دُوجیاں دی عید نوں خوشیاں نال بھر دیو

اوہناں لوکاں نوں اپنے ہاسیاں وچ شامل کرنا بہت وَڈی نیکی اے جہناں دے گھر وچ اداسیاں نے ڈیرے پائے ہون

قاسم علی شاہ

سکول بس بالاں نوں لے کے سکول وَل جا رہی سی۔ ڈرائیور دی پچھلی نشست اتے بیٹھے بچیاں نے اَکھاں ای اکھاں وچ اک دُوجے نوں اشارہ کیتا۔ اک بچی دے ہتھ وچ بیگ سی۔ اوہنے بیگ نوں رکھیا‘ اوہدے وچ اک پیکٹ پایا تے اوہنوں پچھلی نشست ول کھسکا دتا۔ اوتھے موجود بچیاں نے وی بیگ وچ کجھ پایا تے اوہنوں پچھے والے بچیاں ول دھکیل دتا۔ انج کردے کردے اوہ بیگ بس دی آخری سیٹاں تک پہنچ گیا تے اوتھے موجود بچیاں نے وی اوہدے وچ اپنا اپنا حصہ پایا۔ اینے وچ بس سکول دی پارکنگ وچ پہنچ گئی۔ سارے بچے اتر گئے لیکن سکول ول جان دے بجائے اوہ بس دے کول ای کھڑے ہو گئے۔ ڈرائیور نوں کجھ تعجب ہویا۔ اوہنے بچیاں ول ویکھیا تے اک بچی نے آواز دتی۔ رحیم انکل باہر نکلو۔ ڈرائیور بس توں اتر آیا‘ اوہدے چہرے اتے تفکر دے نشان سن کہ نہ جانے کیہ مسئلہ ہویا اے۔ اوہنے بس وچ جھاتی پائی تے ویکھیا کہ دو بچے اک بیگ نوں آخری سیٹاں اتے کھچدے ہوئے گیٹ تک لیا رہے نیں۔ ڈرائیور نے اک اجنبی بیگ ویکھیا تے اوہدے اوسان خطا ہو گئے۔ اوہنے بچیاں کولوں بیگ لیتا تے اوہدی زپ کھولی تے ایہہ ویکھ کے اوہدی حیرانی دی انتہا نہ رہی کہ اوہ بے شمار تحفیاں نال بھریا ہویا سی۔ مٹھائی‘ ٹافیاں تے چاکلیٹ دے پیکٹ تے پیسیاں نال بھرے ہوئے ڈبے جہڑے بچیاں نے اپنی پاکٹ منی توں بچا کے جمع کیتے ہوئے سن۔ ایہہ ساری چیزاں اوہناں نے اپنے رحیم انکل لئی تحفے دے طور تے اک بیگ وچ جمع کیتیاں سن۔ اک بچی بولی: انکل‘ تسیں رمضان دے مہینے وچ روزانہ سانوں گھروں سکول لیاندے رہے۔ اج اسیں تہاڈے لئی کجھ لیائے آں۔ بچیاں دا خلوص‘ اپنائیت تے احساس دا جذبہ ویکھ کے رحیم انکل دی اکھاں بھر آئیاں تے تشکر دے اَتھرو اوہناں دے گلاں اتوں وَگن لگ پئے۔
ایہہ اک عرب ملک دی ویڈیو اے جہڑی اج کل سوشل میڈیا اتے گردش کر رہی اے۔ ویڈیو دے منظر ایس قدر دلچسپ تے سوہنے نیں کہ اوہ انسان دے اندر احساس دے جذبے نوں جگا دیندے نیں۔ رمضان دا مہینہ اپنی برکتاں تے رحمتاں دے نال اختتام نوں پہنچ چکیا اے۔ یقینا اسیں خوش قسمت آں کہ اسیں ایس سال دے ماہ رمضان نوں پایا تے ذکر تے اذکار‘ دعاواں‘ عبادتاں تے مخلوق خدا دے نال نیکی تے احسان پاروں ایہدے وچ بھرواں اجروثواب کمایا۔ اللہ دی ذات کولوں پوری امید اے کہ اوہ ساڈی اوہناں ساری عبادتاں نوں قبولیت عطا فرما کے سانوں دنیا تے آخرت وچ سرخرو کرے گا۔
