بھگت سنگھ دے ناں اک خط

جو لکھنا مصنف لئی کدی ممکن نہیںہو سکیا‘ اُچیچی رپورٹ

مشتاق علی شان

23مارچ کا مریڈ بھگت سنگھ‘ کامریڈ سکھ دیو تے کامریڈ راج گرو دی شہادت دی 86ویں یاد دا دن۔ سوچیا سی ایس موقع تے کامریڈ بھگت سنگھ نوں اک خط لکھاں گاجہدی ابتدا لال سلام نہیں بلکہ انقلاب زندہ باد دے ایس نعرے توں کراں گا جہدی گونج وچ اوہ تختہ دار اتے ہسدے ہوئے جھول گئے سن۔ اوہ قتل‘ اوہ شہادت جہدا جشن برطانوی سامراج دی غلام گردشاں توں لے کے وطن فروش خائناں دے عشرت کدیاں تے شاید عدم تشدد دے سب توں وڈے ہندی دیوتا دی کٹیا تک وچ منایا گیا۔ اوہ بھگت سنگھ جہدے بارے جوش ملیح آبادی نے ایہہ سدا بہار شعر آکھیا سی۔
؎وہ بھگت سنگھ جس کے غم میں اب بھی دل ناشاد ہے
اس کی گردن میں جو ڈالا تھا وہ پھندا یاد ہے
لیکن اج میں پنجاب دے اوس شیر انقلابی نوں خط نہیں لکھ پاواں گا۔ کیوں جے میں جاننا واں کہ اوہ مینوں فرانس دے اک نراجی شہید ویلاں دے اوس قول نال لاجواب کردیوے گا کہ بہریاں نوں سنان لئی دھماکیاں دی لوڑ ہوندی اے۔ ویلاں تے اوہدا ایہہ قول جہڑا بھگت سنگھ نوں بہت پسند سی۔ اک سفر سی جہڑا بھگت سنگھ نے باکونن تے ویلاں توں مارکس ولینن تک‘ انارکزم توں مارکسزم تک کیتا۔ اوہ بھگت سنگھ جہڑا اپنے انقلابی سنگیاں دے نال اوس قول نوں عمل دے میزان اتے کھرا ثابت کرن وچ حق بجانب سی تے ایہدے 30کروڑ ہم وطناں دی آزادی دا مذاق اڈان والے‘ اوہناں تے عرصہ حیات تنگ
کر دین والے‘ وقتاً فوقتاً اوہناں دے لہو نال اوہناں ای دی دھرتی نوں رنگین کر دین والے گورے قابض ایہو دھماکیاں دی زبان تے سمجھدے سن۔ غلام ہندوستان دے پنجاب دا اک آزادی پسند پتر ایہہ حق رکھدا سی کہ اپنے ہم وطناں دے اک رہنما لالہ لجپت رائے اتے ڈنڈے برسا کے اوہناں نوں شہید کر دین والیاں کولوں انتقام لین لئی 8اپریل 1929 نوں ایہناں بیرونی قابضین وچوں اک نوں اپنی گولی دا نشانہ بنا دیوے تے فیر لہور دی دیواراں اتے اپنے ہتھ نال تیار کردہ پوسٹر چسپاں کرے جہدے تے لکھیا ہووے سانوں اک بندے نوں مارن دا دکھ اے لیکن ایہہ بندا اک ظالم‘ قابل نفرت تے غیر منصفانہ نظام دا حصہ سی تے اوہنوں مارنا ضروری سی۔ اوس بندے نوں برطانوی سرکار دے اک ملازم دی حیثیت نال ماریا گیا اے جہڑا دنیا دی سب توں ظالم سرکار اے۔ ہاں سانوں اک انسان دا خون بہان دا دکھ اے لیکن انقلاب دی قربان گاہ نوں لہو نال دھونا وی لازم اے۔ ساڈا مقصد اک ایسا انقلاب برپا کرنا اے جہڑا اک انسان دے ہتھوں دوجے انسان دا استحصال ختم کر دیوے گا۔
