وسیم عالم وی اپنے پیاریاں نوں وچھوڑا دے گئے

تحریر:صدام ساگر

شاعری خالص جذبیاں دی زبان اے۔ شاعر اپنے آسے پاسے دے ماحول توں جو مخصوص کردا اے اوہنوں من وعن لکھ دیندا اے تے اوہدا قاری جدوں پڑھدا اے تے اوہنوں انج لگدا اے جیویں ایہہ لکھن والا مینوں اندروں جاندا اے۔ا یسے خوبصورت جذبیاں دا اظہار کرن والے شاعر وسیم عالم بڑے جاندار تے معیاری شعر آکھدے سن۔
وسیم عالم دا تعلق گوجرانوالہ نال سی مگر اوہ کئی سالاں توں شہر لہور وچ مقیم رہے۔ گوجرانوالہ وچ ادبی پروگراماں وچ اوہ باقاعدگی نال رلت کردے رہے۔ منی پرمنی ادبی تنظیماں مرکزی بزم اقبال جہدے روح رواں جناب ثاقب عرفانی مرحوم سن تے سفینہ ادب جہدے روح رواں جناب ڈاکٹر سعید اقبال سعدی نیں دے پروگراماں وچ شامل ہوندے رہے۔ اوہناں نے شاعری دا با قاعدہ آغاز1999ء توں کیتا۔ ایس توں پہلاں بچیاں دے رسالے تے اخباراں دے صفحیاں وچ کہانیاں لکھدے رہے۔ بچیاں لئی اردوتے پنجابی وچ نظماں لکھن دا سلسلہ جاری رکھے ہوئے سن۔
وسیم عالم خوبصورت جواں فکر شاعر سن تے نوجوان شاعراں وچ اپنی اک وکھری پہچان رکھدے سن۔ شروع دے دناں وچ اردو ماہیا تحریک وچ اپنا بھرواں کردار ادا کیتا۔ اوہناں دے استاد محترم علامہ امین خیال اک کہنہ مشق شاعر سن تے پاکستان وچ اردو ماہیا تحریک دے روح رواں سن۔ اوہناں دے آکھن تے کئی اک سینئر شاعراں نے وی اردو ماہیا تحریک وچ ودھ چڑھ کے حصہ لیا۔ اوہناں دناں وسیم عالم دی اک کتاب ’’سب رنگ الفت کے‘‘ شائع ہوئی جہڑی اردو ماہیا اتے مشتمل سی۔ وسیم عالم دی شاعری وچ نہ صرف محبت دا رنگ اے بلکہ سیاسی‘ سماجی تے معاشی پہلوواں اتے وی باریک بینی نال جائزہ لیا گیا اے۔ 2002وچ جدوں چلڈرن فائونڈیشن پاکستان دے پربندھ ہیٹھ اردو غزل مقابلہ ہویا تے اوہدے وچ وسیم عالم دی غزل نوں پہلا انعام دتا گیا۔
شروع شروع وچ وسیم عالم نے دسیا کہ ادبی میدان وچ کافی مشکلات دا سامنا کرنا پیا مگر والدین دی دعاواں‘ دوستاں دی حوصلہ افزائی تے استاد محترم دی خاص توجہ تے شفقت دی وجہ نال آہتہ آہستہ کم وچ بہتری تے نکھار آندا گیا۔ 2009وچ وسیم عالم نے اردو ماہیا تحریک تے بچیاں دے اردو ادب وچ اک نمایاںتے منفرد تجربہ ماہیا کہانیاںدا کیتا جہنوں بہت سراہیا گیا تے ایہناں ماہیا کہانیاں اتے مشتمل کتاب ’’منظوم ماہیا کہانیاں‘‘ منظر عام اتے آئی۔ اوہ لہور وچ کافی مصروف سن ۔ اوہ بالاں دی معروف تے فعال ادبی تنظیم اکادمی ادبیات اطفال دے پنج سال توں سیکرٹری دے فرائض بخوبی انجام دے رہے سن۔ مختلف اخباراں وچ ادبی تے تعلیمی کالماں دے علاوہ دوجے موضوعات اتے کافی سنجیدہ مضمون لکھ رہے سن۔
وسیم عالم دی شاعری وچ روایتی تے جدید رنگ دونواں دے ملاپ نال خوبصورت شعر سامنے آئے جہڑے اردو ادب وچ اپنی اک وکھری پہچان بنان لئی موضوع نیں۔ بلاشبہ اوہناں دی شاعری رنگا رنگ موضوعات نال مزین اے جہڑی اک شاعر لئی بڑی اہمیت دی حامل ہوندی اے۔ وسیم عالم دا حلقہ ارباب بہت وسیع وی سی تے اوہ اہم ادبی شخصیات دے رابطے وچ وی رہندے۔ اوہناں دا آکھنا سی کہ ’’اپنے ادبی بزرگاں تے دوستاں نال میل ملاپ آپ دے ادب وچ نکھار دا کارن وی بندا اے تے آپس وچ محبتاں ونڈن دا ذریعہ وی۔