ایہہ اک حقیقت اے کہ روزہ اک پرمشقت عبادت اے جہدے وچ انسان بھک تے پیاس لگن دے باوجود وی نہ کجھ کھاندا اے نہ پیندا اے بلکہ اوسے حالت وچ اپنی ساری ذمہ داریاں وی نبھاندا اے۔ روزے دی وجہ نال کدی کدار اوہ چڑچڑا وی ہو جاندا اے۔کئی دفع دوجیاں دی معمولی گل وی اوہدی طبیعت اتے گراں گزردی اے لیکن ایہناں ساریاں دے باوجود اوہ صرف اللہ دی رضا لئی ایہناں ساری چیزاں نوں برداشت کردا اے۔سحری لئی ایسی حالت وچ اٹھنا کہ انسان دی نیندر پوری نہ ہووے تے اوہدے مگروں نماز‘ تلاوت تے ذکر توں فارغ ہو کے جدوں اوہ آرام کرن لیٹدا اے تے کجھ ای دیر مگروں دنیاوی ذمہ داریاں نوں پورا کرن دا ویلا آ پہنچدا اے۔ رزوی کمان لئی اوہ گھروں نکلدا اے۔ گرمی‘ دھپ‘ پسینہ‘ پیاس‘ کم دی مشقت تے فیر انساناں دے مختلف رویے۔ ایہ سب کجھ اوہ بڑے صبر دے نال برداشت کردے ہوئے دن مکمل کردا اے۔ فیر شام نوں جدوں افطاری اتے بیٹھدا اے تے دستر خوان اتے دنیا جہاں دی نعمتاں ہون دے باوجود وی اوہ اوہناں نوں ہتھ نہیں لاندا بلکہ جدوں رب ولوں اجازت ملدی اے فیر اوہ نوالا منہ وچ پاندا اے۔سخاوت اوہ خوبی اے جہدے پاروں انسان بہت ساری روحانی بیماریاں توں پاک ہو جاندا اے۔ اوہدے اندر اخلاص پیدا ہو جاندا اے جہدی وجہ نال اوہ ہر کم صرف اللہ دی رضا لئی کردا اے تے مخلوق کولوں کسے بدلے دی توقع نہیں رکھدا۔سخاوت دی وجہ نال اوہدا دل احساس نال بھر جاندا اے۔فیر اوہ اپنی ذات اتے دوجیاں نوں ترجیح دیندا اے۔ اوہ خود رکھی سکھی کھاندا اے لیکن دوجیاں دے سامنے عمدہ کھانے رکھدا اے۔ سخاوت اوہ صفت اے جہڑی انسان دے کئی عیباں اتے پردہ پاندی اے۔ اللہ دے قرب سنے اوہنوں مخلوق دا قرب وی مل جاندا اے۔ لوکاں دے دلاں وچ اوہدی عزت پیدا ہو جاندی اے تے ہر بندا دل وجان نال اوہدا احترام کردا اے۔ عشا دی نماز دے نال تراویح دی صورت وچ اک لمے دورانیے دی عبادت‘ جہدے وچ اگرچہ تھکاوٹ ہوندی اے لیکن اوہ اپنے نفس اتے قابو رکھ کے اللہ دے سامنے سجدہ ریز ہوندا اے۔
