فیض کانفرنس تے مشاعرہ

سعد اللہ شاہ

سچ کہو اے سعد تم کو شاعری میں کیا ملا
خود بھی رسوا ہو گئے اس کو بھی رسوا کر دیا
مجھ کو اپنے ہونے کا احساس بھی ہونے لگا
میرے پیچھے آنے والے سائے تیرا شکریہ
اج تے میں شعروادب تے کجھ لکھن دا آہر کیتا اے تے شاعری توں گل د ا مڈھ بنھیا اے۔ بہار وی اے
شاید تسیں وی میرے ای ہم خیال او کہ غالب و اقبال دے بعد سخن شناس اکھاں فیض تے ای ٹھہردیاں نیں جے ایہ میرا مسئلہ اے تے سچ مچ مینوں فیض نال محبت اے تے میں سمجھنا واں کہ اوہ بے بہرہ اے جو میر دا معتقد نہیں۔ میرا مطلب اے کوئی بے فیض جے ہے تے کیہ کریئے فیض دا رنگ‘ آہنگ تے ڈھنگ نرالا اے۔ اوہناں دی شخصیت دی ملائمیت خوبصورتی تے وضعداری ہرتھاں جھلکدی اے اک لمحہ لئی رکو کہ قلم چل نکلیا تے روک ٹوک مشکل ہو جاوے گی کہ مینوں گجرات وچ ہون والے فیض مشاعرے تے لکھنا اے۔ اصل وچ ایہ قومی فیض کانفرنس سی جہدے روح رواں محمد احسان چھینا صاحب سن۔ میزبان سچ مچ انجدے ای بندے نوں ہونا چاہیدا اے کہ اوہ ادب آداب وچ ڈھلے ہوئے بندے نیں۔ ایس کانفرنس دا اک سیشن اظہارخیال دا سی جہدی صدارت عالم تے دانشور ڈاکٹر سعادت سعید دی سی تے صدارت مشاعرہ میں کرنی سی۔ چنگا ای ہویا کہ لہور توں جو قافلہ ٹریا اوہدی قیادت ساڈے معروف کالم نگار اشرف شریف کر رہے سن۔ ڈاکٹر سعادت سعید‘ ڈاکٹر امجد طفیل تے راقم اوہناں دے نال سن۔ چار ادیب شاعر اکٹھے ہون تے فیر چپ چاپ کیویں رہن۔ انج انج دیاں یاداں اساں شیئر کیتیاں کہ چالھی ورھیاں توں اک دوجے توں واقف آں دو تن ورھے کرونا دے کڈھ کے ملے سی خیر گل تے میں چلانی اے اپنے پیارے شاعر فیض احمد فیض دی۔ انج اوہ کیسے کمال دے بدے سن میں تے ڈاکٹر ایوب مرزا دی اوہناں تے نوشت پڑھی ہوئی اے اک واری ماں نے کہیا کہ قلعہ قادر جا کے زمیناں دے حساب چاچا وغیرہ توں لے کے آئو‘ واپس آئے تے ماں نے پچھیا فیصلہ کیہ ہویا تے اینی جلدی کیویں‘ فیض صاحب مسکراندے ہوئے بولے زمین اوہناں دے حوالے کر دتی۔ ظاہر اے ماں جی نے سر پھڑ لیا ہووے گا بس فیض صاحب انج دے ای سن بڑے ظرف والے۔
میں ایہ وی دسدا جاواں کہ معروف گلوکار سجادبری نے فیض صاحب دا کلام بڑی خوش الحانی نال پیش کیتا تے خوب داد پائی۔ اسیں گجرات دے ضلع کونسل ہال اپڑے تے منتظمین نے ساڈے گلے وچ ہار پائے تے باقاعدہ ڈھول دی تھاپ سی۔ ایہ اک میلہ فیچر سی آخر اسیں چوہدریاں دے شہر آئے ہوئے سی۔ پرویزالٰہی تے مینوں انج وی پسند نیں کہ اوہناں نے 1122 تے پڑھے لکھے وارڈنز دے کے احسان کیتا ہال بھریا ہویا سی۔ معروف سیاستدان تے ساڈے بڑے پیارے دوست عمران مسعود سٹیج تے بیٹھے سن اوہناں دے نال دانشور شاعرہ بیناگوئندی سن۔ ڈاکٹر امجد طفیل دی سیٹ تے فیر صدارت دی کرسی تے سعادت سعید۔ مینوں وی سٹیج تے مشاعرے دے انتظار وچ بیٹھنا پیا۔ اشرف شریف نے فیض صاحب دی پنجابی شاعری تے پنجابی وچ مضمون پیش کیتا۔ میرے لئی ایہ اک خوشگوار چیز سی کہ فیض صاحب دے ایس پہلو نوں نمایاں کرنا بڑا ضروری سی۔ اشرف شریف نے اوہناں دی ترقی پسندی تے نظریات تے وی گل کیتی تے ایہدے نال فیض صاحب دی مشہور نظم ربا سچیا توں تے آکھیا سی نوں ہم آہنگ کیتا:
