کجھ معاملے فکرتے عمل دے

ایٹمی قوت بنن دے بعد پاکستان روایتی جنگ دے خلاف ہن اونج ای ناقابل تسخیر بن چکیا اے

رابعہ رحمان

پاکستانی اپنی آزادی توں لے کے اج تیکر ہمیشہ خطریات وچ گھریا رہیا اے۔ ایس وچ زیادہ وجوہات تے بحیثیت قوم ساڈی اپنی کمزوریاں تے کوتاہیاں اُتے مشتمل نیں پر کجھ وجوہات دا تعلق تے عوامل نال اے، اپنے محل وقوع، اجتماع، انسانی قوت و قابلیت، بے پناہ وسائل، قومی جذبہ تے بحیثیت مجموعی اسلامی دنیا وچ قائدانہ صلاحیت رکھن دی وجہ نال علاقائی تے بین الاقوامی قوتاں ہر ویلے پاکستان توں خائف رہندیاں نیں نتیجتاً ہمہ وقت سازشاں تے ریشہ دوانیاں دا شکار رہندے نیں، ہندوستان نے شروع دن توں سانوں دل توں اک آزاد ملک دے طور اُتے تسلیم نہیں کیتا کیوں جے پاکستان ایس دے سارے مذموم عزائم دی راہ وچ سب توں وڈی رکاوٹ رہیا اے تے اج وی اے پاکستان دنیا دے ہر فورم اُتے ہندوستان دے عزائم نوں چیلنج کردا اے جس دی وجہ نال بین الاقوامی برادری وچ اج تیکر اوہ مقام تے اہمت نہیں مل سکی جس دا اوہ ہر ویلے پرچار کردا اے شروع دن توں ای ہندوستان نے ساڈے خلاف ہر طرح توں سازشاں کیتیاں جس دے نتیجے وچ مشرقی پاکستان ساڈے توں الگ ہو گیا۔ دشمنی تے سازشاں دا سلسلہ اج تیکر نہیں رکیا تے ہر ویلے جاری اے۔ ساڈے دوجے دشمن جنہاں دی کمی نہیں اوہ وی براہ راست ایس طرح دی سازشاں کیتیاں جس دے نتیجے وچ مشرقی پاکستان ساڈے توں الگ ہو گیا۔ دشمنی تے سازشاں دا سلسلہ اج تیکر نہیں رکیا تے ہر ویلے جاری اے۔ ساڈے دوجے دشمن جنہاں دی کمی ن ہیں اوہ وی براہ راست ایسے طرح دی سازشاں دے باوجود دشمن ہجے تیکر اپنے ناپاک عزائم وچ کامیاب نہیں ہو سکیا۔ معاشی عدم استحکام، بدترین دہشت گردی، اندرونی عدم استحکام، انتہا پسندی، مذہبی، فرقہ وارانہ انتشار تے بین الاقوامی سطح اُتے مذموم پروپیگنڈا جہے ہتھکنڈے استعمال کرن دے باوجود وی ساڈے دشمن پاکستانی قوم دے ولولے تے عزم نوں شکست نہیں دے سکے۔
ایٹمی قوت بنن دے بعد پاکستان روایتی جنگ دے خلاف ہن اونج ای ناقابل تسخیر بن چکیا اے۔ ایہناں سارے حربیاں وچ بدترین ناکامی دے بعد دشمن دی سازشاں نے اک نواں روپ دھار لیا اے جس وچ سب توں وڈا ہتھیار میڈیا (الیکٹرانک تے سوشل) دی شکل وچ ساہمنے آیا اے۔ پچھلی اک دہائی توں زیادہ عرصے توں پاکستان وچ میڈیا نے بوہت وسعت تے ترقی حاصل کیتی اے۔ میڈیا نہ صرف آزاد اے بلکہ کئی پہلوئواں نال لوڑ توں ودھ ای آزاد اے۔ عام لوکاں تیکر ایس دی رسائی وی بوہت آسان ہو گئی اے جس دی وجہ نال میڈیا دے ذریعے اپڑایا جان والا پیغام تے تاثر سب توں موثر تے تیز رفت ثابت ہویا اے۔ ایس جدید تے بالکل مختلف نوعیت دی جنگ دا پاکستانی قوم تے معاشرے نوں مختلف بنیاداں اُتے تقسیم کرنا اے لوکاں وچ غیر یقینی، بے چینی، انتشار تے عدم اعتماد پیدا کرنا اوہ اہم اہداف نیں جیہڑے دشمن ایس جنگ دے ذریعے حاصل کرنا چاہندا اے۔ اک عام بندے وچ خود یقینی نوں ختم کرنا تاکہ ایس دا ملک تے ریاست توں اعتماد اٹھ جائے اوہ خطرناک منصوبہ تے کھیڈ اے جیہڑا کہ کھیڈن دی کوشش کیتی جا رہی اے ایس کم لئی الیکٹرانک تے خاص طور تے سوشل میڈیا دا بھرپور استعمال کیتا جا رہیا اے۔ ساڈے معاشرے وچ پہلے توں بوہت عامل موجود نیں جنہاں نوں صرف ہوا دین دی لوڑ اے تے انج ای کیتا جا رہیا اے، ایہناں عوامل تے Fault Lineوچ شدید سیاسی تفریق، عدم اعتماد دا شکار، سول ملٹری تعلقات، مذہبی انتہا پسندی، فرقہ وارانہ تقسیم، نکے صوبیاں خاص طور تے بلوچستان وچ پایا جان والا احساسمحرومی، معاشرے وچ ودھدا ہویا عدم برداشت دا رحجان تے غیر مستحکم جمہوری نظام شامل نیں ہر دن اک نواں سازشی مفروضہ ویکھن تے سنن نوں ملدا اے جس دی بنیاد مندرجہ بالا عوامل دے دوالے ای گھمدی اے تے چونکہ اسیں اپنی اپنی پسند تے ناپسند دی بنیاد اُتے ایس قدر سخت حد بندی کر رکھی اے کہ اپنی سوچ دے مطابق پھیلائی جان والی افواہواں تے مفروضیاں اُتے فوراً یقین کر لینے آں تے مزید اگے وی ودھاندے آں۔ ایہہ کھیڈ خطرناک حداں نوں چھو رہیا اے پر بدقسمتی نال ریاست ولوں روک تھام لئی کوئی بیانیہ یا ایکشن پلان نہیں نظر آندا۔ ایس دی اک وجہ ایہہ وی اے کہ حکومت اپنے مسائل وچ لجھی ہوئی اے تے ایس دے سیاسی مخالفین وی اپنے اپنے سیاسی مقصد دے حصول دی خاطر کسے نہ کسے طرح ایس خطرناک کھیڈ دا حصہ بن دے نظر آندے نیں اوہ فی الحال شاید ایس دے بھیانک نتیجے توں پوری طرح آشنا نہیں کیوں جے ایس ویلے تے ایہناں نوں ایس وچ حکومت دی شکست تے اپنی سیاسی جت نظر آ رہی اے جے ایہناں نوں کوئی سیاسی کامیابی مل وی جائے تے کل نوں حکومت وچ ہوندے ہوئے ایہناں نوں وی ایسے طرح دی صورت حال دا ساہمنا کرنا پئے گا کیوں جے دشمن دا مقصد صرف اک نوں کڈ کے دوجے نوں لیانا نہیں بلکہ پاکستان وچ مستقل عدم استحکام پیدا کرنا اے۔ میڈیا اُتے بیٹھے ہوئے کجھ حضرات وی نفرت تے مایوسی پھیلان دی ساری حداں پار کردے نظر آندے نیں پر حقیقت وچ عوام دے اندر مایوسی تے عدم اعتمادی دی اک انج دی فضا پیدا کر رہے نیں جس دا مداوا وی بعد وچ شاید ممکن نہ ہوئے۔