روزہ صرف اک عبادت ای نہیں بلکہ اک لائف سٹائل اے تے ایہدے سارے ارکان قدم قدم تے انسان نوں صبر تے برداشت دا سبق دیندے نیں۔ رمضان وچ روزہ دار نوں بھکا پیاسا رکھن دا مطلب دراصل اوہنوں احساس دا سبق دینا اے تاں جے اوہنوں پتہ چل جاوے کہ ایس معاشرے وچ ایسے لوک وی نیں جہڑے غیر رمضان وچ وی روزے نال ہوندے نیں کیوں جے غربت نے اوہناں دے گھر دا چلہا بجھا دتا ہوندا اے۔ روزے دا مقصد دل دی نرمی وی اے۔ ایہو وجہ اے کہ رمضان وچ لوک نیکی تے بھلائی ول بوہتے متوجہ ہوندے نیں تے غریباں تے مستحق لوکاں لئی افطاری تے سحری دا بندوبست کردے نظر آندے نیں۔ مہینے بھر دی عبادت مگروں اللہ تعالیٰ ولوں عیدالفطر دی صورت وچ اک بہترین انعام ملدا اے۔ ایہہ خوشیاں نال بھرواں اک مذہبی تہوار ہوندا اے لیکن ایہدا مطلب ایہہ ہر گز نہیں ہوندا اکہ ہن اپنی خوشیاں وچ مگن ہو جائو تے باقی دنیا نوں بھل جائو بلکہ جہڑے احساس تے جذبے دے نال رمضان دا مہینہ گزاریا سی اوسے جذبے دا مظاہرہ ہن عید دے موقعے اتے وی کرنا اے کیوں جے ایہو ایمان تے اخوت دا تقاضا اے۔
عید دے موقعے اتے احساس دی لوڑ رمضان توں ودھ ہوندی اے کیوں جے رمضان وچ پورے ماحول اتے اک مقدس خموشی تے ٹھہرائو چھا جاندا اے۔ سرگرمیاں گھٹ ہو جاندیاں نیں تے لوک بوہتے شورشرابے توں پرہیز کردے نیں جد کہ عید دا موقع خوشی دا ہوند ااے۔ جہدے وچ ہلہ گلہ‘ قہقہے تے مسکراہٹاں ہوندیاں نیں۔ ایسے گھرانیاں نوں وی اپنی خوشیاں تے مسکراہٹاں وچ شامل کرنا جہناں دے گھر وچ اداسیاں نے ڈیرے پائے ہون‘ یقینا اک بہت وڈی نیکی اے۔
عید اپنی خوشی توں ودھ دوجیاں نوں اپنی خوشیاں وچ شریک کرن دا موقع ہوند ااے تے ایہہ اک حقیقت اے کہ جہڑا شخص دوجیاں نوں اپنی خوشیاں وچ شریک کردا اے‘ اپنی نعمتاں نوں ونڈدا اے تے اوہ دوجیاں دی نسبت بوہتا سکون تے اطمینان پاندا اے۔ سخاوت اللہ تعالیٰ دی صفت اے۔ کائنات دی سب توں وڈی سخی اللہ تعالیٰ دی ذات اے جہڑا سانوں ساڈی حیثیت تے اوقات توں ودھ دیندا اے۔ ایسے طرح انسان وی جدوں ونڈدا اے تے اوہدا رزق ودھ جاندا اے۔ سخاوت نال انسان دا دل وڈا ہوند ااے تے ایسا شخص بہت چھیتی رحمت خداوندی دی نظر وچ آجاندا اے کیوں جے کائنات دا مالک جدوں اپنی ای کسی صفت نوں اپنے بندے وچ ویکھدا اے تے اوہدی رحمت جوش وچ آندی اے تے فیر اوہ ایہدی مددگار بن جاندی اے۔
اک حدیث وچ آپﷺ دا ارشاد اے: سخی آدمی اللہ دے قریب اے‘ جنت دے قریب اے۔ لوکاں دے قریب اے تے جہنم توں دور اے‘ سنن الترمذی:1961)
