APNS چورا ں دا ٹولہ، میڈیا پالیسی آزاد صحافت دی اواز دبان دی سازش

گل بات:رضوان اصغر بٹ

مدثر اقبال بٹ بے باک صحافت دا انقلابی ناں اے۔ ایہناں دی بے باکی تے برملا حق گل کہہ دینا ایس عہد دی بنیاد رکھدا اے جس نے جدید صحافت نوں عام بندے دی زبان بنا کے ویلے دے فرعون دے خلاف ڈٹ جان دا سبق دتا۔ مدثر اقبال بٹ نیوز پیپرز اینڈ پیریاڈیکلز ایسوسی ایشن آف پاکستان دے چیئر مین وی نیں۔ جے سودوزیاں نوں کڈ کے ایماندارانہ رائے دتی جائے تے بطور صحافی سانوں ایہہ کہن تے لکھن وچ کوئی تامل نہیں کہ اسیں صحافت دے ’’عہدِ مدثر‘‘وچ زندہ آں۔ ایس بے باک شخصیت نال ہون والی گل بات نذر قارئین اے۔
س: بٹ صاحب موجودہ دور وچ ویکھیا جائے تے صحافت اک اوکھے دور توں لنگھ رہی اے، ایس دی بنیادی وجہ کیہ اے؟
مدثر اقبال بٹ: پہلی گل تے ایہہ کہ صحافت جیہڑا اک مقدس پیشہ سی ایہنوں کجھ سیٹھاں نے کاروبار بنا دتا اے۔ پہلے حرمتِ حرف اُتے بوہت کجھ قربان کر دتا جاندا سی پر ہن انج نہیں۔ ہن حرمتِ حرف میڈیا مالکان دے کاروباری مفادات دے پس منظر وچ چلا گیا اے۔ جدوں پہلی ترجیح مفادات ہوئے تے ایڈیٹوریل پالیسی اُتے سیٹھ یا ایس دے کسے غیر صحافی ملازم دی ڈکٹیشن چلن لگی تے اہل قلم لئی سب توں وڈا مسئلہ روٹی روزی بن گیا تے فیر صحافت وی زوال پذیر ہون لگی ۔ میں سمجھنا واں کہ جے ہن وی صحافی دا کم صحافی نوں کرن دتا جائے تے اخبار یا نیوز چینل دا ماڈل اوہ ای ہوئے جیہڑا میاں افتخار الدین تے چراغ حسن حسرت دے امروز دا سی، جتھے آپ اخبار دے مالک دی خبر وی حسرت صاحب دی مرضی دے بغیر نہیں چھپ سکدی سی۔ اج تسیں کنج تصور کر سکدے او کہ کوئی صحافی ادارے دے مالک دے بجائے میرٹ اُتے کنج خبر چلا سکدا اے۔ میں سمجھنا واں جدوں تیکر صحافت آزاد نہیں ہوئے گی اودوں تیکر زوال پذیر رہوے گی۔
س: ایس وچ قصور وار کس نوں سمجھدے او؟
مدثر اقبال بٹ:اوہ ای قصور وار نیں جنہاں دے نالائق پتر تے ذاتی ملازم ادارتی پالیسی ویکھدے نیں۔ ایہہ کم ایہناں دا نہیں سی پر جدوں صحافت کاروبار بن گئی تے فیر انج دے شگوفے وی منظر عام اُتے آئے جنہاںدی حماقتاں دی قیمت صحافت دے زوال دی صورت وچ ادا کیتی گئی۔ ایس دے علاوہ ایس دے براہ راست ذمے دار اوہ سیٹھ وی نیں جنہاں نے سرکاری اشتہاراں دی نس بھج وچ ادارتی پالیسی دے علاوہ صحافتی معیار نوں وی قربان کر دتا۔ اوہ اخبارات جنہاں نوں حکمراناں دا قبلہ درست کرنا سی اوہ خوشامد کرن لگے، دوجے پاسے حکومتاں نے ادارتی پالیسی اُتے قبضہ جما لیا تے سرکاری اشتہارات نوں اخبارات نوں دبان لئی استعمال کرن لگے۔ صحافتی زوال دے اوہ سارے بدبخت ذمے دار نیں جنہاں نے حکمراناں دی چاپلوسیاں کیتیاں تے آزاد صحافت دا سودا اشتہارات دے عوض کیتا۔
س: پر بٹ صاحب APNS تے CPNE جہی تنظیماں نے تے بوہت کوشش کیتی اے کہ اخباری صنعت لئی اشتہاراں دا مسئلہ مصیبت نہ بنے؟
