پنجاب دھرتی تے کھلریاں حق سچ دیاں کہانیاں دے خالق ۔۔ اظہار احمد گلزار

تحریر : پروفیسر غلام رسول شوق

(کہانی پرا گہ “سوچاں بھرن کلاوے” دے حوالے نال)
اظہار احمد گلزار پنجابی ادب دا اک سوجھوان تے دانا بینا لکھاری اے ۔جہنے اج دے ایس سر نہ چکن والے مصروف ترین دور وچ اپنی دھرتی تے کھلریاں ہویاں حق سچ دیاں کہانیاں نوں سوہنے سچججے لفظاں تے دل وچ اتر جاون والے فقریاں راہیں لوکائی تیک پچاؤن دا تردد کیتا اے ۔اظہار احمد گلزار نے لمیاں کہانیاں دی تھاں نکیاں نکیاں کہانیاں راہیں لوکائی دے وکھرے وکھرے روپ کدھرے بناں ول پھیر توں تے کدھرے تشبیہاں ، استعاریاں تے اشاریاں کنایاں نال پیش کیتے نیں ۔

اظہار احمد گلزار دیاں کہانیاں دا ایہہ پہلا پراگا ستائی کلاویاں دے جپھے وچ موسل دی طراں دور دور تیک اپنے وجود دا اظہار کر ریہا اے ۔ایہدے ہر کلاوے دے کرداراں نال ہون واپرن والے واقعات ، حادثات ساڈی اپنی دھرتی دی ککھ دی پیداوار نیں، جنہاں نال سانوں آئے دیہاڑے واہ پیندا رہندا اے ۔جتھے تکڑے دا ستیں ویں سو اے۔جتھے اکو دھرتی چوں جمے ہوئے اک دوجے دی دھی بھین نوں اپنی دھی بھین وانگوں نہیں ویکھدے ۔جنہاں دے سراں توں چنی لاؤن والا ہتھ تے دسدا اے پر چنی دیون والا کوئی انکھی تے غیرت مند ہتھ نظریں نہیں آوندا۔ جتھے غریب دی عزت دھنواناں تے وڈیریاں دے ٹھڈیاں نال فٹ بال بنی کھلوتی اے ۔جتھے الہ دین دا چراغ بھالن والے نشے دی آگ وچ آپوں وی پگھل جاندے نیں تے اپنے لڑ لگیاں نوں وی مٹی دا ڈھیر کر جاندے نیں ۔جتھے متھے دا محراب دکھلاوا اے تے اللہ‎ دے گھر دا طواف باقی زندگی گندھ گھولن دا ” سرٹیفکیٹ ” سمجھیا جاندا اے۔جتھے ہر ماڑے نوں اجاڑ کے بلبلیاں وج دیاں نیں تے کمی کامے نوں اپنی جائیداد سمجھیا جاندا اے ۔جتھے محبتاں دی تھاں نفرتاں لئے لئی اے تے عشق کرن والیاں لئی صرف ڈوبو پانی رہ گیا اے ۔۔تے ۔تے ۔۔جتھے کہانی کار زوراوراں تے دنیا داراں دے متھے تے اکھاں رکھن والیاں توں اکھیا ستیا قلم دی نوک گھڑيں مڑيں گھڑن تے مجبور اے ،پئی اوہدی حق سچ دی لکھت وچ کدھرے کوئی پونجا نہ پے جاوے تے اوہدا ایہہ تبلیغ دا کم ادھورا نہ رہ جاوے ۔”سوچاں بھرن کلاوے ” دیاں کہانیاں تے ذرا ڈونگھیائی نال گوہ کیتا جاوے تے ایہہ گل چٹے چانن وانگوں صاف نظریں آوندی اے پئی اک منجھے ہوئے کہانی کار وانگوں اظہار احمد گلزار دیاں کہانیاں سچے ، سوچے تے حقیقی روپ دے تانے پیٹے نال تخلیق ہویاں نیں تے اوہدا تانے پیٹے دے دھاگے نال پڑیاں پاؤن دا انداز سچججا تے نویکلا وی اے تے دھیان نال ویکھن والیاں نوں متاثر کرن والا وی۔