سخاوت اوہ خوبی اے جہدے پاروں انسان بہت ساری روحانی بیماریاں توں پاک ہو جاندا اے۔ اوہدے اندر اخلاص پیدا ہو جاندا اے جہدی وجہ نال اوہ ہر کم صرف اللہ دی رضا لئی کردا اے تے مخلوق کولوں کسے بدلے دی توقع نہیں رکھدا۔سخاوت دی وجہ نال اوہدا دل احساس نال بھر جاندا اے۔فیر اوہ اپنی ذات اتے دوجیاں نوں ترجیح دیندا اے۔ اوہ خود رکھی سکھی کھاندا اے لیکن دوجیاں دے سامنے عمدہ کھانے رکھدا اے۔ سخاوت اوہ صفت اے جہڑی انسان دے کئی عیباں اتے پردہ پاندی اے۔ اللہ دے قرب سنے اوہنوں مخلوق دا قرب وی مل جاندا اے۔ لوکاں دے دلاں وچ اوہدی عزت پیدا ہو جاندی اے تے ہر بندا دل وجان نال اوہدا احترام کردا اے۔ حضرت علی کرم اللہ وجہہ دا قول اے کہ علم تے سخاوت اوہ صفتاں نیں جہڑیاں انسان نوں سردار بنا دیندیاں نیں۔
رمضان تے سخاوت دا آپس وچ اک گہرا ساتھ اے۔ عبداللہ بن عباس دی روایت وچ اے کہ رمضان وچ آپﷺ بھلائی کرن وچ تیزہوا توں وی ودھ سخی ہو جاندے سن۔ صحیح البخاری: 1902) کیوں جے رمضان دے مہینے وچ حضرت جبرئیل امین آپﷺ دے کول تشریف لیاندے سن تے اوسے خوشی وچ آپﷺ صدقہ تے خیرات کثرت دے نال کیتا کردے سن۔
ساڈے معاشرے وچ اج غربت جس قدر ودھ چکی اے اوہدے وچ ایس گل دی بوہتی شدت محسوس کیتی جاندی اے کہ بحیثیت امتی اسیں اپنے پیغمبرﷺ دی ایس سنت نوں زندہ کریے۔
آئو‘ رمضان المبارک دے اختتام اتے اج ایہہ عہد کریے کہ اللہ نے سانوں جہنی وی فراوانی دتی اے اوہدے مطابق اپنی عید دی خوشیاں وچ دوجیاں نوں شریک کراں گے۔ تہاڈے محلے وچ ایسے لوک ہون گے جہناں دا دستر خوان عید دے دن وی خالی ہووے گا۔ تہاڈے دستر خوان اتے جے اج ہر قسم دی چیزاں موجود نیں تے اپنے پڑوسیاں دا احساس وی کرو‘ ایس عید اتے اوہناں دے دستر خوان اتے وی کجھ لذیذ کھانے رکھ دیو۔ تہاڈے آسے پاسے ایسے لوک وی ہون گے جہناں نوں عید اتے وی نویں کپڑے نصیب نہیں ہون گے۔ ایس عید اتے اوہناں نوں نویں کپڑیاں دا تحفہ دیو۔ تہاڈے محلے وچ ریڑھی اتے سبزی ویچن والا‘ درخت دے تھلے بیٹھا موچی‘ محلے وچ روزجھاڑ ودین والا‘ رکشا ڈرائیور جہڑا تپدی دوپہرے روزے دی حالت وچ بچیاں لئی رزق کمان نکلدا اے۔ تہاڈے غریب رشتہ دار‘ تہاڈے دفتر وچ مستحق ملازم‘ گیٹ اتے بیٹھیا سکیورٹی گارڈ تے اوہناں دے علاوہ ہر اوہ بندا جہڑا تہاڈے سامنے ہتھ نہیں پھیلاندا لیکن اوہناں دی اکھاں اوہناں دے اندرونی کرب دی کہانی سناندیاں نیں۔
براہ کرم‘ ایس عہد اتے اوہناں دی زندگی وچ خوشیاں دے کجھ لمحے لیائو ۔کیہ پتہ تہاڈے پاروں کسے دے دستر خوان اتے لگی رونق‘ تہاڈی سخاوت نال کسے دے چہرے اتے آئی مسکراہٹ تے تہاڈے خلوص نال کسے دے رخساراں اتے آئے تشکر دے دو اَتھرو عرش الٰہی تک پہنچ جان تے ایہہ تہاڈی دنیا تے آخرت دی کامیابی دا کارن بن جان۔