عورتاں دے تولیدی اعضا مسخ کرن دا چلن

کجھ ملکاں وچ عورتاں دے تولیدی اعضا مسخ کرن دے رواج دی حوصلہ شکنی لئی اقوام متحدہ نے چھ فروری دا دن بطور یوم آگہی مخصوص کیتا اے۔ ایہ دن 2012ء توں ہر ورھے منایا جا رہیا اے۔ اقوام متحدہ نے سماجی تے معاشی زندگی دا معیار بہتر کرن لئی 2030ء تک دے جو عالمی ہدف مقرر کیتے نیں اوہناں وچ عورتاں دے مخصوص اعضا مسخ کرن دے رواج دا خاتمہ وی شامل اے۔ طبی مجبوری توں علاوہ عورتاں دے مخصوص اعضا دی ساخت وچ جبری بدلیائو یاں ضرررسانی دے سارے طریقے نہ صرف انسانی حقوق دے عالمی چارٹر دی خلاف ورزی شمار ہوندے نیں سگوں عورتاں دی جسمانی تے نفسیاتی صحت تے انفرادی توقیر نوں وی وٹہ لاندے نیں۔ جو نوعمر لڑکیاں تے عورتاں ایس تکلیف دہ جبری عمل چوں گزاریاں جاندیاں نیں اوہناں نوں اکثر طبی مسئلیاں دا سامنا کرنا پیندا اے تے اوہناں دے تولیدی نظام نوں وی اکثر اوقات ناقابل تلافی نقصان اپڑدا اے۔
اقوام متحدہ دے بہبودآبادی بارے ذیلی ادارے (یو این ایف پی اے) دے مطابق گھٹو گھٹ تریہہ افریقی و عرب ملکاں وچ عورتاں دے جبری ختنے دا رواج دوجے ملکاں توں ڈھیر ودھ اے۔ ایہناں تریہہ وچوں اٹھاراں ملکاں وچ عورتاں دی متاثرہ آبادی دی گنتی سب توں ودھ اے پر سماجی دبائو تے مقامی مذہبی حلقیاں دی خاموش یاں اعلانیہ تائید تے ریاستی سطح تے درگزر یاں تادیبی قنوناں دی عدم موجودگی نے مل ملا کے عورتاں دی مزاحمتی آواز دبان وچ اہم کردار ادا کیتا اے۔ اقوام متحدہ دے ذریعاں موجب پندراں توں 49 ورھے تک دیاں کڑیاں تے عورتاں دے تولیدی اعضا وچ تبدیلی نال سب توں ودھ متاثر صومالیہ دی آبادی اے جتھے 98فیصد عورتاں عمر دے کسے نہ کسے حصے وچ ایس اذیت چوں گزریاں نیں۔ مغربی افریقہ دے ملک گنی دی 97 فیصد عورتاں ایس تکلیف دہ تجربے نال دوچار ہوئیاں نیں۔ جد کہ جبوتی دی ترانوے فیصد’ مالی تے مصر دی 91فیصد’ لائیبریا دی 90فیصد’ سوڈان دی اٹھاسی فیصد’ برکینافاسو دی چھہترفیصد’ گیمبیا دی پچھترفیصد’ ماریطانیہ دی 79فیصد’ گنی بسائو دی 45فیصد’ ایتھوپیا دی 34 فیصد’ سینی گال دی چھبی فیصد تے نائیجیریا دی پنجی فیصد’ کینیا دی 21فیصد’ یمن دی 19′ عراق دی 14فیصد جد کہ یوگنڈا دی اک فیصد عورتاں تولیدی اعضا دی قطع و برید دا شکار ہوئیاں نیں۔