آکھیا جاندا اے پئی جناں چر تائیں کہانی کار دی اپنی روح کہانی دے لفظاں ‏وچ آپوں ہوکے بھر دی نظر نہ آوے ، کہانی دی بنتر وچ ورل رہ جاندا اے ۔ایہہ حق سچ تے مبنی اے پئی کئیاں کہانیاں وچ کہانی کار آپوں مختلف روپاں وچ تے اپنے وجود دے مختلف پرچھاویاں وچ ٹردا پھردا تے سینتاں مار دا نظر آوندا اے ۔کدھرے کدھرے انج جاپدا اے پئی اوہدے اپنے اندر دے روگ لوکائی دے وکھرے وکھرے برقعے پائی کھڑے نیںتے اونھاں کرداراں دے مونہاں توں اپنے اندر دی گل کراؤن وچ اوہ سگواں کامیاب وی اے تے کدھرے کدھرے حیران وی ۔
ایہہ حقیقت اے پئی اظہار احمد گلزار دیاں کہانیاں دے واقعات تے مکالمیاں دا اسلوب ساڈیاں اپنیاں زندگیاں دی ککھ چوں پھٹ دا اے تے اوہدی ایہہ خوبی سلاہن جوگ اے پئی اوہنے ہر کردار لئی اوہدی حیثیت تے مرتبے مطابق مناسب تے ٹھیٹھ ٹھکویں پنجابی لفظ اس طراں ورتوں وچ لیاندے نیں پئی کسے تھاں تے وی کوئی لفظ اوپرا نہیں لگدا۔
اج دا ایہہ دور افراتفری تے نفسا نفسی دا دور ہے جیہڑا خیر تو شر تے سکون توں ٹٹ بھج ول ڈاہڈی تیزی نال ودھ ریہا اے ۔جتھے ساکا داریاں تے سجناں متراں دی پچھان وسر دی جا رہی اے ۔اخلاقی قدراں ابھے ساہ لے رہیاں نیں ۔گوڑھے جذبیاں دا رنگ پھکا پے ریہا اے تے محبّتاں دے کلاویاں دی گرفت ڈھلی ہندی جا رہی اے۔اظہار احمد گلزار ہوراں جتھے ایناں کلاویاں دی ڈھلی ہندی جاندی گرفت نوں پیڈھیاں کرن دا درس دین لئی اپنے جگر دا لہو ورتیا اے اوتھے پنجاب دے کلچر تے حقیقی مناظر نوں اس طراں اپنے اندر دے مختلف رنگاں نال الیکیا اے پئی اوہ پینٹنگ دا اک سوہنا ، سنکھا تے سچججا نمونہ نظر آؤندا اے۔

