عورتاں دَا قرآن پاک نال وِیاہ اِک بُری رَسم
عبدالرشید آزاد
ایہ سفاک حقیقت بڑی باخبر بندیاں نوں عرصہ توں پتا سی کہ پاکستان دے اندر کنواری مسلمان کُڑیاں دے قرآن پاک نال ویاہ ہوندے نیںتے ایہ مکروہ رسم زیادہ تر سندھ چہ ہوندیاں نیں عورت دے بنیادی انسانی حقوق تے ایس ڈاکہ زنی توں باخبر رہن دے باجود پاکستان جہے نظریاتی ملک دے اندر کسی مذہبی طبقے نے ایس دے خلاف آواز چکنا گورا نہیں کیتی۔ نومبر 1992ء چہ بی بی سی ٹیلی ویژن تے اک بڑی طویل دستاویزی فلم وکھائی جہدے چہ ٹھوس حقائق دے نال ایہ وکھایا گیا کہ سندھ دے اندربہت ساریاں کڑیاں دا ویاہ مرداں دی بجائے قرآن پاک نال ہوندا اے۔ ایس فلم نے اک دھماکے دے نال ہر پاسے اک ہنگامہ کھڑا کر دتا تے ویکھن والیاں نوںسمجھ ای نہیں آیا کہ کیہ ایس طراں ممکن ہو سکدا اے ؟۔ پر حقیقت توں انکار کرنا کسی دے وس دی گل نہیں سی۔ حیرت دی گل اے کہ عورتاں داویاہ شرعی حق نوں پامال کرن لئی وی قرآن پاک جہی مقدس کتاب نوں استعمال کیتا جاندا اے۔ دھی جد جوان ہوجاندی اے تے وڈیرہ تے نام نہاد پیر ایک رسم ادا کردے نیں جہڑی ’’حق بخشوائی دی رسم ‘‘ اکھواندی اے ہوندا انج اے کہ کڑی دے بالغ ہوجان تے وڈیرہ یا جاگیردار اپنی برادری دے کجھ خاص خاص لوکاں نوں جمع کردا اے اوہناں نوں اطلاع دتی جاندی اے کہ ایس دی فلاں کڑی اپنے نکاح دا حق قرآن نال نکاح تے فلاں دیہاڑ اُوس نوں بخشے گی مقررہ تاریخ تے وقت تے کڑی نوں خوب ہار سنگار کرکے سرخ عروسی جوڑا پوایا جاندا اے ہتھاں تے مہندی لائی جاندی اے ڈھولک تے گیت گائے جاندے نیں کڑی نوں گھونگھٹ کڈھ کے گردن جھکا کے بڈھیاں دے جلوس تے سہیلیاں دے جھرمٹ چہ بیٹھایا جاندااے اُوس دے برابر ریشمی جزدان چہ سجیا ہویا قرآن پاک رحل تے رکھیا جاندااے عود تے تے کافور سلگایا جاندااے درباری ملا والدین دی موجودگی چہ باقاعدہ نکاح دی رسم ادا کردا اے تے وڈیاں بڈھیاں قرآن چک کے دلہن دی جھولی چہ رکھ دیندیاں نیں کڑی قرآن چک کے ہتھ چہ پھڑ لیندی اے تے چم کے رکھ دیندی اے ۔فیر بڈھیاں مائیاں دلہن نوں کہندیاں نیں اوہ اقرار کرے کہ اُوس نے اپنا حق قرآن نوں بخش دتا اے۔
تے ایس طراں اکثر بزور کرایا جاندا اے لوک اُٹھ کے ظالم وڈیرے تے مظلوم دلہن نوں مبارک باد دیندے نیں شور وغل بپا ہوجاندا اے مہماناں دِی تواضح کیتی جاندی اے ہن چونکہ کڑی قرآن نوں اپنا حق بخش چکی ہوندی اے ایس طراں اُوس دا ویاہ ہن مرد نال حرام قرار دے دتا جاندا اے تے اوس نوں قرآن دِی مار دا خوف دوایا جاندا اے کہ جے توں ویاہ دا مطالبہ کیتا تے تینوں قرآن دِی پھٹکار پووے گی تے قرآن تہاڈی دُنیا تے آخرت دوویں وگاڑ دیوے گا۔
قرآن نال ویاہ تے اپنے ویاہ دے حق توں دست برداری توںبعد ایہ کڑی ’’بی بی ‘‘ بن جاندی اے تے روحانیت دے درجے تے فائز ہوجاندی اے ،پنڈ دیاں عورتاں دم کران لئی بالاں نوں اُوس کول لیاندیاں نیں تے ر نذرانے اوس دے قدماں تے نچھاور کردیاں نیں