ہر سماج وچ ایس رسم دے دفاع وچ وی طرح طرح دے جواز پیش کیتے جاندے نیں۔ کدھرے ایہ دلیل اے کہ کڑیاں نوں بے راہ توں بچان وچ خفتہ اعضا دی ختنہ کار آمد اے کدھرے ایہ تک کہیا جاندا اے کہ جس طرح کڑیاں دی ختنہ جسمانی صحت لئی بہتر اے ایسے طرح کڑیاں تے وی ایہو اصول لاگو ہوندا اے۔ ایہناں تریہہ ملکاں وچ اکثریت مسلماناں دی اے۔ کجھ مقامی علماء ایس رسم دی سند مذہب وچ لبھدے نیں’ حالاں کہ نہ قرآن وچ ایہدا کوئی ذکر اے تے نہ ای کوئی واضح حدیث مبارکہ اے جہدے توں ثابت ہووے کہ منڈیاں وانگوں کڑیاں دی ختنہ وی لازم یاں سنت اے۔ جے انج ہوندا تے ریاست مدینہ وچ ایہدے ثبوت ضرور پائے جاندے یاں اجہی کسے رسم دے وسیع رواج دے بارے صحابہ کرام دی معرفت کوئی نہ کوئی تفصیلی گواہی ضرور ملدی۔ شیخ الازہر محمد سعید تنتاوی نے اپنے اک فتویٰ وچ رسم نوں دین دا حصہ قرار دین توں منع کیتا اے۔ فیر وی مصر وچ عورتاں دی اکثریت ایس عمل توں گزاری جاندی اے۔ فقہ جعفریہ وچ وی ایس بارے کوئی سند نہیں ملدی۔
کجھ مورخین ایس رواج دے ڈانڈے اسلام توں پہلاں دی تہذیبی فراعین نال جوڑدے نیں جد کہ شرعی تعلیمات دے مطابق بلاطبی جواز جسمانی اعضا وچ تبدیلی نوں تکرار دے نال اک ناپسندیدہ فعل قرار دتا گیا اے کیوں جے عوامی اکثریت وی اپنے آپ کسے مسئلے دی بابت کھوج لان دی تھاں اپنی آسانی لئی کسے وی جواز تے اعتبار کرن دی عادی اے ایس لئی اجہی رسماں دا اکا خاتمہ اک لمی مدت دا کم اے۔ ایس بارے آگہی پھیلان وچ علماء دا کردار وی اہم اے پر اکثر علماء ایس رسم نوں برا یاں خلاف شرع سمجھن دے باوجود مصلحتاً چپ وٹدے نیں۔ افریقی تے مشرق وسطیٰ دے کجھ ملکاں دی مثال دین دا ایہ مطلب بالکل نہیں کہ باقی ملک مبرا نیں۔ عراق’ ایران’ پاکستان تے بھارت دے کئی علاقیاں یاں فرقیاں وچ محدود پیمانے تے ای سہی پر ایہ رسم اج وی نبھائی جاندی اے تے اکثر ایہ کم خاموشی نال نبھایا جاندا اے۔ کل ملا کے اندازا ایہہ وے کہ ہر ورھے پندراں توں پنجاہ ورھے دی ویہہ لکھ عورتاں دے نازک اعضا نوں مسخ کرن تے غیرصحت مند تبدیلی لیان دی کوشش کیتی جاندی اے تے اکثر ایہ کم نیم اتھائی ہتھاں نال انجام پاندا اے۔ موجودہ آبادی وچ ہن تک 52 ملین عورتاں ختنہ دے تجربے چوں گزریاں نیں۔
45ملین مرداں نے ایہناں تنظیماں دے زور دین تے عہد کیتا کہ ایس پرانے رواج توں تائب ہو جاواں گے پر 2030ء تک ایس رسم دے مکمل خاتمے دا امکان شاید اک عاجلانہ ہدف اے جے ایس ہدف دا پنجاہ فیصد وی حاصل ہو جاوے تے وی اک وڈا کارنامہ ہووے گا۔ پاکستان وچ عورتاں دی جسمانی صحت دے تحفظ بارے حالیہ ورھیاں وچ مثبت قنون سازی ضرور ہوئی اے پر عورتاں دی جبری ختنہ وی قنون دے احاطے وچ آندی اے یاں نہیں۔ ایس بارے جے کوئی آگاہ کر سکے تے مہربانی ہووے گی۔٭