سمارٹ ورکSmart Work

ترقی دوان والی عادتاں

قاسم علی شاہ

عثمانی خلیفہ سلیم ثالث دی فوج وچ بہت سارے لائق تے قابل جرنیل موجود سن۔ خلیفہ نے اوہناں وچوں کسے اک جرنیل دا انتخاب کرنا سی تاں جے اوہ حجاز اتے دوبارہ توں قبضہ کر سکے۔ ایہدے لئی اک امتحان رکھیا گیا۔ اک کمرے وچ اک قالین وچھایا گیا جہدے درمیان وچ سیب رکھیا گیا۔ خلیفہ نے اپنے جرنیلاں نوں آکھیا کہ ایس سیب نوں ایس طریقے نال چکو کہ قالین اتے پیر نہ پووے تے سیب نوں وی نقصان نہ پہنچے۔ سارے جرنیلاں نے کوشش کیتی۔ کجھ جرنیل اپنے نیزے دا استعمال کردے‘ کجھ لکڑی تے لوہے دی سلاخاں نال نشانہ بناندے‘ کجھ لیٹ کے لمی سلاخاں یا لکڑی دے لمے ڈنڈے نال کوشش کردے مگر کامیاب کوئی وی نہیں ہویا۔ ایسے دوران اک ہور جرنیل آیا۔ اوہنے قالین نوںلپیٹنا شروع کیتا تے سیب تک پہنچ کے اوہنوں چکیا تے اوہدے مگروں قالین نوں واپس وچھا دتا۔ سارے لوک اوس جرنیل دی عقلمندی اتے بڑے حیران ہوئے۔ خلیفہ نے اوہنوں شاباش دتی تے بولیا‘ مینوں انج دا ای شخص درکار اے۔ چنانچہ اوس اہم مشن لئی اوہدا انتخاب ہویا تے اوہنوں کمانڈ دتی گئی۔ اوہ جرنیل نکلیا تے کجھ ای عرصے وچ حجاز نوں دوبارہ سلطنت عثمانیہ وچ شامل کردتا۔ ایہہ جرنیل محمد علی پاشا سی‘ جہدی فہم و فراست تے فوجی حکمت عملیاں پاروں سلطان نے مگروں اوہنوں مصر دی مہم وی دتی۔ اج محمد علی پاشا نوں جدید مصر دا بانی سمجھیا جاندا اے۔
خلیفہ سلیم ثالث دے باقی جرنیل یقینا بہت قابل سن۔ مگر محمد علی پاشا ایہہ جاندا سی کہ اک کم نوں بہترین انداز وچ کرن دا طریقہ کیہ اے۔ اوہ ایس مہارت نوں کم وچ لیایا تے خلیفہ دی نظراں وچ اپنے آپ نوں منوا لیتا۔ کم نوں مختصر وقت تے بہترین انداز وچ کرن نوں سیلف ہیلپ دی اصطلاح وچ Smart Workآکھیا جاندا اے۔
ساڈے لٹریچر وچ عموماً ایس گل اتے زور دتا گیا اے کہ محنت وچ عظمت اے۔ اسیں اپنی نصابی کتاباں‘ اخلاقی کہانیاں تے اپنے لیکچراں وچ ایسے نکتے اتے زور دیندے آں لیکن حقیقت ایہہ ہے کہ محنت کرن پاروں تسی اک مخصوص مقام توں ودھ ترقی نہیں کر سکدے۔ ایسے وجہ نال اج ماڈرن دور وچ Smart Workاتے زور دتا جاندا اے۔ Smart Workوچ سخت جسمانی مشقت تے محنت اتے بے جا زور دین دے بجائے بہترین طریقے نال کم کرن دی گل کیتی جاندی اے۔ ایہدے وچ کوئی شبہ نہیں کہ ترقی پان لئی محنت و مشقت دی اہمیت اے لیکن زندگی وچ وڈی کامیابی لئی صرف محنت تے زیادہ مشقت کافی نہیں بلکہ Smart Workدی وی لوڑ اے۔