کجھ نمونے ملاحظہ کرو
@ ّّمشرق چوں نکلن والے چٹے دُدھ ورگے روشن سورج دیاں نرم نرم رشماں رکھاں دیاں چوٹیاں تے جاگو میٹی کرنبلاں نال ہس ہس کے اؤہناں نوں جگاون دی کوشش کر رہئیاں سن۔سجری سویر دا منظر کسے عبادت گزار دے چہرے وانگوں سچائی تے اطمینان دے نور نال بھریا بھریا جاپدا سی ۔
( عمروں وڈے دکھ)
@ وچاریاں دھیاں دی قسمت وی پنیری چوں پٹ کے لاون والے بوٹے وانگوں ای ہندی اے ۔
( پیڑاں دے پندھ )
@ بڈھڑے پیو دیاں اکھاں وچ ساون بھادوں دیاں جھڑیاں لگن پاروں اکھاں دی لو مک گئی سی ۔ہن اوہ تے اوہدی لاٹھی اک مک ہو گئیاں سن۔
( تیسرا بندہ)
@ بندیاں دی ازلی بھکھ ننگی ہو گئی سی۔
( ویلے دی کھیڈ)
@ صفدر پیراں تے پانی نہیں پین دیندا سی۔
( اوچا شملہ)
ایہہ آکھ کے اوہنے اک ہور کراری جیہی چپیڑ اوہدے منہ تے ماری تے اوہدا آراٹ ای نکل گیا۔
(دلاں دے بھیت)
دن دا چانن مک ریہا سی ، شام دے پرچھاویں ہن ہنیرے دی ککھ وچ لک رہے سن
( حکم ربی )
@ اوہناں دیاں سوچاں وی ریت دے اوس کوٹھے وانگوں بن دیاں رہیاں جیویں بال ریت وچ کھیڈ دے ہوئے ڈھاوندے رہندے نیں۔
( لمیاں دھپاں)
@ سارا سارا دن مسافراں دے مونہاں تے لکھیاں ون سونیاں تحریراں پڑھ پڑھ کے ابا ساڈے لئی آپ اک دلچسپ تے من کھچویں تحریر بن گیا سی۔ایسی تحریر جیہڑی کسے کتاب چوں نہیں ملدی ۔زندگی نوں سلیقے تے سہپن نال گزارن دی تحریر۔۔
( آہلنا )
@ ویلے دا چکر انج ای چلدا ریہا ۔فیر اک ویلا اوہ وی آیا جدوں پینوں تے باسو دے اوہو ” گڈیاں پٹولے ” فیر شروع ہو گئے تے ہن اوہ ایہہ بھل ای گیا سی پئی مانواں ٹھنڈیاں چھانواں ہندیاں نیں
( مانواں ٹھنڈیاں چھانواں)
@ اوڑک اک دن ایہہ رکھ ڈگنا ای اے ۔اندروں کھاہدا شہتیر کد تیک چھت سنبھالی رکھو گا
( آہلنا )
@ فیر ایہہ دعاواں کرن والے مہربان ہتھ اسیں اپنے ہتھیں مناں مٹی تھلے چھڈ آئے ۔اوہدیاں ریجھاں دی واشنا نال بھریا ہویا ایہہ مکان جیہدے وچ زندگی دی ہر ضرورت موجود اے ۔کدی کدی خالی خالی لگن لگ پیندا اے
(آہلنا )
خون دیون لگیاں لوکاں دے خون خورے کیوں سفید ہو جاندے نیں
( اپنا اپنا حق )
انج کجھ محاوریاں دی ورتوں ویکھو ۔جنہاں دی جڑت انگوٹھی وچ نگینے دی طراں لاٹاں پئی مار دی دس دی اے۔
1- بھٹھ پیا اوہ سونا جیہڑا کناں نوں کھاوے
2- ماپیاں دی عزت نوں لیک نہیں لائی دی
3-مخمل وچ ٹاٹ دی ٹاکی لگی چنگی نہیں لگدی
4-اجے وی ڈلھے بیراں دا کجھ نہیں وگڑیا
5-ہنیرے وچ پرچھانواں وی ساتھ چھڈ دیندا اے۔
آکھیا جاندا اے پئی جیہڑی چیز ورتوں وچ نہ رہوے تے بہے ٹکر وانگوں کسے اک گٹھ نال لگی رہوے ۔۔۔۔۔اوہنوں ویلے دی الی اک دیہاڑے مکا دیندی اے ۔۔جیویں کھڑا پانی بو مار جاندا اے تے چلدا پانی پاک پوتر وی رہندا اے تے لوکائی دیاں لوڑاں تھوڑاں وی پوریاں کردا رہندا اے ۔انج کئی اکھر جدوں عام استعمال وچ آؤنوں ہٹ جاون تے اوڑک مک مکا جاندے نیں ۔کہانی کار اظہار احمد گلزار نے اجیہے کئی لفظاں نوں ایس طراں سوہنے ڈھنگ نال ورتوں وچ لیاندا اے پئی اوہ فقرے دی جند جان بن گئے نیں تے سدا لئی زندہ ہو گئے نیں ۔
جیویں۔ادھکڑ ، ترکالاں ،تربک گیا ، اگلوانی ،التاں ،کھیکھن ، نیش ، کروشیا ،ٹیلاں ،تاکی ،آراٹ ،تے ہور بہت سارے۔

مکدی گل ایہہ وے پئی اظہار احمد گلزار دیاں کہانیاں ” سوچاں بھرن کلاوے ” دا ایہہ پرآگا پنجابی ادب وچ اک انملا وادھا اے جیہدے وچ اظہار ہوراں لوکائی دے اظہار دا اظہار اپنے اندر دے اظہار دے سمبندھ نال کجھ ایس طراں کیتا اے پئی کسے تھاں تے نہ کوئی جھول نظر آوندی اے نہ کسے کہانی دا کوئی بخیا ادھڑیا نظریں آؤندا اے ۔سب توں وڈی تے خوشی دی گل ایہہ وے پئی فیصل آباد (پاکستان) دے لکھاریاں چوں افضل احسن رندھاوا ، اخلاق حیدر آبادی ، غلام رسول شوق ، احمد شہباز خاور تے علی اختر دے نال نال اظہار احمد گلزار نے نکی کہانی دی صنف نوں جس طراں نبھان دا تردد کیتا اے اوہ واقعتا سلاہن جوگ اے ۔۔۔۔۔
رب کرے اظہار احمد گلزار ایسے طراں خوبصورت تے دلاں دیاں تاراں ہلاون والیاں کہانیاں لکھ کے پنجابی ادب نوں اپنیاں رچناواں نال انج ای گل و گلزار کر دے رہن۔