میں ماں واں مینوں وسارو نہ

لکھن ہار : فرح دیبا ہاشمی

میں اک مظلوم ماں، اوہ ماں جنھوں اوہدے اپنیاں انج بھلایا کہ اوہدے سانویں اوہدا منھ وگاڑ دتا۔میرے اڈو اڈ ناں رکھ لئے، مینوں دلوں پرائی کر دتا تے میں دور ہندی ہندی ایہناں کولوں گواچ گئی۔میرے اپنیاں کنڈ دتی تے میں چپ وَٹ لئی۔ میں جثیوں تے بھاروں ہولی نئیں ساں۔۔۔۔بس چپ ہو گئی۔۔۔میں تے اوہ ماں ساں کہ جاتکاں جسراں گل کیتی ہر اکھر نوں پیار سمجھیا، بالاں نوں اوہناں دے وسیب تے رنگ وچ اسرن دتا۔ ہر بال دی ہر گل مینوں سوہنی لگی۔۔۔ماں جو ہوئی۔۔۔میں اپنے پتراں دھیاں دے رنگ، سبھا تے لہجے ویکھ ویکھ کے جگدی رئی۔
کسے کوئی نویں گل آکھی، میں شاباش دے چھڈی۔۔۔ایہہ آنڈ گواہنڈوں نویاں گلاں سکھدے رہے تے میں راضی ہندی رئی۔۔۔رب سوہنے دا کرم اے کہ ایہہ ہر گل چھیتی سکھ لیندے نیں۔ زبان دا ’’تندوا‘‘ کوئی نئیں۔ماں نوں بال دی ہر ادا چنگی لگدی اے۔۔مینوں وی لگی۔۔۔۔۔فیر ایہہ ہویا کہ میرے بال گواہنڈیاں نال رچدے رئے تے میرے کولوں کنی کتران لگ پئے۔میرے جایاں۔۔۔ ہوراں نوں عزتاں دتیاں ،چنگی گل اے۔ میں ہور راضی ہوئی کہ ادب ، آدر وی تے میں ای ایناں نوں دسیا اے۔
پر ماں دی چنی تے بٹھا کے سیوا کرنا۔۔۔۔۔۔ایہنوں کوئی کیہ آکھے۔۔۔۔!!!
میرے نال وی ایہہ ای ہوئی۔۔۔دور ہندیاں ہندیاں اگلیاں نسلاں میری دکھ،لیڑے لتے،تے میرے گھار دے ساگ دا سواد وسار چھڈیا۔میریاں بولیاں، میرے لاڈ ، میریاں کھیڈاں ،میرے نال نال میرے ہر شے بھل گئے۔میں تے ایہناں دی پچھان ساں!!!۔لو جی ، اینیاں گلاں کر لئیاں، دکھڑے پھول لئے تے اجے تک تہانوں اپنا ناں وی نئیں دسیا۔
گل انج اے کہ پرسوں دا دکھ تے خوشی رل کے مدولیا اے تے ذرا بوندل جئی گئی ساں، ہن پوہرا سرت سنبھالی اے۔۔۔۔۔۔ میں پنجاب دی پچھان ،دھرتی دا مان، وسیب دی پگ دا شملا تیلکھاں ورہیاں تے کھلری( تاریخ ) دی وارث سارے جگ دے دیساں دیاں ساریاں بولیاں وچوں جیہڑی نوویں پتھ تے کھلوتی اے۔دنیا دی منی پرمنی بولی۔ جنھوں کینیڈا نے سرکاری زبان دے درجے دا آدر دتا۔۔۔
جی۔۔ تساں ٹھیک پچھانیاں اے۔۔۔میں ۔۔۔۔ پنجابی۔۔۔۔۔
14 مارچ 2022 ء پہلی چیتر تے پنجاب سرکار نے ’’کلچر ڈے‘‘ دا ناں دے کے پنجاب دی اصلی رہتل دی مکھ وکھالی دا مڈھ بنھیا ایس گل نے میرا تے میرے سنگتی ’’وسیب”‘‘دا دل ٹھار دتا۔
وسیب دیہاڑ دی پردھان تے آگو،رہتل دی پچھان تے دیس دی”’’زبان‘‘ بندی اے ناں!!۔میرے اپنیاں نے وسیب دیہاڑ دامیلہ سجایا تے میں چاواں نال ہر تھاں گئی۔پنجاب دے وسیب دیاں کنداں کجدیاں فوٹواں ویکھیاں ،پنجابی؛روایتی لیڑے پاکے تڑدے پھردے ٹردے ویکھے،ہر پاسے اکھان، بولیاں ،لڈیاں، بھنگڑے،لاچے کرتے پاکے،پگاں بنھ کے پھردے پنجاب دے پتر ویکھے اوس ویلے دل دی اک ای آواز سی کے میرا پنجاب اپنے وسیب دے ایہناں رنگاں نال سدا وسدا روے۔چوکھی خوشی تے ایس گل دی سی پنجاب دیاں دھیاں کرتے سلوار تے چنیاں دے نال پراندے پاکے میرے بت وچ رت دڑا دتی۔ایہہ اک پاسے دی کہانی سی ، پاسا پرتیا، میریاں اکھاں کھلیاں تے اوہ بھلیکھا نکل گیا جیہدی خوشی وچ میں سارادن رئی۔تے پتا لگا کہ پنجابیاں میرے پاروں تے وسیب دے پیار وچ دن نئیں منایا۔۔۔سرکاری حکم سی تاں کر کے منایا۔۔۔۔۔