مدثر اقبال بٹ:کنج دی گل کر رہے او تسیں، تسیں ایہناں چوراں دا ناں لے رہے او جنہاں نے ایس صنعت نوں برباد کیتا۔ ایہہ APNS ای تے ہے جس نے اشتہاراں دا ہتھیار استعمال کردے ہوئے ایہناں اخباراں دا گلا گھوٹن دیاں سازشاں کیتیاں نیں جیہڑے اے پی این ایس دے ممبر نہیں سن۔حکومتاں ایس تنظیم نوں بچہ جمبورا بنا کے استعمال کردیاں رہیاں تے ایہہ بچے جمبورے استعمال ہوندے رہے۔ جے استعمال نہ ہوندے تے سرکاری اشتہارات نوں ایس تنظیم دی رکنیت توں کیوں مشروط کیتا جاندا؟
س: کیہ انج نہیں کہ APNS ڈمی اخباراں دا راہ روکن لئی کم کردی رہی اے؟
مدثر اقبال بٹ:جناب APNSتے آپ ڈمی اخباراں دا سب توں وڈا ٹولہ اے جس وچ کجھ اخباراں نوں کڈ دیو تے باقی سارے دے سارے ڈمی نیں۔ ایہہ فراڈ تنظیم اے جیہڑی حکمراناں دے نال مل کے ہمیشہ اخباری صنعت نوں تباہ کرن دے در پے رہی اے۔ ایس دی قیادت اُتے ہمیشہ توں کجھ اداریاں دا قبضہ اے۔ تسیں ویکھو ایہناں دے علاوہ کوئی ہور وکھائی ای نہیں دیوے گا۔

س: بٹ صاحب ہجے جیہڑی پالیسی حکومت پنجاب دی طرفوں نافذ کیتی جا رہی اے ایس حوالے نال وڈی گل کیتی جا رہی اے کہ ہن اشتہارات اصل حق داراں نوں ای ملن گے، ایس اُتے کیہ کہو گے؟
مدثر اقبال بٹ:اصل حق دار کون؟ایہہ APNSوالے جنہاں دے بارے وچ ہجے میں تہانوں دسیا کہ ایہہ جھوٹے ٹھےکیدار جیہڑے حکمراناں دے نال مل کے آزاد صحافت دا گلا گھونٹ رہے نیں۔ جناب ایہہ نویں میڈیا پالیسی اصل وچ حکومت دا آزاد صحافت اُتے وار اے۔ ایس وچ بیورو کریسی تے کجھ سیاستداناں دی کمیشن تے دیہاڑیاں نیں جس وچ اک وڈی حصے دار فنکاراں دی تنظیم APNS اے۔ جے تسیں نان APNS اخباراں نوں اشتہار نہیں دیو گے تے فیر ایہناں اخباراں وچ کم کرن والے لکھاں کارکن کتھے جان گے؟ کیہ حکومت صرف اک گروہ نوں نوازن لئی ہزاراں خانداناں نوں بھکھ تے افلاس دی بھٹی وچ جھونک دینا چاہندی اے؟ میں سمجھنا واں کہ جے ایس چوراں دے ٹولے نوں نوازنا ای مقصد اے تے فیر ایس لئی کوئی ہور راہ لبھ لوئو ایہناں لئی آزاد صحافت نوں قربان نہ کرو۔
س: ایس پالیسی دے حوالے نال این پی اے دا موقف کیتا اے؟
مدثر اقبال بٹ:ساڈا موقف اوہ ای اے جیہڑا کسے انج دے ادارے دا ہو سکدا اے جیہڑا چور رستے توں دوجیاں دے حق اُتے ڈاکہ پان دی مخالفت کردا اے۔ اسیں سمجھنے آں کہ ایہہ میڈیا پالیسی صرف اور صرف نوسربازاں دے ٹولے APNS نوں سپ بنا کے سرکاری وسائل اُتے بٹھا دین دے مترادف اے۔ اسیں ایہہ چاہنے آں کہ تسیں ڈمی اخباراں نوں ہر گز اشتہار نہ دیو، ایہناں دا احتساب کرو پر ایس لئی ایہہ شرط نہ رکھو کہ APNS نال تعلق رکھن والے ڈمی اخباراں نوں تے اشتہار دتے جان گے پر نان APNS اخبار جیہڑے ایہناں توں کدھرے زیادہ معیاری ہون دے نال نال چھپدے وی چوکھے نیں ایہناں نوں سرے توں ای تسلیم نہ کیتا جائے۔ ایہہ حکومتی بددیانتی اے۔
س: جدوں حکومت تے اک وڈے اسٹیک ہولڈر APNS دا اتفاق اے تے انج تسیں کیہ کرو گے ؟