تے ایس طراں وڈیرے تے نام نہاد گدی نشین دی جان وراثت دا حق دین نال چھٹ جاندی اے تے جھوٹی آن برقرار رہندی اے ایہ بی بی ہمیش سفید لباس پا کے رکھدی اے جہڑا اُوھدے ارماناں دا کفن بن کے جزو بدن بن جاندا اے۔ایہ زندہ درگور کڑیاں جذبات توں مغلوب ہوکے ہسٹریا دیاں مریضاں بن جاندیاں نیں تے اینہوں روحانیت چہ اعلیٰ درجہ تے فائز کر دتا جاندا اے ،سندھ دے وڈے وڈے زمینداراں دیاں وڈیاں وڈیاں حویلیاں چہ تے پیر صاحباں دیاں گدیاں چہ کجھ خوف خدا رکھن والیاں تے انسانیت دی رمق رکھن والیاں دے علاوہ کئی حویلیاں تے گدی نشیناں چہ اینہاں زندہ درگور دھیاں دے ارماناں دیاں قبراں نظر آن گئیاں ایس ظالمانہ رسم چہ بے شمار کڑیاں چلدیاں پھردیاں لاشاں بن جاندیاں نیں اُوتھے بعض ویلے ایس ناانصافیاں دا ردعمل تے طور تے برائیاں وی جنم لیندیاں نیں۔
قرآن نال نکاح تے اپنے فطری حق توں دستبردار ی دا اے سارا معاملہ جبرا ًتے خوف دی بنیاد تے ہوندا اے شروع چہ کڑیاں ان دوناں دی وجہ نال اے فیصلہ من جاندیاںنیں پر فیر او اینہاں پٹھیاں چہ سلگ سلگ کے ذہنی تے جنسی آزمائیشاں دا شکار ہوجاندیاں نیں تے فیر او پھٹ پیندیاں نیں ۔1994ء چہ امریکہ توں اک کتاب چھپی سی اوہدا ناں ’’ پرائس آف آنر‘‘ اے 363 ورقیاں دی ایس صغیم کتاب نوں نیویارک دے معروف اشاعتی ادارے ’’لٹل برائون اینڈ کمپنی‘‘ نے شائع کیتا سی مصنفہ دا ناں جین گڈون اے جہڑی امریکہ دی نامور محققہ تے صحافی نیں تے کولمبیا یونیورسٹی ( نیویارک) چہ جزوی وقتی طور تے بین الاقوامی عامہ دی اُستاد وی اے ،مذکورہ کتاب چہ اک باب پاکستان لئی وی مختص کیتاگیااے ایس باب دے صفحہ 71تے جین گڈون نے پاکستان چہ عورتاں دے قرآن نال جبری ویاہواں دا ذکر کیتا اے اوہ لکھدی اے پاکستان چہ عورتاں تے جتھے ہور وی بہت ظلم تے جبرہوندا اے ایس دی وڈی وجہ اے کہ اوہناں نوں اپنے حقوق دا علم ای نہیں اے پاکستان چہ عورتاں تے جتھے ہور بہت ظلم ڈھائے جاندے نیں اوتھے ایہ وی اک ظلم اے کہ اوہناں دا ویاہ قرآن نال کیتا جاندا اے جہدی شریعت اسلامیہ چہ قطعی طور تے کوئی بنیاد نہیں اے ایہ قبیح رسم وڈے وڈے زمینداراں دے خانداناں چہ رائج اے تے ایس ڈر تے لالچ نال اپنی دھیاں دا ویاہ قرآن ناک کر دیندے نیں کہ زمین تقسیم نہ ہوجاوے قرآن نال ویاہ دی تقریب بالکل عام ویاہواں دی طرح ہوندی اے فرق صرف ایہ ہوندا اے کہ دلہا دی تھاں تے قرآن پاک رکھ دتا جاندا اے کڑی نوں دلہن والا لباس پا کے اوس طرح ای تیار کیتا جاندا اے مہماناں نوں وی بلوایا جاندا اے مہماناں نوں کھانا کھوایا جاندا اے تے اوہناں دی خاطر تواضح مہنگے تے لذیذ کھانیاں نال کیتی جاندی اے جدوں کڑی قرآن نال ویاہ دتی جاندی اے تے اُوس ویلے توں بعد ایس کڑی نوں کسی وی بالغ غیر مرد نال ملاقات دی اجازت نہیں ہوندی تے اوہنوں ساری زندگی تنہائی چہ رہنا پیندا اے۔
حکومتی سرپرستی چہ چلن والے سب توں وڈے سرکاری اسلامی ادارے ’’ اسلامی نظریاتی کونسل ‘‘نے وی ایس مکروہ ،قطعی غیر اسلامی ،غیر انسانی تے ظالمانہ رسم دی موجودگی نوں تسلیم کیتا اے ،ضرورت ایس گل دی اے کہ ساڈے ملک دے مجاہد علمائے دین میدان چہ اترن تے ایس رسم نوں جڑ توں اُکھاڑن لئی جہاد دا علم بلند کرن ۔٭٭