مینوں شاہی نئیں چاہی دی رب میرے
میں تے عزتاں دا ٹکر منگناں واں
مینوں تاہنگ نئیں محلاں ماڑیاں دی
میں تے جیونے دی نکر منگناں واں
ڈاکٹر امجد طفیل نے بڑی ای چنگی گل بات کیتی تے فیض دے مذہبی پہلو نوں وی چھیڑیا۔ ظاہر اے کالم وچ تدریسی قسم دیاں گلاں ممکن نہیں ہوندیا۔ سعادت سعید نے وی مذہبی پہلو نوں اجاگر کردے ہوئے دسیا کہ اصل وچ فیض اقبال توں بڑے متاثر سن۔ اوہناں دی اقبال دے حوالے نال لکھی ہوئی نظم دا حوالا وی دتا گیا۔ مینوں اک گل یاد آئی کہ اک واری زہرہ نگاہ نے فیض صاحب نوں کہیا سی کہ اقبال دے بعد تے تسیں ای او فیض نے کہیا نہیں اقبال چھت تے بیٹھے نیں اسیں تھلے کھڑے آں۔ اقبال دی عظمت دا اعتراف تے ادراک فیض دے کول ای سی۔ اظہار خیال کرن والیاں وچ حامدقریشی وی سن۔ راجہ عتیق انور وی سٹیج تے سن۔ ڈپٹی کمشنر ڈاکٹر خرم شہزاد دے تعاون نال ایہ فیض کانفرنس ممکن ہوئی۔ اسسٹنٹ کمشنر عمردراز گوندل وی موجود سن۔ اصل وچ تے بھج نس احسان چھینا نے کیتی کہ اوہ امام دین سوسائٹی دے وی سرپرست نیں۔ اوہناں دے نال مہر امتیاز‘ پروفیسر محمد ناظم کھوکھر تے ڈاکٹر اعجاز بشیر دائود شفیع سن اوتھے ہر بندہ ای محبت کرن والا سی۔ ایہدے بعد مشاعرہ شروع ہویا تے اسیں اپنی صدارت دی کرسی تے بٹھائے گئے۔ بڑی دیر ہو چکی سی پر لوک شعر سنن دے شوق وچ اپنی تھاں توں ہلے تک نہیں۔ سجاد بری نوں اک واری فیر زحمت دتی گئی فیض صاحب دا کلام تے فیر شاعری:
کاسہ چشم بھرنے آیا ہوں
تیرا دیدار کرنے آیا ہوں
(راجہ عتیق)
بھانبھڑ ہنجواں ہور مچایا
چنگا نئیں سی ستی رہندی
(بینا گوئندی)
دل لگدا اے نہ زور ای لگدا اے
جیون رولا شور ای لگدا اے
خاور جیب جے خالی ہووے
بندہ شکلوں چور ای لگدا اے
(خاور بوسالوی)
ساریاں دا کلام لکھنا ممکن نہیں اہتمام بڑا سوہنا سگوں شاہی قسم دا سی۔ میزبانی وچ تے گجرات دے چوہدری وی مشہور نیں آخر وچ ایہ وی دس دیواں کہ ایس کانفرنس وچ ڈاکٹر صغریٰ صدف دا چنگا بھلا تذکرہ رہیا۔ میری تے اوہ شاگرد نیں۔ پلاک نوں پلاک بنان والی اوہو نیں۔ میں وی اظہارخیال وچ کہیا کہ ادب و شعر دی تریخ وچ ڈاکٹر صغریٰ صدف دا ناں بڑے چنگے الفاظ وچ آوے گا۔ اللہ دا شکر اے کہ اوہ صحت یاب ہون دے بعد دفتر آنا شروع ہو گئیاںنیں فیض صاحب دے شعر نال اجازت:
اٹھ کر تو آ گئے ہیں تری بزم سے مگر
کچھ دل ہی جانتا ہے کہ کس دل سے آئے ہیں