’’مجھے کیوں نکالا‘‘توں’’ مجھے اِس لیے نکالا تک‘‘
تحریر حمیداللہ بھٹی
دو دہائیاں توں قائد ایوان بدلن دے باوجود اسمبلیاں اپنی مدت پوری کر رہیاں نیں۔ اک ہور وڈی تبدیلی مقننہ اتے عدلیہ دا حاوی ہونا اے۔ قبل ازیں عدلیہ نے جے توڑی گئی اسمبلی بحال کیتی تے طاقتور شخصیات نے فیصلہ تسلیم کرن توں انکار کردتا تے بالآخر اوہو ہویا جہڑا طاقتور لوکاں یا اداریاں نے چاہیا مگر ہن صورتحال تبدیل ہو چکی اے۔ عدالتاں توں وزرائے اعظم نوں نااہل قرار دین دا فیصلہ آندا اے تے اوہ فیصلہ تسلیم کردے ہوئے گھر چلے جاندے نیں۔ یوسف رضا گیلانی تے نواز شریف عدالتی فیصلیاں پاروں ای عہدیاں توں محروم ہوئے۔ اول الذکر تے فیر وی خموش رہے مگر ثانی الذکر نے عدالتی فیصلے دے خلاف عوامی عدالت وچ جا کے مجھے کیوں نکالا دا جواب پتہ کرن دی کوشش کیتی۔ ایس اپیل دا اوہناں نوں ایہہ سیاسی فیدہ ہویاکہ نہ صرف جماعت شکست و ریخت توں بچ گئی بلکہ سارے پراپیگنڈے دے باوجود عوامی مقبولیت وی برقرار رکھن وچ کامیاب رہے۔ عوامی رابطہ مہم دے دوران اوہناں نے عسکری قیادت دا ناں لے کے اوہناں دے کردار نوںہدف تنقید بنایا۔ ایس عوامی رابطہ مہم توں مجھے کیوں نکالا دا جواب تے نہ نہ مل سکیاالبتہ عوامی ہمدردی ضرور مل گئی جہدے سہارے عدالتی نااہلی دے باوجود اج وی ملک دی طاقتور سیاسی شخصیت نیں۔
حالیہ عدالتی فیصلیاں توں پارلیمنٹ دی سپرمیسی نوں نقصان پہنچیا اے کیوں جے عدلیہ نے ایواناں دی کارروائی تے اجلاس دے متعلق وی ہدایات جاری کرنا شروع کردتیاں نیں۔ سپیکردی رولنگ نوں غیر آئینی قرار دیندے ہوئے عدم اعتماد دی تحریک اتے کارروائی کران لئی تریخ دا تعین ایس امر دی واضح دلیل اے کہ عدلیہ بالادست تے پارلیمنٹ زیردست ہو گئی اے۔ فیصلے اتے عملدرآمد وچ تاخیر دا تاثر بنن اتے رات نوں عدالتاں ولوں کارروائی دا عندیہ سامنے نہ آندا تے شاید حالیہ پرامن انتقال اقتدار دے بجائے عام انتخابات دا ماحول بن گیا ہوندا۔
نواز شریف وانگوں عمران خان نے مجھے کیوں نکالا جیا سوال تے نہیں پچھیا البتہ ایہ دسنا شروع کردتا اے کہ مینون ایس لئی کَڈیاگیا اے کہ میں آزاد خودمختار خارجہ پالیسی دی گل کیتی۔ عالمی طاقتاں دی مرضی تے منشا دے مطابق چلن دے بجائے ملکی مفاد دے مطابق پالیسیاں بنائیاں۔ ایسے پاداش وچ اقتدار توں محروم کیتا گیا اے۔ مجھے کیوں نکالا توں لے کے مجھے اس لیے نکالا گیا تک دے سفر وچ اک ایہہ واضح اے کہ خرابی دی وجہ ساڈے سیاسی رہنماواں دے بے لچک رویے نیں۔ جے افہام و تفہیم دی راہ اتے چلدے ڈیڈلاک دے بجائے ڈائیلاگ دا طرز عمل اپناندے تے نہ صرف پارلیمنٹ دی سپرمیسی قائم رہندی بلکہ کسے نوں مداخلت دی ہمت نہ ہوندی۔ جدوں سیاستدان اپنے سیاسی مسائل آپس وچ گل بات نال حل کرن دے بجائے ایدھر اودھر ویکھدے نیں تے نکامی تے نااہلی دا تاثر گہرا ہوندا اے جہدے توں مقننہ وچ بیرونی مداخلت دی راہ ہموار ہوندی اے۔ جے سیاستدان رویاں وچ لچک لے آن تے کسے نوں مجھے کیوں نکالا جیا سوال پچھن دی لوڑ نہیں رہوے گای تے نہ ای ایہہ دس کے عوامی ہمدردیاں حاصل کرن لئی خوار ہونا پوے گا کہ مینوں ایس لی کڈیا گیا اے۔ ایہدے لئی کجھ زیادہ نہیں حکمت و تبر تے افہام و تفہیم نال کم لین دی لوڑ اے۔ شہباز شریف نے ساریاں لئی قابل قبول ہون دا تاثر دے کے ای موجودہ کامیابی حاصل کیتی اے۔
عہدیاں توں محرومی مگروں اوہ وکھری وکھری جماعتاں دی قیادت دے باوجود نواز شریف تے عمران خان دی پالیسیاں وچ کجھ خاص فرق نہیں دونویں ای اداریاں کولوں ناخوش نیں۔ دونواں دے حمایتی وی عدالتی فیصلیاں دے باوجود اقتدار دی تبدیلی دا ذمہ دار عسکری قیادت نوں قرار دیندے نیں۔ دونواں نے ای ایوان وزیراعظم توں نکل کے عوام دے کول جانا اپنے مسئلیاں دا حل سمجھیا اے۔ نواز شریف نے جی ٹی روڈ دے ذریعے سفر وچ عوامی ہمدردی حاصل کرن دی کوشش کیتی۔ ہن عمران خان کراچی تے پشور توں جلسیاں دا آغاز کر کے اپنا مقدمہ عوامی عدالت وچ لے جان والے نیں۔ عوام دے کول جانا چنگی گل اے لیکن اداریاں اتے الزام تراشی غلطیاں نیں جنہاں نوں دہران نال کسے نوں کوئی فیدہ نہیں مل سکدا۔ سیاسی جماعتاں نے عسکری قیادت نوں سیاسی فیلصیاں دا ذمہ وار قرار دین دی روش ختم نہ کیتی تے ایس خطرناک روش دے مضر اثرات توں ملک دی وحدت و سلامتی متاثر ہو سکدی اے۔ سیاسی قیادت اپنے سیاسی عزائم و مفاد لئی عسکری قیادت ول نہ ویکھے تے کسے نوں مداخلت دا موقع ای نہ ملے مگر ہوندا ایہہ اے کہ سیاسی مسائل گل بات نال حل کرن دے بجائے اپنے اپنے مفاد دے خول وچ بند سیاستداناں دا جماعتی مفاد نوں اجتماعی مفاد اتے ترجیح دینا مسئلیاں دا موجب بندا اے جہدے توں بیرونی مداخلت دی راہ ہموار ہوندی اے جہدا ذمہ دار کسے ہور نوں ٹھہران دے بجائے سیاستداناں دی نکامی آکھنا ای زیادہ قرین قیاس اے۔
