زبیدہ پروین توں نغمہ دا فلمی سفر

نغمہ بیگم باکردار تے باصلاحیت اداکارہ سن، فلم انڈسٹری دے لوک ایس طرح نہیں ہوندے جس طرح بے نقاب ہون والے لوک ایہناں دے خلاف پروپگنڈا کردے نیں

تحریر: غازی احمد حسن کھوکھر

پوری دنیا وچ انسانیت دی خدمت دا سہرا دیگر کئی شعبیاں دے نال نال میڈیا دے سر اُتے وی اے، اوہ میڈیا اخباری صنعت ہوئے یا فلمی صنعت تے الیکٹرانک میڈیا ایہناں دونواں شعبیاں نے مظلوم، کمزور، مجبور طبقے نوں بے حد سہارا دتا اے۔ ماضی وچ تعلیم گھٹ سی تے فلم، ڈرامہ، کھیڈ تماشیاں دے ذریعے مسائل و مشکلات دا تذکرہ کیتا جاندا سی تے سماج وچ ہون والی نا انصافیاں، ظلم و زیادتیاں، نا انصافیاں دی نشاندہی کیتی جاندی سی بلکہ حالات دا مقابلہ کرن لئی طور طریقیاں توں آگاہ وی کیتا جاندا تے معاشرتی مسائل و حالات وچ مثبت تے منفی کرداراں نوں وی وکھایا جاندا ۔ ایہہ کردار ادا کرن والے اداکار، اداکارائیں، کہانی نویس، سازندے، ہدایت کار تے دیگر فنون لطیفہ دا مزاج رکھن والے نہ صرف اعلیٰ دماغ، بے دار مغز تے اعلیٰ ظرف لوک ہوندے سن جیہڑے اچھائی، برائی نو ں گہرائی نال محسوس کردے سن۔ دکھی لوکاں دے دکھ تے ظالم، جابر ، غاصب، بدکردار لوکاں دے عزائم دا گہرائی نال نقشہ کھچن دی صلاحیت رکھدے سن۔بعد وچ جدید سائنسی ترقی دا آغاز ہویا تے ایسے مزاج دے لوکاں نے اعلیٰ تعلیم حاصل کرنا شروع کیتی تے فیر باقاعدہ سینما گھر تے چلدی پھردی، بولدی تصویراں دے ذریعے لوکاں نوں صدیاں دے حالات و واقعات کہان دے ذریعے فلم دی صورت وچ محض 3 گھنٹے وچ پیش کیتے جان لگے۔ پاکستان وچ فلم انڈسٹری نے محدود وسائل دے باوجود چنگی، اصلاحی، سبق آموز فلماں بنائیاں ایس دی وجہ باصلاحیت اعلیٰ تعلیم یافتہ ایم اے، بی اے آرٹ ایکٹر تے ایکٹریس آئیاں۔ جے کسے فنکار یا فنکارہ دی تعلیم دی ڈگری گھٹ سی تے ایہناں نوں تعلیم و تربیت دین والے اعلیٰ تعلیم یافتہ اعلیٰ دماغ سن۔ اج میں ماضی دی معروف، خوبصورت تے شریر مزاج، ہنس مکھ اداکارہ نغمہ بیگم دے بارے قارئین دی خدمت وچ تحریر پیش کراں گا۔
اونج تے انج دی شخصیات بارے لوک من گھڑت تے بے پائے دیاں گلاں بنا بنا کے پیش کردے رہندے نیں پر تحقیق دے مطابق جے گل کیتی جائے تے پڑھن والیاں نوں صحت مند معلومات اپڑائی جا سکدی اے۔ نغمہ بیگم لگ بھگ 76 سال دی عمر وچ نیں ایہناں نال میری اونج چار پنج وار ملاقات ہوئی اے پر باقاعدہ تفصیلی ملاقات اک ہوئی اے جس وچ اوہناں نے اپنے متعلق کئی گلاں توں لاعلمی دا اظہار کیتا۔ ایہناں دے مطابق ایہناں دا تعلق فیصل آباد دے کسے پنڈ نال اے جس دے بارے لکھنا ضروری نہیں۔ ایہناں دی کاسٹ بارے وی دسنا ضروری نہیں، ایہناں دے والد مسجد امام سن جیہڑے بعد وچ لہور وچ آئے تے اچھرہ دے نیڑے کسے مسجد وچ امامت کرواندے سن۔ نغمہ دا ناں زبیدہ پروین سی ایہہ اک دن سکول دے پروگرام وچ مہمان خصوصی ہدایت کار ایم جے رانا سن تے زبیدہ پروین خوش شکل، شوخ و چنچل دراز قد سمارٹ سن تے اوہناں نے سکول دے پروگرام وچ جیہڑی پرفارمنس پیش کیتی تے ہدایت کار ایم جے رانا دیاں نگاہواں نے ایہناں دے اندر موجود اداکاری دے جوہر نوں بھانپ لیا تے ہیڈ مسٹریس نوں کہیا کہ ایہہ کُڑی جے فلماں وچ کم کرے تے بوہت وڈی اداکارہ بن سکدی اے جس اُتے ہیڈ مسٹریس نے زبیدہ پروین (نغمہ ) نال گل کیتی تے کیوں جے خود نغمہ نوں وی اداکاری دا بے حد شوق سی پر گھریلو ماحول یکسر مختلف سی۔ آخر کار چوری چھپے مختصر پروگراماں وچ شرکت کردی رہی۔ آخر ہدایت کار ایم جے رانا نے اپنی فلم ’’رانی خان ‘‘ وچ کجھ لوکاں دا خیال اے ’’چوہدرانی ‘‘ جد کہ کجھ لوکاں دا دعویٰ سی ’’مہتاب‘‘ پہلی فلم اے جد کہ خود نغمہ بیگم نے ’’رانی خان ‘‘ نوں اپنی پہلی فلم قرار دتا، فیر کیہ ہویا۔ زبیدہ پروین دا فلمی ناں نغمہ رکھیا گیا جس نے فلم انڈسٹری اُتے ادھی صدی تیکر راج کیتا۔ ماضی دے سارے اداکاراں دے نال ہیروئن آئیاں۔ اوہناں نے فیر جنہاں فلماں وچ بطور ہیروئن کم کیتا ایہناں وچ ’’ڈولی، بھریا میلہ،نظام ،سجن بے پرواہ،یامستانے ،سلطان ،خان چاچا، مکھڑا چن ورگا،دبئی چلو ،انورا،چڑھدا سورج، العاصفہ، ڈاجی وچ سائیڈ ہیروین ،سسی پنوں، بالاگجر، سچاسودا، اک مداری ،پہلا وار،ہتھ جوڑی ، دیا اورطوفان،دلاں دے سودے،تیرے عشق نچایا،ماں تے ماما،چن تارا ،آسوبلا،اصغرا،دنیا پیسے دی،ات خدا دا ویر،نگری داتا دی،ڈیرہ سجناں دا، مستانہ ماہی، اُچی حویلی،تیری غیرت میری عزت سنے بے شمار فلماں نیں ۔ دسیا جاندا اے کہ اوہناں نے تن توں ودھ تے اردو پنجابی فلماں وچ کم کیتا اے ایہناں اُتے نور جہاں نورجہاں،آئرن پروین،مالا،نسیم بیگم ،رونا لیلیٰ سنے سارے گلوکارئواں دے گیت فلمائے گئے اوہناں نے فلم انورا وچ پینٹ شرٹ پا کے مغربی لباس دی ترویج دی ابتداء کیتی جدوں ایہناں توں ایس لباس بارے سوال کیتا گیا تے اوہناں نے بے ساختہ کہیا کہ فلم وچ میرا کردار ای انج دا سی کہ جاگیردار دی دھی جیہڑی لندن توں تعلیم حاصل کر کے آندی اے تے اوہ لباس پائے گی نا، ایسے لباس پائے گانا مشہور ہویا سی۔

’’سن وے بلوری اکھ والیا ، اساں دل تیرے نال لالیا‘‘
ایسے طرح انقلابی تے اعلیٰ سوچ دے لوکاں نے ایس ویلے دی نسل نوں تہذیب، غیرت دا درس دتا۔ نغمہ اُتے اک گانا فلمایا گیا سی فلم چڑھدا سورج دا، گانے دے بول سن۔
’’سجن سوہنڑاں نہ ملے نہ سہی ملے تے غیرت والا نی بھانویں ہوے رنگ دا کالا نی‘‘۔ ایسے طرح فلم خان چاچا وچ ایہناں اُتے جیہڑا گانا گلمایا گیا سی ایس دے بول سن۔
’’دھیاں تے تن پرایا وے بابلا توں پیار کیوں اینا پایا وے بابلا‘‘۔
نغمہ بیگم نے ہر کردار نبھایا۔ دھی ، بھین، بیوی، سہیلی تے کمال کر وکھایا ایہناں دی شادی پہلے اک فلم کیمرہ مین نال ہوئی سی جیہڑی اک حادثاتی سی فیر کجھ عرصے دے بعد بیگم نغمہ نے اداکار حبیب نال پسند دی شادی کیتی تے ایہناں دی خوشی لئی فلم انڈسٹری نوں وی خیر باد کہہ دتا۔ جنہاں توں اک دھی وی اے جنہاں دا ناں سیدہ اے جیہڑی لہور وچ بوتیک چلاندی اے تے اوہ عام سادہ زندگی بسر کر رہیاں نیں۔ کدی اوہ یورپی ملکاں وچ وی رہیاں نیں۔ اداکار حبیب جیہڑے نیک سیرت باکردار حافظ قرآن سن فلم انڈسٹری آن توں پہلے اوہ فوج وچ کمیشن حاصل کرنا چاہندے ایس لئی گوجرانوالہ توں لہور ISSB دے امتحان دے سلسلے وچ آئے ہوئے سن کہ ایس دور وچ فلم انڈسٹری دا جادو سر چڑھ کے بول رہیا سی۔ اداکارواں نوں ویکھن دا بوہت کریز ہوندا سی۔ ایہہ دوستاں دے نال شوٹنگ ویکھن آئے تے اک ریچھ دے نال اداکار نے مقابلہ کرنا سی۔ ہدایت کار نے دائرے وچ کھڑے حبیب نوں ویکھ کے کہیا کہ تسیں ریچھ نوں قابو کر لوئو گے؟ تے ایس اداکار دی تھاں ’’ڈمی‘‘ کردار ادا کرن اُتے ایس نوں پسند کر لیا گیا فیر ایہہ نامور ہیرو بنے۔
