’’خودی کے سوز سے روشن ہیں امتوں کے چراغ‘‘

عتیق انور راجہ

بالِ جبریل وچ علامہ محمد اقبال ؒ فرماندے نیں کہ۔۔۔
’’خودی کے ساز میں ہے عمر جاوداں کا سراغ خودی کے سوز سے روشن ہیں امتوں کے چراغ‘‘
نقطہ جیہڑا مینوں سمجھ آندا اے اوہ ایہہ کہ مغربی دنیا علامہ اقبال دے فلسفہ، خودی توں بخوبی آگاہ ہو چکی اے۔ اوہ جان چکے نیں کہ جے ایس قوم نے علامہ اقبالؒ دے فرمودات اُتے عمل شروع کر دتا تے ایہہ نہ صرف اپنی ’’خودی‘‘ پہچان بنا لین گے بلکہ دوجے اسلامی ملکاں نوں ملکت دے تصور نال روشناس کراندے ہوئے اسلام دی سربلندی لئی تیار کرن دی کوشش وی کرن گے۔ ایس لئی اوہناں نے قرض لے کے عیاشی کرن والیاں تے اپنی مال و دولت وچ وادھے دی ہوس رکھن والے ساڈے سیاستداناں توں اقبال ڈے دی چھٹی ختم کرا کے نوجواناں نوں اقبالؒ دا شاہین بنن توں روکن دا اپنے حساب نال بہترین انتظام کیتا ہویا اے۔ ہائے ! افسوس اک پاسے ساڈے عرب مسلم ملکاں دے حکمران مال و دولت دی فروانی نال عیاش تے بزدل ہون دی وجہ نال امریکہ و روس دے مطیع ہو چکے نیں تے دوجے پاسے مسلم ملکاں دی وڈی تعداد عالمی مالیاتی اداریاں توں قرض لیندے ہوئے اپنی خودی بیچ دتی ہوئی اے تے اج سارے اسلامی ملک اغیار دی غلامی کر رہے نیں۔ گو اج غلامی دی شکل بدل چکی اے پر طاقتور منے جان والے ملک تے ورلڈ بینک جہے دوجے ادارے ترقی پذیر ملکاں نوں قرضیاں دے انج دے جال وچ پھنسا چکے نیں کہ مقروض ملکاں نوں قرض اتارن لئی ایہناں ای توں ہور سخت شرطاں اُتے مزید قرض لینا پیندا اے۔افسوس ایس گل دا وی اے کہ عوام دی فلاح و بہبود دے ناں اُتے جنہا قرض ساڈے حکمران دوجے ملکاں توں لیندے رہے نیں ایس دا ادھا وی عوامی فلاح اُتے خرچ نہیں ہوندا رہیا بلکہ حکمران اپنے مال و دولت تے اپنی شاہانہ زندگی وچ وادھے لئی ایس قرض دی خطیر رقم کئی حیلے بہانیاں نال ہڑپ کر جاندے رہے نیں جس تیزی نال ملک اُتے قرضیاں دا بوجھ ودھیا اے ایسے تیزی نال ریاست دے طاقتور محکمیاں دے افسراں نے اپنی تنخواہواں تے دوجی مراعات وچ وادھا کروالیا اے تے اج حالت ایہہ وے کہ حضرت علامہ اقبال دے فلسفہ خودی توں نسن والیاں نے ملکی معیشت نوں ایس قدر کھوکھلا کر دتا اے کہ عالمی ادارے ہر مہینے حکم جاری کردے نیں کہ بجلی، گیس تے پٹرولیم دی قیمتاں ودھائیاں جان عالمی مالیاتی اداریاں نوں پتہ اے کہ جس ملک دی صنعتاں نوں بجلی گیس مہنگی ملے گی ایہناں دی فیکٹریاں، کارخانیاں دا مال تیاری دے بعد عالمی مارکیٹ وچ قیمتاں دے مقابلے دی صلاحیت نہ رکھ سکے گا۔
صاحبو! فلسطین دی آزادی لئی اسیں بچپن توں ای دعاواں منگدے چلے آ رہے آں تے جدوں توں قلم پھڑیا اے فلسطین و کشمیر دے مظلوماں، معصوماں تے محروماں لئی لکھن دی کوشش وی جاری اے۔ پچھلے دناں اسرائیلی فوج نے مسجد اقصیٰ وچ نماز پڑھدے فلسطینی مسلماناں اُتے جس وحشیانہ انداز وچ فائرنگ تے بعد وچ غزہ وچ بارود دی برسات کیتی ایہنوں ویکھ کے دل بوہت دکھی اے ساری دنیا اسرائیل دے رویے دی مذمت کر رہی اے تے ایہہ وی چنگی گل اے کہ ریاست پاکستان نے ہجے تیکر اسرائیل نوں تسلیم نہیں کیتا کیوں جے خدانخواستہ جے اسرائیلی سفیر پاکستان وچ ہوندا تے میرے ملک دے لوکاں نے فلسطین دی محبت وچ اپنے ملک دی سڑکاں بند کردے ہوئے اپنے ملک دے لوکاں لئی ای مشکلات پیدا کر دینیاں سن۔ پچھلی دو تن صدیاں توں مسلماناں نے تعلیم نوں پس پشت پا دتا تے مغرب جدید سائنسی علوم وچ مہارت حاصل کر کے ترقی دی منزلاں طے کردا چلا گیا۔ تاریخ گواہ اے کہ میرے ملک وچ حکمراناں نے کدی تعلیم تے استاد نوں کوئی خاص اہمیت دین دی کوشش نہیں کیتی۔ ایس حوالے نال بوہت کجھ لکھیا اے تے لکھیا جا سکدا اے پر اج صرف اینا اے کہ کنہا تضاد اے کہ میرے ملک وچ 18-19 گریڈ دے ہیڈ ماسٹر یا پرنسپل صاحب نوں تے کار تے سکوٹر قسطاں اُتے خود خریدنا پیندا اے جد کہ ایسے گریڈ دے اے سی، ڈی سی صاحبان نوں گڈی، گھر، پٹرول تے دوجے بوہت سارے مالی فائدے سرکار ولوں ملدے نیں۔ ایس توں بعد کجھ محکمیاں توں ریٹائر ہون والیاں دی دوبارہ سرکاری بھرتی لئی کوٹہ رکھیا جاندا اے۔ نقطہ جیہڑا سمجھن والا اے اوہ ایہہ وے کہ اپنے ملک توں کسے فاسق و فاجر ، ظالم و جابر ملک دے سفیر نوں کڈن نال ساڈی پریشانیاںگھٹ نہیں ہو سکدیاں بلکہ سانوں اپنے ملک نوں ایہناں ملکاں دی معاشی محتاجی توں نکلن دی کوشش کرنی ہوئے گی تے انج کرن لئی ساڈی حکومت نوں ماسٹر تے مولوی یعنی استاد تے عالم دونواں اُتے اینی سرمایہ کرنی اے کہ ایہناں دونواں شعبیاں وچ بہتر توں بہترین لوک خدمات سرانجام دینا شروع ہو جان۔ جیہڑے اینی صلاحیت رکھدے ہون کہ قوم نوں دین و دنیا وچ کامیابی لئی تعلیم، کردار، اخلاقیات تے فلسفہ خودی دی اہمیت سمجھا سکن۔