Smart Workدا مطلب اے: مختصر ویلے تے وسائل وچ شدید محنت دے بغیر کسے کم نوں بہترین انداز وچ پایہ تکمیل تک پہنچانا۔ ایتھے ایہہ گل یاد رکھن دی لوڑ اے کہ Smart Work دی زندگی دے سارے شعبیاں وچ لوڑ ہوندی اے۔ آپ طالبعلم او مگر سخت محنت دے باوجود چنگے نمبر نہیں لے پاندے۔ آپ بزنس مین او لیکن سخت محنت دے باوجودتہاڈے کم وچ وادھا نہیں ہوندا۔ تسی کسے جگہ ملازم او لیکن اپنی پوری کوشش دے باوجود ترقی نہیں کر پاندے تے اوہدا مطلب ایہہ ہے کہ آپ دی محنت تے پوری اے لیکن آپ دے کم دے طریقے وچ Smart Work دی کمی اے۔ ایس قسم دی صورتحال وچ عام طور تے ایہہ گلاں سنن نوں ملدیاں نیں کہ بندہ محنت تے بہت کردا اے۔ کوشش بہت کردا اے مگر نتیجہ نہیں ملدا۔ ایہدے توں گلے شکوے پیدا ہوندے نیں۔ بندہ اپنے دفتر وچ اپنے سینئرز تے اپنے دوجے ساتھیاں توں غیر مطمئن رہندا اے۔ ایہنوں ایہو وہم ہوندا اے کہ اوہدی حق تلفی ہو رہی اے۔ ایہدی ترقی دا رستہ روکیا جا رہیا اے مگر اوہ ایہہ سمجھن دی کوشش نہیں کردا کہ اوہنوں اپنی صلاحیتاں وچ کسے قسم دے اضافے دی لوڑ اے۔ اوہنوں کیہ سیکھن دی لوڑ اے۔ ایس پریشانی دا اثر اوہدے گھر‘ اوہدے خاندان دے نال تعلقات اتے پیندا اے تے ہر جگہ ایہو سمجھیا جاندا اے کہ اوہ اک مظلوم شخص اے۔ ایس صورتحال توں نکلن داآسان طریقہ Smart Workاے۔
Smart Workلئی مندرجہ ذیل گلاں نوں ذہن نشین کرن دی لوڑ اے۔
1- کسے وی کم نوں کرن توں پہلاں ایہدا تفصیلی جائزہ لووتے بہترین منصوبہ بندی کرو۔ تہانوں ایہہ علم ہونا چاہیدا اے کہ تسیں مطلوبہ کم نوں کیویں گھٹ توں گھٹ ویلے وچ سرانجام دے سکدے اوتے ایس کم نوں انجام دین لئی تہاڈے کول مطلوبہ قابلیت‘ معلومات تے وسائل موجود نیں۔ ایہدے لئی ضروری اے کہ تسیں کم دی ساری تفصیلات بارے معلومات حاصل کر لو تے کم دے سارے پہلوواں نوں چنگی طرح سمجھ لوو۔
2- کم نال دلچسپی پیدا کرو یا اوہنوں انجام دین دے طریقے وچ دلچسپی تلاش کرو۔
3- اپنے کم اتے توجہ دیو۔ کم کرن دے دوران کجھ مختصر وقفہ لوو۔ جے ایہہ ممکن نہیں تے درمیان وچ کجھ ڈُنگھے ساہ لوو۔
4- اپنی ترجیحات دا تعین کرو۔ زندگی وچ اپنے اہداف طے کرو۔
5- اپنی خامیاں نوں دور کرو۔ جدوں تسیں اپنی خامیاں نوں دور کرن دی کوشش کرو گے تے خود بخود تہاڈی خوبیاں نکھر کر آ جان گِیاں۔
