انتشار دی سیاست

رابعہ رحمان

پاکستان دی اندرونی سیاست وچ سردی‘گرمی تے اتار چڑھائو ہن اک معمول دی گل اے۔ ساڈی 75 سالہ تریخ وچ شاید ای کوئی ایسا ویلا آیا ہووے جدوں ملک وچ مکمل سیاسی ہم آہنگی تے استحکام آیا ہووے۔ جمہوریت ویسے ای ساڈے ہاں خطریاںدا شکار رہندی اے مگر خوش آئند گل ایہہ اے کہ انتہائی نامساعد حالات دے باوجود پچھلے 14 سال توں ملک وچ جمہوری عمل بغیر کسے تعطل دے جاری اے ۔ ایس دوران مختلف حکومتاں آئیاں تے گئیاں مگر ہر واری آئینی‘ جمہوری تے قنونی رستہ اختیار کیتا گیا۔ سب توں حوصلہ افزا گل ایہہ اے کہ مسلح افواج ولوں وی ہن مسلسل ایہو آکھیا جا رہیا اے کہ فوج ملک وچ جمہوری عمل تے آئین تے قنون دی حکمرانی دی مکمل حمایتی اے تے کوئی وی غیر آئینی یا غیر جمہوری عمل کسے صورت برداشت نہیں کیتا جاوے گا۔ ساڈی جمہوری تریخ تے فوجی مداخلتاں نوں ویکھدے ہوئے ایہہ اک انتہائی حوصلہ افزا تے قابل ستائش گل اے۔ سیاستدان ہمیشہ توں غیر جمہوری قوتاں اتے مداخلت دا الزام لاندے رہے نیں مگر ہن ایہہ اوہناں دا بنیادی فرض اے کہ اوہ اپنے طرزعمل توں ایہہ ثابت کرن کہ اوہ وی جمہوریت نال مخلص نیں تے ایس گل دی صلاحیت رکھدے نیں کہ ملک عوام دی مرضی دے مطابق آئین تے قنون دے مطابق چلے۔
پچھلے دناں ملک وچ اک بڑی آئینی تے جمہوری تبدیلی ویکھن نوں ملی جہدے تحت اک وزیراعظم نوں آئینی طریقہ کار دے مطابق عدم اعتماد دی تحریک دے تحت اقتدار توں وکھرا کیتا گیا چونکہ اجے تک ساڈے ہاں جمہوری کلچر تے اقدار صحیح معنیاں وچ پنپ نہیں سکیاں جہدی وجہ نال ساڈے رویاں وچ وی عدم برداشت تے منفی رجحان نمایاں اے۔ ایسے وجہ نال اقتدار توں وکھرا ہون والے وزیراعظم عمران خان نے وی ایس سارے عمل نوں اک غیر ملکی سازش قرار دیندے ہوئے ملک وچ عدم استحکام تے غیر یقینی دی نویں صورتحال پیدا کرن دی کوششاں شروع کردتیاں نیں۔ عمران خان دا طرز سیاست پاپولزم اتے مشتمل اے جہدے وچ انتشار‘ تفرقہ تے نفرت نمایاںنظر آندی اے۔ ملک وچ سیاسی تقسیم ایس خطرناک حد تک ودھ گئی اے کہ الزام تراشی‘ کردار کشی‘ بہتان تراشی تے نفرت دن بدن ودھ رہی اے۔ ایس سارے طرزعمل نال ملک وچ انتشار وی ودھ رہیا اے۔ آئے دن کشیدگی دے غیر مناسب واقعات سنن تے ویکھن نوں مل رہے نیں۔ اخلاقی تے سماجی اقدار بہت تیزی دے نال زوال پذیر نیں۔ لوک سیاسی اختلافات دی بنیاد اتے دشمنیاں اتے اتر آئے نیں۔ ایس سارے ماحول وچ ملک تے معاشرے دا ناقابل تلافی نقصان ہو رہیا اے۔
اک آئینی تے جمہوری طریقے نال اقتدار توں علیحدگی نوں عمران خان نے تسلیم کرن توں انکار کر دتا اے۔ پہلے تے اوہناں نے ہر ممکن کوشش کیتی کہ آخری حد تک جائو تے اقتدار توں وکھرے نہ ہویاجاوے۔ ایسے کوشش وچ اوہناں نے قومی اسمبلی دے ڈپٹی سپیکر توں غیر آئینی اقدام وی کروا دتا جہدے نتیجے وچ سپریم کورٹ نے اک تریخی فیصلے دے تحت عدم اعتماد دی تحریک اتے ووٹنگ کروائی۔ ہن ایس سیاسی ہزیمت دا اثر زائل کرن دی کوشش وچ اوہ اک نواں بیانیہ بنا رہے نیں کہ اوہناں دی حکومت امریکہ دی سازش دے تحت ختم کیتی گئی اے جہدی بنیاد اوہ اک مراسلے نوں بنا رہے نیں جہڑا ڈیل دی صورت وچ امریکہ وچ پاکستان دے سفیر نے دفتر خارجہ نوں گھلیا سی۔ اقتدار توں علیحدگی مگروں عمران خان نے جلسیاں تے اہتجاج دا اک نواں سلسلہ شروع کردتا اے جہدے توں ملک سیاسی عدم استحکام ول ودھ رہیا اے۔ پاک فوج دے ترجمان نے پچھلے دناں اک پریس بریفنگ وچ واضح طور تے ایس گل دا اظہار کیتا اے کہ پچھلی حکومت دے خلاف کوئی غیر ملکی سازش نہیںہوئی تے اک آئینی تے قنونی عمل دے ذریعے ملک وچ حکومت دی تبدیلی عمل وچ آئی اے مگرعمران خان ایس گل نوں منن لئی بالکل تیار نہیں چونکہ اپنے ساڈے تن سالہ دور اقتدار وچ ملک تے عوام دی بہتری لئی اوہ کوئی قابل ذکر کم نہیں کر سکے ایس لئی ایس شرمندگی توں بچن لئی اوہناں نے ہن ایہہ بیانیہ اپنایا اے تاں جے لوک اوہناں توں اوہناں دی کارکردگی دے بارے وچ سوال ای نہ کرن۔
ایہہ بیانیہ تے طرز سیاست ملک وچ انارکی تے انتشار نوں جنم دے رہی اے جہدے توں پاکستان دا بے تحاشا نقصان ہون دا خدشہ اے۔ سیاست وچ رواداری‘ تحمل تے برداشت نال ای جمہوری تے سیاسی مقاصد حاصل کیتے جا سکدے نیں۔ جلسے جلوساں نال حکومتاں تبدیل کرنا اینا آسان نہیں ہوندا۔ جے ایہہ سیاسی تفریق ایسے طرح خطرناک طریقے نال اگے ودھدی چلی گئی تے فیر ایس توں غیر جمہوری طبقے نوںایہہ گل آکھن دا موقع مل جاوے گا کہ سیاستدان خود ای جمہوریت دے دشمن نیں تے اوہ ملک وچ جمہوریت نوں مستحکم نہیں ہون دینا چاہندے۔ پاکستانی عوام لامحدود مسائل دا شکار نیں جہناں دا حل کسی اک شخص یا سیاسی جماعت دے کول نہیں اے۔ لہٰذا لوڑ ایس گل دی اے کہ سارے سیاستدان اک میثاق اتے متفق ہون تاں جے ملک ترقی کر سکے۔ جیس کسے نے وی اپنے مفاد لئی انتشار تے نفرت دی سیاست نوں اگے ودھایا اوہنوں ناں عوام معاف کرن گے تے نہ ای تریخ۔