قبل ازیں جہڑی وی حکومت تبدیل ہوئی اوہدے اتے کرپشن تے اقربا پروری دے الزامات لا کے ملک دے سیاسی تے معاشی مسئلیاں دے حل لئی تازہ عوامی رائے لین دا فیصلہ کیتا گیا مگر عمران خان نوں رخصت کردے ہوئے ایسے الزامات دی بازگشت سنائی نہیں دتی بلکہ اوہناں نوں بدزبانی تے غیر ضروری خودپسندی تے خوداعتمادی لے ڈُبی اے۔ اوہناں نے سفارتی معاملات نوں وی عوامی جلسیاں دی زینت بناد تا جہدے توں کئی ملکاں نال پاکستان دے تعلقات بری طرح متاثر ہوئے ایسے لئی دنیا دا معروف چہرہ ہون دے باوجود اوہ عالمی سطح اتے پسندیدہ نہ بن سکے حالانکہ اسلاموفوبیا دا مقدمہ موثر انداز وچ پیش کرن اتے مسلم امہ وچ اوہناں دی قدرو منزلت ودھی اے۔ اندرون ملک فلاحی اقدامات صحت کارڈ‘ پناہ گاہواں‘ احساس راشن پروگرام‘ پانی دے نویں ذخائر دی تعمیر نال عوامی ہمدردی وچ وادھا ہویا جہدا عکس وزارت عظمیٰ توں محرومی اتے اندرون ملک تے بیرون ملک مظاہریاں دی صورت وچ نظر آیا مگر پنجاب وچ عثمان بزدار جئے نو آموز اتے تکیہ کرن نال سیاسی نقصان چکیا۔ نواز شریف نے وی پنجاب نوں قابو وچ رکھن لئی غلام حیدر وائیں دی شکل وچ کمزور مہرہ اگے ودھایا جہڑا غلام اسحاق خان دی مخالفت دے دوران کجھ مددنہ دے سکیا۔ ایسے فیصلے نے منظور وٹو نوں وزارت اعلیٰ دے منصب اتے پہنچایا۔ ہن عثمان بزدار دی وجہ نال پنجاب وچ پی ٹی آئی دی پارلیمانی قوت قابل رحم اے۔ آکھن دا مطلب ایہہ اے کہ جے سیاسی قیادت فیصلے کردے ہوئے میرٹ دی پاسداری کرے تے اوہناں نوں مجھے کیوں نکالا تے مجھے اس لیے نکالا جئی گلاں کرن دی کدی لوڑ ای محسوس نہ ہووے۔
نواز شریف تے عمران خان وچ اک ہور قدر مشترک اے اوہ ایہہ اے کہ جدوں کرپشن‘ منی لانڈرنگ جئے الزامات لگ رہے سن تے اول الذکر نے عدالت وچ سامنا کرن دے بجائے عوامی مقبولیت دے بل بوتے اتے مرضی دے مطابق فیصلہ لین دی کوشش کیتی۔ عمران خان وی عدم اعتماد دی تحریک پیش ہون مگروں عین جدوں اتحادی حکومتی صفاں توں اپوزیشن ول جا رہے سن تے منان دی بجائے جلسیاں وچ مصروف ہو گئے۔عوامی مقبولیت اتے تکیہ کرنا بہت چنگی گل اے مگر کجھ کم فرد واحد دے کرن والے ہوندے نیں۔ اج جدوں اوہ ہرجگہ دس رہے نیں کہ مجھے اس لیے نکالا گیا ہے تے اوہناں نوں سوچنا چاہیدا اے کہ کیہ وجہ اے کہ سارے اداریاں دی پسندیدگی چار سال تک وی کیوں برقرار نہ رہ سکی تے اتحادی کیوں اینی چھیتی خیرباد آکھ گئے؟ جے اوہناں نے غلطیاں سمجھ لیتیاں تے عوامی مقبولیت دے سہارے دوبارہ اقتدار وچ آسکدے نیں کیوں جے فوری یا چھیتی انتخابات ہونے نیں تے اوہناں نوں شکست دینا اوکھا اے ایسے لئی موجودہ حکمران اتحاد عوام دے کول جان توں گریزاں اے لیکن دیرپا حکومت غلطیاں نال سبق سکھ کے ای ممکن اے۔