کچھ ’’بریلر ‘‘تے ’’انگریز ‘‘ پنجابیاں نے ’’کلچر ڈے‘‘ناں نوں مکھ رکھدیاں ہویاں ایس دیہاڑ دا بیڑا ای بھا دتا۔ اوہ ایسراں کہ پاکستان دے سارے ’’کلچر ‘‘سارے صوبیاں دے رنگ رلا کے، اردو ترانے وجا کے ایہہ دیہاڑ منایا۔
بریلر پنجابیاں ہر صوبے داوسیب تے لباس رلاکے،ترکی تے بلتستانی زیور پاکے ’’کلچر‘‘دا ملگوبہ کر چھڈیا۔تے کیوں نا ہندا۔۔۔۔ ’’کلچر ڈے‘‘ سی ناں۔۔۔۔۔۔
انگریز پنجابیاں نیں چاٹیاں ،گھڑے تے گنگیاں فوٹواں نال ڈھول تے ہیر رانجھے دے گون وجا کے ایہہ منا لیا۔تے شام نوں :
PunjabCultureDay
CultureDayVibes
BeautifulPunjab
PunjabRang
تے وکھو وکھ انگریزی لکھ کے ’’کلچر ڈے‘‘ دا پرچار کیتا۔۔۔ایہناں کھان پین، گون وجان تے نچن ٹپن نوں پنجاب دا ’’کلچر‘‘آکھ دتا۔گون تاں وجائے کہ اردو انگریزی استاد تے اوہناں دے سنکھے شگرد ہیر وارث شاہ پڑھن تے سنن دا جگرا نئیں رکھدے۔ہاری ساری بندہ پنجابی بول وی نئیں سکدا۔۔۔ساڈے’’انگریز‘‘ پاڑھو تے اوہناں نوں پڑھون والے پنجابی پڑھن تے بولن دا وصف گوا بیٹھے نیں۔
میں پجابی بولی تہانوں پچھنی آں
مینوں میرے گھر وچ کدوں پچھانوں گے
مٹیاراں پنجابی لیڑے ، کھسے پراندے تے پائے ، چنیاں لئیاں پر سر نا کجیا۔۔۔۔دیس پنجاب دے انکھی سورمے دھرتی نوں ماں آکھدے سن ، ایہدے نال جڑے اپنے وسیب ،اپنی واہی گاہی تے ماں بولی ’’توں ‘‘جان دیندے سن۔۔۔اج دے ’’انگریز‘‘ پنچابی ؛ وسیب ،واہی گاہی تے ماں بولی۔۔ نوں۔۔ جان دیندے نیں۔اجہے ویلے وسیب دی ڈبدی بیڑی ول دھیان کرنا ( لازمی)سی۔
پنجاب سرکار دا دیس پنجاب وچ وسرے وسیب نوں اسارن واسطے سرکاری تے غیر سرکاری تعلیمی اداریاں نوں حکم دینا کہ اپنے وسیب دی مٹھی پیندی ہوئی فوٹو وچ رنگ بھرو تے پورا دن وسیب دے ناں کرو۔۔۔ ایہہ’’ ہمت‘‘ تعریف دے قابل اے۔پنجاب سرکار نے دیس پنجاب دے ہر کونے وچ اک دن وسیب دے ناں کرکے رہتل، وسیب تے بھلیاں رسماں دی مکھ وکھالی کران دی بسم اللہ کر دتی اے۔ جے ایدا ناں رکھن لئی وی پنجابی اکھر لبھ لیندے تے وسیب دا ملگوبہ نا بندا۔ایہدے نال اک آس جئی پنگر پئی اے کہ وسیب دی دھندلی فوٹو توں ہر سال گھٹا جھڑدا رہیا تے ہولی ہولی صاف دسن لگ پوے گی۔
میں پنجابی دیس پنجاب دی وسری ماں بولی تے میرا سنگتی۔ پنجابی وسیب۔۔۔۔
پنجاب سرکار اگے ارداس اے کہ؛
اگلے سال توں 14 مارچ پنجاب دا دن مناون واسطے ایہنوں سرکاری سطح تے ’’پنجابی وسیب دیہاڑ ‘‘دا ناں دتا جاوے تاں جے ساڈے بال اپنی بولی نوں جانن تے مان نال بولن۔
آن والے ہرسال وسیب دیہاڑ نوں پنجاب دے سپتراں تے سورمیاں تے سیواکاراں وچوں کسے اک دے ناں کیتا جاوے۔اوہ ’’دُلا بھٹی‘‘ ہووے،’’گاما پہلوان‘‘ یا ’’نواب آف بہاول پور ‘‘ تاں جے ہر سال ساڈے بالاں نوں دیس پنجاب دے اک رتن بارے جانکاری ہووے۔ہر سال اک فصل وی مکھ رکھی جاوے تاں جے ساڈیاں نسلاں نوں پتا لگے کہ کسان تے واہی وان پنجاب دی شان نیں۔
محمد عباس مرزا آکھدے نیںماں بولی لئی تہانوں اک تجویز دیاںبستے وچ پہلی دا قیدہ واڑ دئیو۔
اخیرلی گل وی ایہہ ای ہے کہ پنجاب وچ ماں بولی مڈھوں پڑھائی جاوے تاں جے پنجاب دے پتر تے دھیاں اپنے وسیب تے زبان نال جڑے رہن
ایس دھرتی تے صرف پنجاب اوہ خطہ اے۔جتھے بچے ماں بولی وچ پڑھدے نئیں۔