مدثر اقبال بٹ:پہلی گل تے ایہہ کہ ایہہ دونویں وڈے اسٹیک ہولڈرز نہیں۔ حکومت کنج اک ٹولے جس نوں وڈی تعداد وچ اخبار تسلیم ای نہیں کردے ایس دی رکنیت نال اشتہاراں نوں مشروط کر سکدی اے؟ APNS کنج اسٹینڈرڈ ہو سکدی اے بھائی؟ ایہہ تے انج ای ہویا ناں کہ سیاسی کارکن صرف ایسے نوں تسلیم کیتا جائے گا جیہڑا تحریک انصاف یا شیخ رشید دی جماعت نال جڑیا اے، جیہڑا ایہناں دونواں سیاسی جماعتاں دے مخالف اے ایہنوں سیاسی کارکن ای تسلیم نہیں کیتا جائے گا۔ کجھ خدا دا خوف کرو، انج دے فیصلے ذلت دے سوا کجھ نہیں دیندے تے فیر تحریک انصاف دا تاں دعویٰ سی کہ اوہ ہر طرح دے مافیا دا خاتمہ کرے گی پر ایتھے سب توں مکروہ مافیا نوں اک پوری دی پوری انڈسٹری دے اُتے مسلط کیتا جا رہیا اے جتھوں تیکر اسٹیک ہولڈرز دا معاملہ اے تے سب توں پہلے قلم مزدور نیں ایہناں دے بعد قانونی تقاضے پورے کرن والی واحد تنظیم این پی اے۔ APNS تے ٹھگاں تے چوراں دے ٹولے دا ناں اے جنہوں حکومت دے کجھ عاقبت نااندیش اپنے کمیشن لئی نوازنا چاہندے نیں۔
س: تاں تہاڈا لائحہ عمل کیہ ہوئے گا، حکومت تے فیصلہ کر وی چکی۔۔۔۔؟
مدثر اقبال بٹ:یاد رکھو! حرف آخر خدا دا فیصلہ ہوندا اے۔ حکومت اپنے آپ نوں خدا سمجھدی ضرور اے پر خدا ہے نہیں۔ اسیں ایس ظالمانہ پالیسی نوں عدالت عالیہ وچ چیلنج کر دتا اے جتھے سانوں بوہت امید اے کہ سانوں انصاف ملے گا تے اوہ لکھاں قلم مزدور جنہاں دا روزگار خطرے وچ اے ایہناں دی وی سنی جائے گی۔
س:بٹ صاحب کوئی مفاہمت دا راہ نہیں کڈ سکدا تاں جے مسائل دا حل مل بہہ کے نکل سکے؟
مدثر اقبال بٹ:کمال کردے او تسیں۔۔۔ سانوں ایہناں لوکاں دے نال مل بہہ کے گل بات کرن لئی کہہ رہے او جیہڑے ساڈے بالاں دا رزق کھوہ رہے نیں؟ میری جان ایہہ جنگ اصولاں دی جنگ اے جس وچ اک اصول وی نہیں ویچاں گے، مفاہمت ہوندی ای کجھ لوئو تے کجھ دیو دی بنیاد اُتے جیہڑا سانوں قطعی منظور نہیں۔ اسیں آئین تے قانون دے معیار اُتے گل کر رہے آں جیہڑا ساڈے بنیادی حقوق دا ضامن اے۔
س: بٹ صاحب ایس پالیسی وچ پنجابی اخباراں دے حوالے نال مختص 5 فیصد کوٹہ وی ختم کیتا جا رہیا اے، ایس بارے تہاڈے کیہ تحفظات نیں؟
مدثراقبال بٹ:ویکھو، پنجابی ہزاراں ورھے دی تاریخ رکھدی اے۔ ایہہ ایس صوبے دی زبان اے جس دا کلچر زندہ اے تے پوری دنیا وچ اپنی وکھری پہچان رکھدا اے۔ ایہہ دنیا دی پنج وڈی زباناں وچوں اک اے۔ حکومت پنجاب نوں چاہیدا اے تاں ایہہ سی کہ پنجابی زبان لئی خصوصی کوٹہ رکھیا جاندا تاں جے ایہہ زبان مزید ترقی کردی پر بدقسمتی نال ایس زبان دے نال دشمنی دا رویہ رکھیا جا رہیا اے۔ تسیں ویکھو سندھ وچ سندھی زبان دے اخباراں لئی 40 فیصد اشتہار وقف نیں، ایسے طرح بلوچستان تے کے پی کے لئی وی مادری زباناں وچ چھپن والے اخباراں نوں خاص اہمیت دتی جاندی اے پر پنجاب حکومت دا رویہ نہایت افسوس ناک اے، ایتھے تے انج کیتا جا ہریا اے جویں پنجابی زبان کوئی دشمن زبان اے، حالاں کے ایہہ زبان ساڈی سب دی پہچان اے تے پوری دنیا وچ ساڈی اک وڈی شناخت وی اے۔ میں سمجھنا واں ایس پالیسی دے ناں اُتے پنجاب دشمنی دی جیہڑی سازش رچائی جا رہی اے غیرت مند پنجابی ایہنوں ایہناں پنجاب دشمناں دے مونہہ اُتے دے مارن گے۔
