آکھن لو ک سیانے

احسان باجوہ

بھٹھ پوے اوہ سونا’ جو کنّاں نُوں کھاوے
معنے: کنّاں نُوں کھاوے: کن زخمی کرے
ویروا: ایس اکھان وِچ مت دِتی گئی اے پئی زیور وی اوہ ای چنگا ہوندا اے جو بندے نُوں سُکھ دیوے ۔ جے کر زیور پان نال بندہ وخت نُوںای پھڑیا جاوے تاں اوہ زیور پان دا کِیہ فائدہ؟ اوس توں چنگا بندہ اوہ پاوے ای نہ۔جیہڑی شے وخت نُوں پھڑ لوے اوس شے دے لین دا کیہ فائدہ؟
بھُکھ ہووے تاں اندر وڑ کے کٹِیے’دُکھ ہووے تاں کوٹھے چڑھ کے پِٹِیے
معنے:کٹِیے: گذارِیے٭ ٹپِیے: رؤلا پاویے
ویروا: دسیا گیا اے پئی جیکر گھر وِچ بھُکھ ہووے تاں بندے نُوں اندر وڑ کے سہج سبھا نال اوس ویلے نُوں لنگھا لَینا چاہیدا اے اتے کِسے اگے داد فریاد نہیں کرنی چاہیدی۔ پر جے بندے نُوں کوئی دُکھ تکلِیف ہووے تاں اوہ ہر اِک نُوں دسنا چاہیدا اے ۔ ہو سکدا اے کوئی اوس دا اُپاء ای دس دیوے۔
بھُکھا سو رُکھا
معنے:رُکھا: بے رُخ۔
ویروا: دسیا گیا اے پئی بھکھا بندہ وچارہ کِسے نُوں روٹی دی صُلع وی نہیں مار سکدا۔ ایس لئی ہر کوئی اوس نُوں بے رُخی کرن والا سمجھ دا اے۔حالاں ہو سکدا اے اوہ مجبور ای ہووے۔
بھُکھا کھنڈ تے کھِیر دا راکھا
ویروا: دسیا گیا اے پئی جدوں کِسے بھُکھے بندے نُوں چنگی کھاج دی راکھی تے بِٹھا دِتا جاوے تاں اوہ سبھ توں اگدُوں اپنا ڈِھڈ بھرن دا چارہ کرے گا۔کمینے بندے نُوں کدی وی اُچ کُرسی تے نہیں بٹھانا چاہیدا۔
بھُکھا مردا کِیہ نہ کردا
ویروا: دسیا گیا اے پئی جدوں بندے دے ڈِھڈ وِچ ای کُجھ نہ ہووے تاں اوہ ہر بھیڑ کرن لئی تیار ہو جاندا اے اوہ وچارے اپنا ڈھڈ تاں بھرنا ایں اوہ مرے گا نہ تاں ہور کِیہ کرے گا۔
بھلا ہویا لڑ نیڑیوں چھُٹیا’ اجے عُمر نہ بِیتی ساری
معنے:لڑ: دامن٭چھُٹیا: چھُوٹا۔
ویروا: دسیا گیا اے پئی چنگا ہویا اے پئی بھَیڑے بندے دے سنگ کولوں چھیتی ای خلاصی ہو گئی اے’ ہالی عُمر دا کُجھ حِصہ باقی اے۔نہیں تاں اگیرے جا کے خؤرے یہ نواں چن چڑھ جاندا۔٭