سٹوڈیو وچ ہر مہینے رمضان وچ نماز تراویح پڑھاندے تے دسیا جاندا اے کہ نغمہ بیگم جیہڑی اک باکردار خاتون سن تے ایس نوں ایہہ نیک سیرت ہیرو پسند آئے اک ای ذات ہون اُتے رضا مند ہو گئے تے شادی ہو گئی۔ نغمہ حبیب دی جوڑی وی خوب سجی سی۔ تے لوکاں وچ خوب پسند کیتی جاندی سی پر فیر کجھ ورھیاں بعد اختلافات ہو گئے تے دونویں وکھرے وکھرے رہے۔ حبیب دا دو سال پہلاں انتقال ہو چکیا اے۔ نغمہ بیگم ماشاء اللہ حیات نیں۔ دعا اے کہ اللہ تعالیٰ ایہناں نوں صحت والی لمبی زندگی عطا کرے۔ اوہ کریکٹر رول وچ TV ڈرامیاں وچ نظر آندیاں نیں۔ اوہ مسلم ٹائون لہور وچ اپنے ذاتی گھر وچ رہائش پذیر نیں تے ایہناں دے نال ایہناں دے قریبی رشتہ دار تے ایہناں دے مکان وچ رہن والے کرائے دار رہندے نیںَ عام طور اُتے فلم انڈسٹری دے لوکاں دے کردار اُتے انگلی چکی جاندی اے حالانکہ انج نہیں ہوندا جیہڑے لوک معاشرے دی اصلاح کردے نیں، عزت، غیرت، شجاعت، بہادری دا درس دیندے نیں، وطن اُتے مرمٹن تے قربانی، وفاداری، شرافت تے ترقی لئی سبق آموز فلماں بناندے نیں اوہ کس طرح بے کردار ہو سکدے نیں۔ چنگے بُرے لوک ہر طبقے وچ ہوندے نیں فلم انڈسٹری نے ہمیشہ کمزور، غریب، مزدور نوں ہیرو دے طور اُتے پیش کیتا اے جد کہ جاگیردار، سرمایہ دار دے مظالم ، نا انصافیاں نوں منظر عام اُتے لیایا اے۔ معاشرے وچ پائی جان والی منافقت دا پردہ چاق کیتا اے۔ اللہ تے رسول ؐ دے فرمودات تے انبیاء کرام تے علم فنون دا رستہ وکھایا، کدی فلم انڈسٹری نے ظلم، بددیانتی، فحاشی نوں درست نہیں کہیا۔ اوہناں نے بے گناہواں اُتے مظالم تے چور ڈاکو بنان والے اسبا ب عیاں کیتے نیں۔ گیتاں دے ذریعے وی لوکاں وچ اچھائی دا درس دتا اے۔
’’جیہڑے توڑ دے نیں دل برباد ہونڑ گے
اَج کسے نوں روایا کل آپ رونڑ گے۔‘‘
’’خانا ں دے خان پروہنڑے کوئی غریب دا یار نائیوں
کوئی کوئی یار غریب دا بنڑدا اے کوئی سوکھی کار نائیوں‘‘
’’اُٹھ ماجھے دے آ شیرجواناں
ویریاں تینوں ماردینڑاں دیویں نا اے گل وسار‘‘
’’یاد کرتا ہے زمانہ انہی انسانوں کو روک لیتے ہیں جو بڑھتے ہوئے طوفانوں کو ‘‘
جے ایہہ لوک کرپٹ تے بدکردار ہوندے تے اداکار نیلو شہنشاہ ایران دے ساہمنے ڈانس کرن توں انکار نہ کردی، اداکاری نغمہ انج دی اداکارہ نیں جنہاں دی فلمی دنیا دے علاوہ معاشرے وچ چنگی شہرت اے۔ ایہناں اُتے اوہ لوک بے ہودہ الزامات لاندے نیں جنہاں دے چہرے ایہہ بے نقاب کردے نیں۔ جے اج وی فلم انڈسٹری دی نیک نیتی نال سرپرستی کیتی جائے تے گمراہ کن ڈرامیاں دے ذریعے نویں نسل نوں وگاڑن دی بجائے صحت مند اصلاحی تے نویں نسل وچ جدوجہد جہے جذبات ابھارن والی فلما ں بنا کے بدامنی، انتشار وگاڑ جہے ماحول دی بجائے بہتر حالات پیدا کیتے جا سکدے نیں۔