6- بہت سارے لوکاں دا خیال اے کہ جیویں ادارے تے تنظیماں اپنی ترقی تے پھیلائو لئی گھٹ مدتی تے طویل المدتی منصوبہ بندی کردیاںنیں۔ ہر شخص نوں ذاتی زندگی وچ وی اک مربوط تے طویل المعیاد منصوبہ بندی کرنی چاہیدی اے مگر عملی طور تے ویکھیا گیا اے کہ بہت گھٹ لوک ایسا کر پاندے نیں۔ آپ اپنی ضرورتاں دے مطابق تے اپنے ہدف دے مطابق روزانہ دی منصوبہ بندی کر سکدے او۔ ایہدا جائزہ لے سکدے او۔ تہانوں اندازہ ہووے گا کہ تسیں کیہ حقیقی تے کیہ غیر حقیقی منصوبہ بندی کیتی سی۔ تسیں اپنی صلاحیت تے گنجائش دے مطابق کنا کم کر سکدے او مگر ذاتی تے شخصی زندگی وچ طویل المعیاد منصوبہ بندی اک سکھن والا کم ہوندا اے۔تہانوں کجھ سال روزانہ‘ ہفت روزہ یا زیادہ توں زیادہ ماہانہ بنیاداں اتے منصوبہ بندی کرنی چاہیدی اے۔ ایہدے مگروں تہانوں شخصی زندگی وچ طویل المعیاد منصوبہ بندی دا سوچنا چاہیدا اے۔ مناسب تیاری دے بغیر لمی منصوبہ بندی لوکاں نوں پریشان تے مایوس کردی اے کیوں جے اوہدے وچ اپنی صلاحیت دا غلط اندازہ لایا جاندا اے۔ اپنی صلاحیت نوں ودھان اتے توجہ نہیں دتی جاندی تے اوس دے علاوہ کجھ ناگہانی مسئلیاں دا اندازہ نہیں لایا جاندا۔ ایس لئی ذاتی زندگی وچ منصوبہ بندی دی ابتدا اک دن دی منصوبہ بندی توں کریے۔ جدوں تسیں ایس عمل توں بہترین رزلٹ حاصل کرنا شروع کر دیو تے اوہدے مگروں ہفت روزہ منصوبہ بنائو اوہدے مگروں ماہانہ‘ سہ ماہی منصوبیاں ول آئو‘اوہناں ساریاں دی مشق مگروں سال دی منصوبہ بندی شروع کرو۔
7- کٹھن حالات تے بحراناں وچ اپنے آپ نوں سنبھالنا تے اوہدے وچوں اپنے آپ نوں باہر کڈنا وی اک Smart Workاے۔
ظہیرالدین بابر دے زمانے وچ جدوں شیبانی خاں نے اوہدے محل اتے قبضہ کیتا تے اوہدے ساتھیاں نے آکھیا کہ ایس موقع اتے غیرت تے عزت دا تقاضا ے کہ سانوں لڑ کے جان دینی چاہیدی اے۔ بابر نے آکھیا کہ نہیں‘ ایس ویلے بہترین حکمت عملی اے کہ سانوں کسے محفوظ مقام اتے پہنچ کے مستقبل بارے بہترین منصوبہ بندی کرنی چاہیدی اے۔
8- بندہ محنتی ہوندا اے‘ کم بوہتا کردا اے‘ کوشش بوہتی کردا اے مگر باس ترقی دوجے نوں دیندا اے۔ وجہ ایہہ ہے کہ ا وہدے کم وچ Smart Workدی کمی ہوندی اے۔
