندیم، عثمان پیرزادہ، فرخ سہیل گوئندی، ڈاکٹر محمد جواد، ڈاکٹر صغرا صدف، طیبہ ضیاء چیمہ، اقبال قیصر تے طارق شریف زادہ شامل سن ۔
ڈائریکٹر جنرل پلاک ڈاکٹر صغرا صدف نے سارے پروہنیاں نوں جی آیاں نوں آکھیا ۔14مارچ دا دن ایہدے لئی مقرر کیتا گیا کیوں جے ایس تریخ نوں چیت/چیتر دی پہلی ہوندی اے جہدے توں دیسی کیلنڈر دا آغاز ہوندا اے۔ ایہنوں منان دا باقاعدہ اعلان 2020وچ ہویا لیکن کورونا دی وباء کارن سرگرمیاں نوں محدود رکھیا گیا۔
اقبال قیصر نے آکھیا کہ مرحوم شفقت تنویر مرزا دی شدید خواہش سی کہ پنجابیاں لئی کوئی خاص دن مقرر ہونا چاہیدا اے جہدے تے سارے متفق ہون تے ہر جگہ منایا جاوے۔ اج اسیں ویکھ رہے آں کہ شہر شہر تے قریہ قریہ خوشیاں دے شادیانے وج رہے نیں۔ سکول‘ کالج‘ یونیورسٹیاں تے سرکاری دفتراں وچ پنجابی کلچر ڈے پورے جوش وجذبے دے نال منایا جا رہیا اے۔
فرخ سہیل گوئندی نے آکھیا کہ پنجابیاں نوں ڈھگہ (بیل) آکھ کے وی مخاطب کیتا جاندا اے جہدے تے سانوں فخر اے۔ ایہہ ساڈا تہذیبی سمبل اے تے ایہہ پرامن لوکاں دی علامت اے۔ باقی قوماں دے سمبل شیر‘ عقاب تے چیتا وغیرہ نیں جہڑے کہ چیڑ پھاڑ کرن والے درندے نیں۔ ڈھگہ اپنی طاقت دے نشے وچ مست رہندا اے تے اپنے کم نال کم رکھدا اے جدوں تک اوہنوں کوئی بے جا تنگ نہ کرے اوہ کسے نوں نقصان نہیں پہنچاندا۔ انگریزاں نے جدوں سارے ہندوستان نوں فتح کر لیتا تے اوہناں نوں صرف پنجاب وچ مزاحمت دا سامنا کرنا پیا۔
ڈاکٹر اعجاز انور نے آکھیا کہ میں پوری دنیا پھریا واں جنی محبت ترک اپنی زبان نال کردے نیں اوہنا کوئی وی ملک اپنی زبان نال نہیں کردا۔ سانوں وی ہن احساس کمتری توں باہر آنا چاہیدا اے تے ایس گل اتے فخر کرنا چاہیدا اے کہ اسیں بابا فریدؒ‘ شاہ حسینؒ ‘ وارث شاہؒ تے بلھے شاہؒ جئی شخصیات دے کلام دے وارث آں۔
اسلم کمال صاحب نے آرٹ دے حوالے نال گل بات کردے ہوئے آکھیا کہ سانوں اوہناں مصوراں نوں کدی فراموش نہیں کرنا چاہیدا جنہاں نے اپنے فن دے ذریعے پنجاب دی ثقافت نوں پوری دنیا وچ اجاگر کیتا۔ جنہاں وچ استاد اللہ بخش تے ایس ایم خالد جئی شخصیات شامل نیں۔ اوہناں نے اپنی تصویر’پنجاب کا تخلیقی ماضی‘ دا وی حوالہ دتا جہڑا اوہناں نے 7ورھیاں وچ پلاک لئی بنائی جہدا افتتاح وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان احمد خان بزدار نے کیتا جہدے وچ پنجاب دے سارے صوفی شاعر شامل نیں۔ ایس تصویر نوں ایس قدر پذیرائی ملی کہ وزیراعظم عمران خان دی فرمائش تے ایس تصویر دا نمونہ وزیراعظم ہائوس وچ آویزاں کرن لئی بھجوایا گیا۔
طارق شریف زادہ نے آکھیا کہ میرا تعلق چکوال نال اے تے میں سمجھنا واں کہ اوتھے پنجابی دی سارے لہجے بولے جاندے نیں۔ جدوں میں پلاک وچ آنا شروع کیتا اے مینوں اپنی مادری زبان اتے فخر ہون لگیا اے۔ مشتاق صوفی نے آکھیا کہ کوئی وی زبان چنگی یا بری نہیں ہوندی۔ جے کسے زبان دا ذخیرہ لفظ گھٹ اے تے لوڑ پین تے خود بخود اوہدے وچ وادھا ہوندا رہندا اے۔ ہر خطے دے لوکاں دی زبان اوہناں دی ضروریات دے مطابق ہوندی اے۔ لوڑ پین تے اوہدے دائرہ کار وچ وادھا ہوندا رہندا اے۔ ڈاکٹر محمد جواد نے آکھیا کہ ساڈی تہذیب 5 ہزار سال پرانی اے۔ تہذیب دا لفظ وسیع معانی دا حامل اے جہدے وچ کئی کلچر موجود ہوندے نیں۔ 1947 وچ نواں ملک بنیا سی لیکن کلچر ساڈا اوہو اے۔ کسے وی خطے دے کلچر اتے موسمی اثرات دا بہت عمل دخل ہوندا اے۔