سو اج میں بھگت سنگھ نوں جہڑا خط لکھنا چاہندا سی نہ تے خود نوں اوہدا اہل پانا واں تے نہ ایہہ حوصلہ رکھنا واں۔ کاش میں پنجاب دے اوس انقلابی سپوت نوں لکھ پاندا کہ اوہدی شہادت نال محض اٹھ سال پہلے ایہو 23مارچ 1923دا سال سی جدوں میری دھرتی سندھ دے شہر سکھر وچ وج اک بھگت سنگھ نے اکھ کھولی سی۔ اوہدا ناں ہیموں کالانی سی۔ اوہ بھگت سنگھ تے اوہدے ساتھیاں کولوں اوہناں دی قربانی توں بے حد متاثر سی۔ تے اکثر ایہہ گیت گنگنایا کردا سی۔ پھانسی پھندا جھول گیا۔ مستانہ بھگت سنگھ اوس نوجوان انقلابی نے وی گورے حاکماں دے خلاف بھگت سنگھ تے اوہدے ساتھیاں دے رستے نوں اپنایا۔ اوہنے اپنے ساتھیاں دے نال انگریزاں خلاف کئی اک کارروائیاں کیتیاں تے اک دن سکھر توں برطانوی فوج دا اسلحہ لے کے گزرن والی ٹرین دی پٹریاں اکھاڑدے ہوئے گرفتار ہویا تے مارشل لا کورٹ توں موت دی سزا پائی لیکن موت تے انقلابیاں لئی نویں حیاتی دی نویدہوندی اے۔ بے پناہ تشدد دے باوجود انگریز ہیموں کالانی توں اوہدے کسے ساتھی دا ناں‘ ٹھکانہ اگلوان وچ نکام رہے۔ انج ہیموں کالانی جہڑا اجے محض 20سال دا سی سکھر ڈسٹرکٹ جیل وچ 21جنوری 1943نوں انقلاب زندہ باد دا نعرہ بلند کردے ہوئے بھگت سنگھ وانگوں پھانسی چڑھ گیا۔
اج میں بھگت سنگھ نوں نہیں لکھ پاواں گا کہ جلیانوالہ باغ توں لے کے قصہ خوانی بازار تک میں وحشت تے بربریت دا کھیڈ کھیڈن والے انگریز حاکماں نوں فروری 1946 وچ اک واری فیر ممبئی دی سڑکاں اتے انقلاب زندہ باد دے اوس نعرے دی گونج سنائی دتی سی تے 22فروری 1946 نوں ممبئی ٹائون ہال دے سامنے اک واری فیر انگریزاںدی بندوقاں نے نہتے ہڑتالی جہادیاں اتے آتش تے آہن برسایا سی۔ لال جھنڈے ہتھ وچ پھڑے گولیاں دا نشانہ بنن والیاں وچ اٹک دے پنڈ حضرو دا اک انقلابی جوان کامریڈ داد وی شامل سی جہڑا بھگت سنگھ دے انقلابی آدرش دا پرچارک سی۔
لیکن میں کامریڈ بھگت سنگھ نوں بہت کجھ نہیں دس سکدا ‘ میں اوہناں نوں کیویں لکھ سکنا واں کہ گورے حاکم جاندے جاندے وی اوہدے راوی دے کنڈیاں نوں لکھاں بے گناہ ہندوستانی باشندیاں دے لہو نال سرخ کر دین دے براہ راست ذمہ دار سن۔ اوہناں دی تقسیم کرو اور حکومت کرو دی سامراجی پالیسی دے نتیجے وچ آزادی دی شہنائیاں وچ اوہناں ہزاراں مجبور زنانیاں دی آہواں تے سسکیاں ڈُب گئیاں جنہاں نے ایس آزادی دا سب توں بھیانک مل ادا کیتا۔ میں بھگت سنگھ نوں نہیں دس سکدا کہ کنے انسان گاجر مولی وانگوں وڈے گئے تے کنے
بال نیزیاں تے کرپاناں اتے اُچھالے گئے۔