وسیم عالم دے اندر دا تخلیقی عالم بہت وسیع تر سی۔ اوہ لفظاں دی بھیڑ وچ خود نوں کلا محسوس نہیں کردے بلکہ ادھورے لفظاں دے ملاپ وچ کافی مہارت نال کم لیندے سن۔ اوہناں دی شاعری وچ کدھرے کدھرے جدت دا رنگ نمایاں نظر آندا اے جہڑا اوہناں نوں ادبی حلقیاں وچ معتبر کرن دا حوالہ سی۔ اوہناں دی ’’کاغذ‘‘ ردیف اتے آکھی ہوئی غزل بہت مقبول ہوئی۔ مینوں یاد آیا کہ ایہو غزل ریڈیو پاکستان دے اک پروگرام وچ وی کئی واری سنن نوں ملی۔ ایس پروگرام دے میزبان ابصار عبدالعلی (مرحوم) سن۔ ایس پروگرام وچ صرف نوجوان شاعراں نوں متعارف کروایا جاندا سی۔ اوہناں دی ایس غزل نوں اک نابینا گلوکار امانت ساز نے وی ریڈیو پروگرام ’’غنچہ شوق‘‘ وچ بڑے سریلے انداز وچ گایا۔ ایس غزل دے دو شعر ویکھو۔
بڑا دُشوار ہوتا ہے سماں ترکِ تعلق کا
کہیں الفاظ ٹیڑے ہیں کہیں بھیگا ہوا کاغذ
یہ اپنی بے بسی سے کیا مری ہمّت بڑھاتا ہے
ہوا کے دوش پر اُڑتا ہوا بہتا ہوا کاغذ
اوہناں دے ہاں سفنے تے حقیقت دی دھپ چھاں وچ کئی صدیاں دی مسافت دا تھکیا ہویا کوئی ہمسفر لبھن نوں ملدا اے جہڑا اپنے ارادیاں نوں لے کے سوئے منزل ول گامزن وکھائی دیندا ہووے۔ اوہ مینوں کدی کدھار خود وی کسے ہم سفر وانگوں لگدے سن۔ اوہناں وچ اپنی زندگی دے تجربیاں تے احساسات نوں انتہائی سادہ زبان وچ بیان کرن دی لگن موجوداے۔ چونکہ اوہناں دی بنیادی واردات قلبی تے حقیقت اتے مبنی اے۔
مری منزلوں نے ہے چُپ سادھ رکھی
ارادہ سفر در سفر بولتا ہے
اس نرم و گداز انداز بیان دے باوجود جتھے اوہناں دا مخصوص مزاج تے جارحانہ طبیعت جوش وچ آندی سی تے اوہ ایہدا اظہار وی بھرویں طریقے نال کردے سن کیوں جے جوش لئی ہوش دی لوڑ بہت اہم اے۔
تمہارے ہاتھ سے جب ظلم جاگے گا
ہمارے ہاتھ میں شمشیر جاگے گی
ایتھے میں ایہہ دسنا وی ضروری خیال کرنا واں کہ میں جدوں ادبی دنیا وچ اکھ کھولی تے مینوں منے پرمنے شاعر‘ محقق‘ دانشور تے مترجم پروفیسر احمد عقیل روبی مرحوم میرے روحانی استاد نیں‘ انج اوہناں دی وفات مگروں میرے فن نوں نویں روح پھونکن والی شخصیت وسیم عالم سن۔ جہناں دی شفقتاں نال میں اج ادب دی دنیا وچ اپنا اک حوالہ بنان دے قابل ہویا۔اوہناں نال میری پہلی ملاقات میرے نہایت قابل احترام دوست خواجہ آفتاب عالم دے توسط نال ہوئی۔ وسیم عالم میری زندگی دے کٹھن رستیاں دے میرے ہمراز وی سن۔ اوہناں دے بہت سارے شاگرد وی نیں۔اوہناں وچوں کئی اپنا استاد منن توں ہچکچاندے نیں کہ شاید اوہ وی ہن وڈے شاعر ہو گئے نیں مگر اوہناں دے کلام نوں پڑھ کے اج وی ہر لفظ توں وسیم عالم دے زور قلم دا نشاں ملدا اے۔ اوہناں دا اک خوبصورت شعر ویکھو۔
تمہارے پاس آکر لفظ بولیں گے
مری تحریر سے تصویر جاگے گی
وسیم عالم میرے مجلہ نوائے ادب دے ایڈیٹر وی رہے تے گوجرانوالہ دی ملک گیر ادبی تنظیم ’’الفانوس‘‘ دا نہ صرف نام تجویز کیتا بلکہ اوہدی پہلی اِٹ وی اوہناں نے لائی۔ وسیم عالم نال جڑی یاداں دا سلسلہ بہت لما اے جہنوں اک ای مضمون وچ قلمبند کرنا بہت اوکھا ہووے گا۔ بہرحال میرے ادبی سفر وچ میرے سنے بہت سارے شاعراں دی رہنمائی کرن والے وسیم عالم 17اپریل 2022ء نوں حرکت قلب بند ہون پاروں ایس جہان فانی توں کوچ کر گئے۔ جہناں دی وفات نال گوجرانوالہ دی ادبی فضا ہمیشہ سوگوار رہوے گی۔ اوہناں دی نماز جنازہ اوہناں دے شاگرد تے اوہناں دے بچپن دے دوست حافظ نوید شاکر نے پڑھائی تے اوہناں نوں اوہناں دے آبائی پنڈ مقبول شہید آباد موڑ ایمن آباد گوجرانوالہ وچ دفن کیتا گیا‘ اخیر وچ اوہناں دے زیر طبع شعری مجموعہ ’’بھیگا ہوا کاغذ‘‘ توں کجھ شعر پیش کردا چلاں کہ:
یہاں چہرے بدلتے ہیں مگر عالمؔ
وہی نعرہ وہی تقریر جاگے گی
٭
وہ نہ سمجھا کہ دل کی عبارت ہے یہ
ایک کاغذ مگر بولتا رہ گیا
٭
کس کو کہتے رستہ دے
بھیڑ میں سب کو جلدی تھی
٭
ہم خدمت ضرور کرتے ہیں
ہم سے نوکری نہیں ہوتی
وہ مری جان کے بنے دشمن
وہ مری جان ہو گئے ہوں گے