شاہد محمود ندیم نے زبان دے حوالے نال گل بات کردے ہوئے آکھیا کہ دانشور سب دے سانجھے ہوندے نیں۔ جے کسے نے پنجابی وچ نہیں لکھیا تے اوہدا مطلب ایہہ نہیں کہ اسیں اوہدی حکمت تے دانائی نوں یکسر رد کر دیے۔ جیویں علامہ اقبالؒ کولوں کسے نے پچھیا کہ تسیںپنجابی وچ کیوں نہیں لکھدے تے اوہناں نے فرمایا کہ بابا بلھے شاہؒ تے وارث شاہؒ مگروں میں کیہ لکھ سکنا واں؟ میں جدوں بھارتی پنجاب وچ بلھے شاہؒ اتے ڈرامہ پیش کیتا تے اوتھے سانوں ایس قدر پذیرائی ملی جہدی مثال نہیں ملدی۔ اوتھے نوجواناں نوں بلھے شاہؒ دا کلام زبانی یاد سی۔ اک مصرع اسیں پڑھدے تے دوجا مصرع اوہ پورا کردے۔ طیبہ ضیا چیمہ نے آکھیا کہ قرآن مجید مگروں جے میں کسے چیز دی عزت کرنی آں تے اوہ میری مادری زبان اے۔ میاں محمد بخشؒ دے کلام نوں غور نال پڑھیے تے اوہدے وچ تہانوں قرآن مجید دی تفسیر نظر آوے گی۔ جدید تحقیق دے مطابق اک بچہ اک ویلے وچ 7زباناں سکھ سکدا اے تے اسیں کیوں اپنے بالاں نوں اپنی مادری زبان توں محروم رکھیا ہویا اے۔ ماواں دی ذمہ واری اے کہ اوہ گھراں وچ بالاں دے نال پنجابی وچ گل کرن تاں جے اوہناں نوں اپنی مادری زبان اتے فخر ہووے۔
عثمان پیرزادہ نے موجودہ پنجابی تھیٹر دے حوالے نال گل بات کردے ہوئے آکھیا کہ ساڈی پنجابی زبان نوں بدنام کرن وچ تھیٹر والیاں نے کوئی کسر نہیں چھڈی۔ ڈرامے تے تھیٹر ایس توں پہلے وی ہوندے سن لیکن فحاشی دے عنصر نے پنجابی زبان نوں غیر مہذب بنا دتا۔ اوہدی روک تھام لئی حکومت نوں سخت نوٹس لینا چاہیدا اے۔
ڈاکٹر غزالہ عرفان نے موسیقی دے حوالے نال گل کردے ہوئے آکھیا کہ قیام پاکستان مگروں کلاسیکل موسیقی وچ مشہور گھرانے ایتھے قیام پذیر ہوئے تے اوہناں دے نال کلاسیکل موسیقی نوں وی ایتھے عروج ملیا۔ اج کل موسیقی دے پروگراماں وچ مغربی آلات موسیقی دا استعمال کیتا جا رہیا اے جہڑاکہ ساڈے ماحول تے زبان توں بالکل مطابقت نہیں رکھدے۔ ساڈے ہاں جہڑے آلات موسیقی رائج سن اوہو ساڈے کلچر دی صحیح عکاسی کر سکدے نیں۔
کانفرنس مگروںپنجابی مشاعرہ ایف ایم 95پنجاب رنگ اتے براہ راست نشر کیتا گیا جہدے وچ پنجاب بھر توں نمائندہ شعراء نے رلت فرمائی۔ جنہاں وچ عدل منہاس لہوری، راجا نیّر، پروین سجل، جی اے نجم، منور سلطانہ بٹ، صابر علی صابر، منیر احمد صابری کنجاہی، صدیق مجاہد کنجاہی، منیر چشتی کنجاہی، احسان فیصل کنجاہی، عمران سہیل، سید عابد گلیانی، نسیم گلفام، انمول گوہر، خاور عباس ہاشمی، سید ثقلین حیدر نقوی، فریدہ خانم، زاہد حسین زاہد، عاصف انصاری، جواد راسخ، تحسین اخترتے علی نواز تے دوجے شامل سن۔ مشاعرہ نظامت دے فرائض معروف شاعر ویر سپاہی نے سرانجام دتے۔
کانفرنس دے اختتام تے پنجاب رنگ میوزیکل شو دا انعقاد کیتا گیا جہدے وچ ریاض قادری‘عمران شوکت، ندیم اقبال باہو، ناصر بیراج، سجاد بری، سجاد بیلا، روحیل وقاص، شبانہ عباس، مریم نور تے کامران بیراج نے صوفیانہ کلام، پنجابی گیت تے ٹپے، ماہیے پیش کر کے حاضرین نوں خوب محظوظ کیتا اوہدے علاوہ علی محسن نے ثقافتی رقص پیش کیتا۔ پنجابی کلچر ڈے دے موقع تے ایس کانفرنس وچ سکول تے کالج دے بالاں نے ثقافتی لباس پا کے بھرواں رلت کیتی۔ سارے معزز پروہنیاں نوں پلاک ولوں پھلاں دے تحفے پیش کیتے گئے۔ تقریباںوچ نظامت دے فرائض ڈائریکٹر پلا محمد عاصم چودھری‘خاقان حیدر غازی تے ممتاز ملک نے سرانجام دتے۔
