ایں وقت قلمدان نیست

لکھت:صوفیہ بیدار

انج وی ہوندا اے ہزاراں گلاں دل چوں انگلیاں دیاں پوٹیاں تک مچلدیاں‘ دھمکدیاں‘ کرلاندیاں نیں پر مصلحت زمانہ ایہنوں لکھن نہیں دیندا بیک گرائونڈ میوزک وانگوں آواز آئوندی رہنید اے ایں وقت قلمدان نیست حالاں کہ میرترقی میر نے ایس حکم تے اک مسکراہٹ نوں اچھالیا تے نواب نوں کہیا کہڑا وقت قلمدان دا ہوندا اے اوہ تے اک بے جان آلہ تحریر اے وقت تے لکھن والے دی جاگیر اے کہ اوہ کدوں لکھدا اے۔
سارا احوال گزران دی چکی چوں پیہہ کے نکلدا اے ایس لئی ایہدا اک اک پل بھلایا نہیں جا سکدا اسیں وقت نوں لانگھ کے نہیں آئوندے گزار کے آئونے آں۔ ایسے لئی گئے وقت دے پرت آن دی خواہش بے کار ہوندی اے کیہ اسیں دوبارہ اوس ویلے وچ جانا چاہواں گے جہدے وچ کم عقلی‘ کم فہمی تے ناسمجھی پاروں دھوکے کھائیے‘ بچپن دیاں بیماریاں سکولاں وچ ملیاں سزاواں‘ کم علمی پاروں احساس ہائے کمتری جو بے نیازی ایہناں ساریاں نال نبڑ کے ٹھہری ہوئی عمر وچ جاکے ہوندی اے ایہدا جواب نہیں حالاں کہ پچھلے آلام احمقانہ جہے لگدے نیں۔
ایں وقت قلمدان نیست دا اشارا مورخ ول زیادہ اے۔ ماضی وچ تے شاہ دا مصاحب مقرر کردہ اک ای ورخ تے مصور ہوندا سی پر ہن اجہے کئی نیں‘ صحافیاں دی اک فوج اے جو اپنے اپنے پسندیدہ نکتہ نظر نوں لکھ رہی اے یعنی اک ای وقت وچ اٹھ اک طرح دی تریخ رقم ہو رہی اے کل دی تریخ وی ساڈے تک سو طرح دے مفادات چوں ہو کے نکلدی ہوئی ملی سی جہدی اصل فوٹو ویکھن لئی یاں اصل توں قریب ہون دے لئی سانوں لٹریچر دا سہارا لینا پیندا اے اکثر ناول‘ افسانہ تے شعر تریخ دے پچھلے ابواب تے مہر لاندا اے تے کئی واری تے کئی فکشن وچ پیش کیتی جان والی فوٹو دی تصدیق لئی تریخ دے ابواب ویکھنے پیندے نیں۔ کالم نگاری دے دوجے مقصد توں علاوہ میں سمجھنی آں کہ قارئین دی علمی ادبی تعلیم وی ہونی چاہیدی اے۔ محسن ایواناں دی الجھی ہوئی گلیاں تے دروبام چوں نکل کے عہد گزشتہ دے زریں ایواب نال وی ملوانا کالم نگار دا فرض اے۔ تریخ دے بند دروازے تے گزشتہ شان و شکوہ صرف احساس برتری نہیں سگوں نسل نو نوں اکسان لئی وی ضروری اے کیویں کیویں دے فاتحین گزرے تے کیویں کیویں دی دستاراں وچ پیوند لگے‘ بقول میر تقری میر دے تذکرہ پہلے وی ہو چکیا اے۔
کہنے لگا کہ دیکھ کے چل راہ بے خبر
میں بھی کبھی کسی کا سرپرغرورتھا
یعنی کاسہ سریوں بھی قدموں میں لڑھکتے ہیں کسے تریخی شعر دا پہلا شعر خیال نوں مکمل کردا اے ویکھو:
کل پاں ایک کاسہ ء سرپرجوآگیا
یکسروہ استخوان شکستوں سے چورتھا
کہنے لگا کہ دیکھ کے چل راہ بے خبر
میں بھی کبھوکسی کا سرپرغرور تھا
سوال ایہ پیدا ہوندا اے کہ لکھن دا وقت کہڑا ہوندا اے کہ آسائش تے بندے نوں لکھن نہیں دیندی یعنی چنگا لکھن‘ اعلیٰ ادب ہمیشہ توں زوال دی پیداوار اے بھلے زمانیاں وچ اسیں اکتساب درشنی کردے تے ضرور رہندے پر منعکس کرن دا ویلا یا صفحہ قرطاس تے اتارن دا ویلا زوال دا ای ہوندا اے میں اپنی کتاب خاموشیاں دے دیباچے وچ لکھیا سی کہ اک وقت وچ اسیں یاں محبت کر سکنے آں یاں محبت لکھ سکنے آں۔ جدوں اسیں آپ زندگی نوں جنم دے رہے ہونے آں اودوں زندگی دے ثمرات و مضمرات بارے کجھ نہیں جان دے جدوں زندگی پرورش پا کے تنومند ہو کے ساڈا محاصرہ کردی اے اودوں پتہ لگدا اے کہ ایہ سی زندگی اودوں اوہنوں لکھنا ممکن ہوندا اے اوہ وی صرف تخلیق کار لئی انج نہیں کہ دیہی علاقیاں یاں درس گاہواں دی مروجہ تعلیم نال اوہ لوکاں نوں اجیہا تجربہ نہیں ہوندا‘ ہوندا اے تاں ای تے اینی محاوراتی زبان وجود وچ آئوندی اے ایہ جو سانوں گل گل تے نصیحت‘ تجرید تے ہدایت محاورے دے راہیں دتی جاندی رہی اے تے ایہ ایسے لوک دانش دا حصہ اے جہدے وچ خالص عقل نے کم وکھایا اجہی خالص عقل جہنوں کسے مخصوص قبیلے‘ مسلک یاں طبقے دی آلائشاں نہیں لگیاں جو رٹے تے نوٹس دے سر تے حاصل کیتی گئی ڈگریاں توں وکھری اے۔
اج تھوڑا جیہا ادبی کالم لکھدے ہوئے چنگا لگ رہیا اے کہ لوکاں دی تفریح سیاست نوں بنا دتا گیا اے تے ایہدے وچ ساڈا وی قصور اے۔ کجھ دیہاڑ پہلاں دنیا دے براعظم و علاقے دریافت کرن والیاں دے احوال و واقعات بارے مغربی مفکر دی کتاب پڑھ کے حیران سی کہ دنیادار لوکاں نوں پتہ ای نہیں کہ اصل وچ دنیا دریافت کنہے کیتی سی۔ ذوق سلیم تے دنیاداراں دے علم لئی کدی ایہناں پریشانیاں تے تکلیفاں نوں ضرور لکھاں گی جو پہاڑاں‘ دریاواں‘ سمندراں‘ خلیجاں تے برف وچ ٹھٹھرے ہوئے سمندری پانیاں تے سفر کرن والے کنی واری قدرت نال مزاحم ہو کے واپس پرتے تے کنی واری فیر رخت سفر بنھیا ایس حوالے نال ہن تے اوہناں مغربی لکھاریاں دے اردو ترجمے وی موجود نیں جہدا حوالا وی دیاں گے۔٭٭