آئون والیاں نسلاں واسطے ماحولیاتی نظام دا تحفظ ضروری

آلودہ شہری تھاواں نہ صرف بدصورت نیں، بلکہ ایہناں نال صحت دے تے معاشی خطرات وی لاحق نیں

مینوں اج ایس امر اُتے دلی خوشی محسوس ہو رہی اے کہ ماحولیات دی بہتری لئی ساڈی کاوشاں نال پاکستان دے وسط وچ، لہور وچ پرورش پان والے لوک ’’باغات کا شہر‘‘ دے ناں توں مشہور شہر دے اندر رہن اُتے فخر محسوس کرن گے۔ کسے نوں تاریخی مغل عہد دے شالیمار باغات، باغ جناح وچ امن تے حضوری باغ وچ رُک کے اک قصہ تے پنجابی لوک کہانی سنان لئی ٹہلن دا موقع ملے گا۔ مینوں درختاں وچ گھرے ہوئے خوبصورت کرکٹ دے میداناں وچ کرکٹ سکھن تے کھیڈن دا اعزاز حاصل ہویا پر لہور ہن پہلے جہیا نہیں رہیا، کاراں تے کنکریٹ دی عمارتاں پورے شہر وچ پھیلے ہوئے امب تے امرود دے درختاں دی تھاں لے لیندیاں نیں جد کہ صاف نہراں بے شمار استعمال شدہ پلاسٹک دی آلودگی نال داغدار نیں۔
آلودہ شہری تھاواں نہ صرف بدصورت نیں، بلکہ ایہناں نال صحت دے تے معاشی خطرات وی لاحق نیں۔ پلاسٹک دی آلودگی پانی دے ذرائع وچ وڑ جاندی تے ہوا وچ زہریلے باریک سلفر دے ذرات دی صورت تحلیل ہو جاندی اے چونکہ شہری اپنے پودے ضائع کردے تے اپنے چارے پاسے موجود جنگلاں وچ تجاوزات کردے نیں ایس لئی اوہ سیلاب دا زیادہ خطرہ بن جاندے نیں جس دے مضمرات پاکستان کئی وار بھگت چکیا اے۔ ایس دے علاوہ آب و ہوا وچ تغیر و تبدل نال گرمی دی حدت ودھدی اے جس نال انسانی زندگیاں زیادہ متاثر ہوندی اے۔
افسوس دی گل اے کہ پاکستان حیاتیاتی تنوع دے نال اک انج دا ملک بن گیا اے جتھے موسمیاتی تبدیلیاں دے سب توں مضر اثرات مرتب ہو رہے نیں۔ ایہہ سب انسانی غلطیاں دا نتیجہ اے جیہڑی گل پاکستان لئی سچ اے اوہ پوری دنیا وچ سچ اے۔ عالمی سطح اُتے کھیتاں دا اک تہائی حصہ اج انتہائی انحطاط دا شکار اے جس دی جزوی طور اُتے وجہ کھاداں دا غلط استعمال اے۔ پاکستان وچ جنگل خطرناک شرع نال ختم ہو رہے نیں۔ عالمی معاشی ترقی، غذائی تحفظ تے امن نوں وی ایسے طرح میٹھے پانی دے ذرائع، سمندراں، پہاڑاں، گھاس دے میداناں دے انحطاط دا خطرہ اے۔
تاریخی طور اُتے اسیں ماحولیاتی مسائل دے حل لئی اک رخ اختیار کر چکے آں۔ محفوظ علاقیاں وچ برفانی چیتے، بھیریاں، سندھ دے نایاب جنگلی بکریاں تے بھیڑیاں تے مختلف پرندیاں دی افزائش دے ماحولیات اُتے خوشگوار اثرات مرتب ہو رہے نیں۔ صرف پچھلی اک دہائی وچ انسانیت نے حیاتیاتی تنوع دے بین الاقوامی سطح اُتے متفقہ اہداف دے کنونشن دی گھٹ توں گھٹ 11 شقاں وچ ساحلی تے سمندری علاقیاں دی حفاظت دے حوالے نال وڈی پیشرفت کیتی اے۔