ایس سلسلے وچ دو دوستاں الیاس تے جمیل دی کہانی مشہور اے کہ اوہ اک جئی قابلیت تے تعلیم دے نال اک ای دن اک ہیرے ویچن والی کمپنی وچ ملازمت اختیار کردے نیں۔ الیاس بہت محنت کردا اے۔ اکثر اوقات دیر نال گھر جاندا اے جد کہ جمیل وقت پورا ہون تے دفتروں چلیا جاندا اے۔ جدوں ترقی دی واری آندی اے تے باس الیاس دے بجائے جمیل دا انتخاب کردا اے۔ ایہہ چیز الیاس نوں مایوس تے پریشان کردی اے تے اوہ ملازمت چھڈن دا فیصلہ کردا اے۔ ایہدے تے باس اوہنوں بلاندا اے۔ اوہدی محنت تے قابلیت نوں سراہندا اے تے آکھدا اے:شہر وچ جا کے پتہ کرو کہ فلاں قسم دے ہیرے کہدے کول نیں؟الیاس پورے شہر دا سروے کردا اے تے اوہنوں پتہ چلدا اے کہ پورے شہر وچ اک ای جوہری ایسا اے جہدے کول مطلوبہ ہیرے موجود نیں۔ وہ آ کے اپنے باس نوں رپورٹ دیندا اے۔ باس آکھدا اے : پتہ کرو کہ اوہدی قیمت کیہ اے؟ اوہ ایہہ گل وی پتہ کر کے آجاندا اے۔ ہن باس آکھدا اے: جا کے پتہ کرو کہ جے بوہتی تعداد وچ لیے تے کنی رعایت مل سکدی اے؟ الیاس جا کے پتہ کردا اے تے اپنے باس نوں اوس حوالے نال رپورٹ دے دیندا اے۔
کمپنی دا باس الیاس دے سامنے جمیل نوں بلاندا اے تے اوہنوں ایہو کم دے کے شہر بھیجدا اے۔ جمیل واپس آ کے آکھدا اے:
مطلوبہ ہیرے اک ای جوہری دے کول نیں۔ اوہ اس قیمت تے ویچ رہیا اے مگر بوہتی تعداد وچ لیے تے اینی رعایت دیندا اے مگر میرا خیال اے اوہدے نال ہور سودا بازی وی ممکن اے۔ اوہدے کول اینے ہیرے سٹاک وچ موجود نیں مگر اوہ اینے دناں دے نوٹس تے اینے ہور ہیرے فراہم کر سکدا اے۔ ایہہ ہیرے ساڈے سٹاک وچ پہلے کدی نہیں آئے۔ اوہناں نوں چنگے منافع اتے ویچیا جا سکدا اے۔ ساڈے سٹاک وچ جہڑے فلاں ہیرے نیں اوہناں توں اسیں پچھلے سال اینا منافع کمایا سی۔ ایہہ ہیرے اوہدے توں ودھ پسند کیتے جان گے تے اسیں اوہدے توں ودھ منافع کما سکنے آں۔ میں اوہناں ساری معلومات اتے اک تحریری رپورٹ وی تیار کیتی اے اوہ وی تہانوں پیش کر رہیا واں۔
ایس کہانی وچ تسیں ویکھ سکدے او کہ صرف سخت محنت تے دتے گئے کم نوں پورا کرنا کافی نہیں ہوندا بلکہ اوہدے سارے پہلوواں اتے نظر رکھنا ضروری ہوند ااے۔ الیاس اک محنتی شخص اے۔ اوہ دتے گئے کم نوں ایمانداری دے نال ویلے تے پورا کردا اے مگر اگے ودھن لئی اوہنوں جہڑی Smart Workدی لوڑا ے اوہ اوس طریقے توں ناواقف اے تے ایسے وجہ نال ترقی توں محروم رہیا اے۔
تسیں وی اپنی زندگی وچ Smart Workدی عادت اپنائو۔ ہر کم نوں کرن توں پہلاں ایہہ سوچو کہ اوہنوں گھٹ ویلے وچ تے بہترین انداز دے نال کیویں سرانجام دتا جا سکدا اے۔ نیز ایہہ وی سوچو کہ میرا ایہہ کم دوجیاں توں منفردکیویں ہو سکدااے۔ ایہہ چیز تہانوں بھراوں نتائج دیوے گی تے تسیں زندگی وچ ترقی کرنا شروع ہو جائو گے۔