س: بٹ صاحب تہاڈا سارا غصہ APNS دے خلاف اے، سی پی این ای دی رکنیت توں وی تے اشتہار مشروط کیتے جا رہے نیں؟
مدثر اقبال بٹ:ایہہ اک ای سکے دے دو پاسے نیں۔ پہلی گل تے ایہہ وے کہ سی پی این ایڈیٹرز دی تنظیم اے اخبار مالکان دی نہیں۔ ہن ایڈیٹرز دا کم اشتہار اکٹھے کرنا کدوں توں ہو گیا؟ اوہ اخبار بنان تے ایس دے معیار دا خیال رکھن ’’مال پانی‘‘دے چکر وچ پین گے تے فیر مارکیٹنگ تے ہو سکدی اے صحافت نہیں۔
س: نویں پالیسی وچ سوشل میڈیا نوں وی اہمیت دتی جا رہی اے، ایس اُتے تسیں کیہ کہو گے؟
مدثر اقبال بٹ:سوشل میڈیا آن والے دور وچ نہایت اہمیت اختیار کر جائے گا۔ ایہنوں اہمیت دینی چاہیدی اے پر سوشل میڈیا ، ٹاک ٹاکرز دی نابالغ فوج نہیں جنہاں نوں اکٹھا کر کے کجھ لوک انقلاب لیان دے دعوے کر رہے نیں۔ تسیں سوشل میڈیا اُتے وی ایس مواد نوں اہمیت تے فروغ دیو جس وچ پھکڑ پن دی بجائے فکری تے شعوری پہلو نمایاں ہوئے۔ تہاڈا میڈیا معاشرے دی تربیت کردا اے، ایہنوں تربیت لئی ای استعمال ہونا چاہیدا اے نہ کہ اپنے لوکاں نوں نوازن لئی پردے دے پچھے جیباں بھرنا۔
س: تسیں اخبار مالک ہوندے ہوئے وی کارکناں دے حقاں دی جنگ دی گل کر رہے او، کیہ کارکن قیادت وی تہاڈے نال اے؟
مدثر اقبال بٹ:جی سو فیصد میرےنال اے بلکہ میں ایہناں دے نال آں۔ لہور پریس کلب ہوئے یا کارکن صحافیاں دی تنظیماں، میں ہمیشہ ایہناں دے نال کھلوتا ہویا واں۔ میں اپنے آپ نوں وی اک قلم مزدور ای سمجھنا واں، ایہو وجہ اے کہ میرے کسے وی ادارے وچ کسے وی کارکن دی تنخواہ وچ تاخیر نہیں ہوئی۔ میں مڈل کلاس نال تعلق رکھنا واں، کارکناں دا حق ویلے اُتے دینا واں۔ APNS دے سیٹھاں وانگوں کارکناں دا حق ڈکاردا نہیں، ایہو وجہ اے کہ کارکن ہمیشہ میرے نال تے میں ہمیشہ کارکناں دے موہڈھے نال موہڈھا ملا کے کھلوتا واں۔
س: بٹ صاحب ایسے معاملے اُتے قاضی طارق عزیز بوہت بولڈ لکھ رہے نیں، ایہناں دے بارے تہاڈا کیہ خیال اے؟
مدثر اقبال بٹ:قاضی طارق عزیز نوجوان صحافی اے، تے میں سمجھنا واں عامل صحافیاں وچ بوہت نمایاں وی اے۔ اوہ چنگا کم کر رہیا اے میری دعا اے کہ اوہ دن دُگنی تے رات چوگنی ترقی کرے۔
س: بٹ صاحب صحافت دا مستقبل کیہ ویکھدے او؟
مدثر اقبال بٹ:میں تے ایہنوں روشن ای ویکھنا واں اگرچے حکومت APNS ٹولے دے گٹھ جوڑ نے ایہنوں دھنلا کرن دی بڑی کوشش کیتی اے پر ایہہ نہیں جان دے کہ سچائی کدی لُکائی نہیں جا سکدی۔ لفظاں دا گلا گھوٹیا جا سکدا اے تے نہ ای اوازاں نوں چپ کیتا جا سکدا اے تے فیر جتھے ساڈے جہے سرفروش ہون اوتھے ایس پیشے دی آبرو اُتے بھلا کنج حرف آ سکدا اے۔ اسیں اپنی جان دے کے وی ایس دی حرمت دا پاس رکھاں گے۔