ایسے طرح دی سرمایہ کاری نال نہ صرف پودیاں تے حیوانات دا تحفظ ہوندا اے بلکہ سرعت دے نال عام لوکاں نوں وی فائدہ ہوندا اے۔ پروٹیکٹڈ ایریا انیشی ایٹو اسیں پورے پاکستان وچ 15 ماڈل علاقیاں دی ترقی لئی شروع کیتا اے جس نال نہ صرف 2 اعشاریہ 818 مربع میل توں ودھ رقبہ محفوظ ہوئے گا بلکہ پنج ہزار پنج سو توں ودھ گرین روزگار دے موقعے وی نکلن گے۔
فیر وی سانوں ایہہ تسلیم کرنا چاہیدا اے کہ ہجے تیکر فطرت دے خلاف انسانیت دی جنگ کافی حد تیکر اگے ودھ چکی اے۔جے اسیں آب و ہوا وچ تبدیلی نال ہون والے نقصان دے چیلنجاں دا مقابلہ کرن دا موقع ضائع کرنے آں تے سانوں ٹوٹ پھوٹ دی مرمت لئی بوہت محنت کرنی پئے گی۔
پاکستان نوں اقوام متحدہ دے ماحولیاتی پروگرام (یو این ای پی) دے نال عالمی یوم ماحولیات2021 دی میزبانی کرن دا اعزاز حاصل ہویا اے۔ جیہڑا ایس ورہے اقوام متحدہ ولوں ماحولیاتی نظام دی بحالی 2021-2030 لئی کم کر رہیا اے۔
ساڈی حکومت جنگلات نوں پھیلان تے بحال کرن لئی عالمی کوششاں وچ شامل اے تے اسیں اپنی 10 ارب درختاں دی مہم دے تحت پہلے ای 1 ارب درخت لا لئے نیں۔
پاکستان اج شجرکاری دے پھیلائو وچ دنیا دا واحد ملک بن گیا اے۔ ہن اسیں 2023 تیکر پورے ملک وچ تقریباً25 لکھ ایکڑ دی اجاڑ اراضی دی بحالی لئی رضاکارانہ طور اُتے اک بوہت وڈے قومی ہدف دا عہد کر رہے آں۔
ساڈی ماحولیاتی نظام دی بحالی مہم ساڈے کجھ غریب شہریاں نوں اک آمدنی فراہم کر رہی اے۔ ساڈے قدرتی ذرائع نال کرونا دے وبائی مرض دے دوران وی 85 ہزار توں ودھ ملازمتاں پیدا ہوئیاں نیں تے 2021 دے آخر تیکر مزید اک لکھ بندیاں نوں ملازمت دے موقعے حاصل ہون گے۔
پاکستان ایس ویلے بین الاقوامی قرض د ہندگان دے نال قدرتی ذرائع دے تحفظ لئی قرض دے حصول اُتے کم کر رہیا اے جنہوں حیاتیاتی تنوع دے تحفظ وچ کامیابیاں نال جوڑیا جائے گا۔ پاکستان نے حال ای وچ ملک دا پہلا گرین بانڈ وی جاری کیتا جس دی مالیت 500 ملین ڈالر اے جنہوں عالمی منڈی وچ پذیرائی ملی اے۔
اسیں نسلاں توں زمین دے قدرتی وسائل نوں ختم کردے چلے آ رہے آں پر خوش آئند گل ایہہ وے کہ فطرت نوں تجدید دی اک غیر معمولی صلاحیت حاصل اے۔ آن والی نسلاں ایس قابل ہو سکن گیاں کہ اوہ ساڈے دور دے بالاں وانگوں لہور دے باغات دی خوبصورتی دا مزہ لے سکن پر ایہناں دی صحت ، خوشحالی تے امن لئی سانوں ہجے بوہت کجھ کرنا اے۔ ایس لئی سانوں اپنی زندگیاں دے کئی سال وقف کرنے ہون گے۔