اسرائیل دی بربریت تے فیض احمد فیض دیاں گلاں

لكهت: تنویر ظہور

غزہ وچ اسرائیلی بربریت جاری اے۔ ہن تک تن سو توں ودھ فلسطینی شہید تے کجھ بندے زخمی ہوئے۔ پاکستان وچ پچھلے جمعے نوں فلسطین نال اظہاریکجہتی دے طور تے منایا گیا۔ فلسطین تے وقفے وقفے نال بمباری جای اے۔ اسرائیلی جارحیت رکوان تے فلسطینیاں نوں اوہناں دا حق خودارادیت دوان لئی دنیا بھر وچ مظاہرے تے ریلیاں کڈھیاں گئیاں۔ اک فلسطین دے بچے دی ویڈیو نے ہلا کے رکھ دتا اے۔ اسرائیل دی ایہ جارحیت پہلی واری نہیں ہوئی۔
دوستو! 1983ء وچ فیض احمد فیض دا انٹرویو کیتا گیا۔ اوس انٹرویو وچ فیض صاحب توں لبنان تے اسرائیلی جارحیت دے حوالے نال گل بات کیتی گئی۔ اوہناں دیہاڑیاں فیض صاحب بیروت وچ سن۔ فیض صاحب دا کہنا سی کہ اسرائیل نے لبنان وچ اپنیاں فوجاں اتار دتیاں تے ایہدے بعد اوہ ہر روز مسلسل دو تن گھنٹے دے بعد کدی صبح‘ کدی شام اسرائیل ولوں ہوائی حملے ہوندے رہے۔ بمباری ہوندی رہی‘ تے شہر تباہ ہوندا رہیا۔ جنوبی لبنان وچ جتھے فلسطینیاں دے کیمپ نیں‘ اوتھے کجھ پنڈ نیں۔ اسرائیلیاں نوں اوہناں پنڈاں وچ وڑن دی ہمت نہیں ہوئی۔ اوہناں نے ایہناں کیمپاں تے پنڈاں دا چارے پاسیوں گھیرا گھت کے اوہناں تے مسلسل بمباری کیتی جہدا مقصد ایہہ سی کہ اوتھے رہندے لوک نس جان یاں مر جان یاں بالکل اوتھے کوئی نہ رہوے۔ فلسطینیاں ولوں مقابلہ ہوندا رہیا‘ شام نے تے تریجے دن ای فائربندی کر لئی سی۔ فلسطینیاں دا حوصلہ تے جرأت قابل داد سی۔ ایمبولینس‘ گڈیاں‘ ہسپتال‘ سکول‘ مسلسل اسرائیلی بمباری دی زد وچ رہے۔ فلسطینیاں دے ثقافتی تے فلاحی مرکز وی ایس وحشیانہ بمباری نال متاثر ہوئے۔ جتھے فلسطینی قیادت دے لوک سن خاص طور تے یاسر عرفات اک گلی چوں دوجی گلی‘ اک مکان چوں دوجے مکان تک‘ بمباری اوہناں دا پچھا کردی رہی۔ ایسے طرح پچھلے ہفتے وی اسرائیل نے فلسطین وچ اجہی عمارت نوں تباہ کیتا جہدے وچ الجزیرہ تے دوجے میڈیا دے دفتر سن۔ فیض صاحب دا کہنا سی کہ ایس دوران فلسطینیاں دے حوصلے بڑے اچے سن کھان پین دیاں شیواں ملدیاں رہیاں۔ اوہ ہفتے بعد فلپ حبیب تے دوجے تصفیہ کروان والے اوتھے اپڑے۔ فلسطینیاں آکھیا تسیں شہر خالی کر دیو تے شرط لائی کہ پہلے ہتھیار سٹو تے ایہدے بعد اوہناں نوں اوتھوں باہر نکلن دا پروانہ راہداری دے دتا جاوے گا۔ یاسر عرفات نے ہتھیار سٹن توں انکار کر دتا۔ اک ہفتے تک ایہ معاملہ چلدا رہیا فیر مینوں کسے نہ کسے طرح اوتھوں نکلن دا موقع مل گیا سی۔ بیروت وچ لوٹس دا دفتر سی یاسر عرفات تے فیض صاحب اوس رسالے دے ایڈیٹر سن۔ فیض صاحب دا کہنا سی کہ ساڈے دفتر دا تے تریجے دن ای قصہ تمام ہو گیا سی تے میں اک دن پہلے اوتھوں کدھرے ہور منتقل ہو گیا سی۔ فیض صاحب نے ایس گل تے افسوس دا اظہار کیتا کہ ایس سارے عرصے وچ مسلم ملکاں دا کوئی کردار نہیں رہیا۔ اوہناں نے ایس سارے عرصے وچ قرارداد پیش کرنا گوارا نہیں کیتا۔ اوہناں دا کہنا سی کہ اسرائیلیاں دے نال ایہ تریجا یاں چوتھا معرکہ سی۔ پہلی لڑائی 1948ء وچ ہوئی جدوں اسرائیل بنیا۔ دوجی لڑائی 1967ء وچ ہوئی۔ اوہ تقریباً ست دن چلی۔ فیر 1973ء وچ لڑائی ہوئی ایہ ساریاں جنگاں فوجیاں تے حکومتاں دے نال سن۔ موجودہ لڑائی صرف فلسطینی رضاکاراں نے لڑی جہناں کول نہ حکومت‘ نہ پیسہ‘ نہ جدید ترین اسلحہ پر ایہدے باوجود پچھلیاں تن جنگاں وچ اسرائیلیاں دا ایناں جانی نقصان نہیں ہویا جناں موجودہ جنگ دے تن ہفتیاں وچ ہویا۔
فیض صاحب دا کہنا سی کہ اسرائیل دی بربریت نے نازیاں نوں وی پچھے چھڈ دتا۔ لوکاں ولو ںدنیا بھر وچ مظاہرے ہوئے تے لوکاں نے جو کجھ اوہناں توں ہو سکدا سی اوہ کجھ کیتا۔ فلسطینیاں دا عزم‘ اوہناں دی دلیری تے حوصلہ بلند رہیا۔ فیض صاحب نے کہیا کہ جس گھر وچ اسیں سی اوہدے سامنے فلسطین دے مشہور شاعر معین بسیو رہندے سن میں دو تن ہفتے اوہناں دے نال رہیا۔ اوہناں دی چوداں پندرہ ورھے دی بچی تے نال گوانڈھیاں دی تیراں چوداں ورھے دیاں بچیاں ساریاں نرساں بن کے ہسپتال ٹر گئیاں۔ چوداں پندراں ورھے توں زیادہ عمر دے بچے محاذاں تے ٹر گئے سن۔ فلسطینی طالب علم جنگ وچ حصہ لین لئی اوتھے اپڑ گئے سن۔ پیرس توں محمود درویش وی اوتھے اپڑ گئے۔ ایہ 1983ء دیاں گلاں سن۔ اج وی صورتحال وکھری نہیں اسرائیلی بربریت جاری اے۔٭