تے فیر میں کامریڈ بھگت سنگھ نوں ایہہ وی تے نہیں لکھ سکدا کہ سرحد دے اوس پار جہڑا دیس دنیا دی سب توں وڈی جمہوریت ہون دا مدعی اے اوتھے جمہوری ملبوس وچ بورژ وا آمراں نے‘ مذہب دے نام نہاد ٹھیکہ داراں نے کیہ کیہ گل کھلائے نیں۔ میں کیہ لکھاں کہ مغربی بنگال دا اک نکسل باڑی نامی پنڈ اے جہڑا ہن محض اک پنڈ نہیں بلکہ بھگت سنگھ دی انقلابی میراث نال جڑی علامت اے۔ سرخ راہداری دی شکل وچ اک اجیہی دنیا جتھے طبقے دی بندوق تے جھنڈے لہراندے نیں۔ ایس تحریک دا اک بانی سی کامریڈ چارومجمدار۔ اوہ وی بہریاں نوں سنان لئی دھماکیاں دی لوڑ دا قائل سی۔ اوہنوں 28جولائی 1972 نوں لال بازار (مغربی بنگال) دے عقوبت خانے وچ وردی پوش غنڈیاں نے عدم دے سفر اتے روانہ کیتا سی۔ ہاں گاندھی تے نہرو دی فکری وارث اندرا گاندھی‘ سریکا کولم دا قتل عام منظم کردی اے۔ اوہو سریکا کولم جتھے 300توں ودھ پنڈاں وچ کساناں نے سرخ اقتدار قائم کیتا سی۔ا وہدے مگروں کدی آپریشن گرین ہنٹ دا آغاز کیتا جاندا اے تے کدی سلواجدوم دے ناں توں مسلح لشکر تیار کیتے جاندے نیں۔ میں کامریڈ بھگت سنگھ نوں کیویں آکھ سکنا واں کہ کامریڈ چارومجمدار توں لے کے کامریڈ موپالاں لکشمن راو دی شہادتاں دے درمیان کنی سولیاں سجائی گئیاں تے اج وی ہندو توا دے علم بردار ایسے ایجنڈے اتے عمل پیرا نیں۔ ایس تحریک دے خلاف سارے لبرل بورژوانقاب پوشاں‘ ترمیم پسنداں تے دھرم سینکاں نے اک غیر اعلانیہ مقدس اتحاد قائم کر رکھیا اے۔
میں بھگت سنگھ نوں ایہہ نہیں دس سکدا کہ اوہدی جنم بھومی دے حکمران لہور وچ ایس چوک نوں اوہدے ناںنال موسوم کرن اتے آمادہ نہیں جتھے کدی اوہنوں پھانسی دتی گئی سی۔ کیوں جے اوہدا ناں بھگت سنگھ سی۔ بھگت سنگھ جہڑا دھرم دی تفریق توں بہت اچا اے لیکن ایتھے شہراں دے ناں ایبٹ آباد‘ جیکب آباد تے جیمس آباد ہو سکدے نیں لیکن بھگت سنگھ پور نہیں‘ کیوں جے اوہدا تعلق حکمران انگریز طبقے نال نہیں سی۔ اوہ ست سمندر پار توں نہیں آیا سی بلکہ اوہدا تعلق ایس دھرتی‘ ایتھے دی محنت کش لوکائی نال سی۔
ہاں لیکن اوہ ویلا آوے گا جدوںکوئی فاتح انقلابی بصد غرور کامریڈ بھگت سنگھ نوں خط لکھے گا کہ کامریڈ بھگت سنگھ ‘ اسیں سارے انقلابی شہیداں دا‘ ہر ظلم و جبر دا بدلہ لے لیا اے۔ لال جھنڈا سرفراز ہو چکیا اے تے انسان دے ہتھوں انسان دا استحصال ہمیشہ لئی ختم ہو چکیا اے۔ سرمایہ داری تے سامراجیت دی جہنمی مشین نوں‘ اوہدی پیدا کردہ ساری غلاظتاں نوں‘ نسل پرستی تے مذہبی جنونیت نوں مکمل طور تے نابود کر دتا گیا اے۔ محنت کش عوام دا غیض و غضب تے جلال سارے کاٹھکانیاں نوں بہا لے گیا اے۔ درانتی تے ہتھوڑے نال مزین لال جھنڈے نے سارے کرہ ارض نوں ڈھانپ لیا اے۔ ہن بہریاں نوں سنان لئی دھماکیاں تے انقلاب دی قربان گاہ نوں خونی غسل دین دی لوڑ ہمیشہ لئی ختم ہو چکی اے۔