ملاقات وچ تعاون تے ویلے دی مَنگ

تحریر حمیداللہ بھٹی

جدوں توں تحریک عدم اعتماد دی گل چلی اے‘ سیاسی جماعتاں وچ نہ صرف رابطے ودھے نیںبلکہ ملاقاتاں وچ وی تیزی آئی اے۔ انج لگدا اے کہ پہلی واری اپوزیشن آئینی طریقے نال تبدیلی لیان وچ سنجیدہ اے حالانکہ پہلوں جے پی پی عدم اعتماد لیان دی گل کردی تے ن لیگ جواب وچ احتجاج دی تجویز پیش کردے ہوئے لڑن لگدی۔ مولانا فضل الرحمن دونواں نوں منان تے اتفاق لئی قائل کرن دی کوشش کردے مگر ساری نس بھج دا نتیجہ ایہ نکلدا کہ اتفاق دے بجائے اکثر دونواں نے راہواں ای وَکھ کر لئیاں جہدے تے چھوٹی جماعتاں منہ ویکھدیاں رہ جاندیاں نیں۔ ایسے بنا تے حکومت لئی کوئی خاص وڈا مسئلہ پیدا نہ ہویا مگر ہن کجھ اتفاق رائے دی صورت بنن لگی اے لیکن کیہ عدم اعتماد دی تحریک پیش ہووے گی تے کامیابی نال ہمکنار وی ہووے گی؟ صورتحال کجھ زیادہ واضح نہیں بظاہر تحریک عدم اعتماد پیش ہون دا امکان اے لیکن بادی النظر وچ کامیابی دا امکان گھٹ اے۔
پیپلز پارٹی ایس بنا تے خوش اے کہ اوہدی تجویز نہ صرف تسلیم کر لیتی گئی اے بلکہ عملی طور تے اپوزیشن جماعتاں نے کم وی شروع کر دتا اے لیکن پارلیمان وچ اوہ عددی اعتبار نال تیجے جد کہ ن لیگ دُجے نمبر تے ہے۔ شہباز شریف نوں ایس حقیقت دا مکمل ادراک اے کہ حکومت دے خلاف عدم اعتماد دی تحریک پیش کرنا آسان اے مگر کامیاب کرانا بہت اوکھا اے۔ موجودہ دور حکومت وچ سینیٹ جتھے اپوزیشن نوں واضح اکثریت حاصل اے چیئرمین سینیٹ دے خلاف پیش کیتی گئی عدم اعتماد دی تحریک بری طرح نکام ہو چکی حالانکہ اوہناں دا تعلق حکومتی جماعت نال نہیں۔ ہن جے وزیراعظم دے خلاف تحریک پیش کیتی جاندی اے تے ظاہر اے حکومتی جماعت نکام بنان لئی سارے وسائل بروئے کار لیاوے گی۔ ایس لئی وسائل دے ایس پہاڑ نوں مدنظر رکھنا ہووے گا۔ عمران خان وزارتاں دی کارکردگی جانچن مگروں انعامات نال نوازن دی حماقت کر چکے۔ جہدے تے کئی وزراء جز بز نیں مگر وزارت توں وکھ ہون دا کوڑا گھٹ پین نوں تیار نہیں۔ جے تصور کر لیے کہ عدم اعتماد کامیاب ہو جاوے گی تے اگلا سیٹ اپ کیہ ہووے گا؟ نویں حکومت بنے گی یا عام انتخابات ہون گے؟ نویں حکومت بنن دا امکان نہ ہون دے برابر اے بلکہ عام انتخابات ای قرین قیاس نیں۔ حکمران جماعت دے کسے ممبر اسمبلی لئی اجیہی صورتحال پرکشش نہیں ہو سکدی جدوں شاہد خاقان عباسی حکومت بنان دے بجائے انتخابات داعندیہ دے چکے نیں۔ ایم کیو ایم‘ ق لیگ تے ترین نوں نال رلا کے تبدیلی لیان دی گل بن سکدی اے لیکن چودھری برادران نوں فوری طور تے نال ملانا خاصا دشوار اے۔ چودھری شجاعت حسین تے چودھری پرویزالٰہی نوں قریب توں جانن والے بخوبی جاندے نیں کہ اوہ موقع تے دائو دی تاک وچ رہن والے سیاستدان نہیںبلکہ وضع دار لوک نیں جہدے نال ہوندے نیں سیاسی نقصان چکن دے باوجود وَکھ نہیں ہوندے کیوں جے اوہ حکومت دے اتحادی بن چکے نیں۔ ہن وکھ نہیں ہو سکدے۔ ایسے پاسے چودھری مونس الٰہی نے اپنی تقریر وچ اشارہ وی دتا کہ حکومت کدھرے نہیں جا رہی سیاسی لوک ملدے رہندے نیں۔ وزیراعظم اپنے وزراء نوں چنگی طرح ’’گھبرانا نہیں‘‘ سمجھا دین۔
سیاسی لوک نفرتاں تے دشمنیاں نہیں ودھاندے۔ البتہ حالات دے نال باہمی تعلقات وچ گرمجوشی یا سردمہری آنا خارج از امکان نہیں لیکن ق لیگ تے ن لیگ وچ پچھلے کئی ورھیاں توں تھلڑی سطح تے سلسلہ جنبانی ہون دے باوجود اعلیٰ سطح اتے روابط نہ ہون دے برابر رہے حالانکہ محترمہ بے نظیر بھٹو نے صحافیاں نال گل بات کردے ہوئے اعتراف کیتا کہ سیاست وچ چودھری شجاعت حسین اک حقیقت نیں جنہاں نوں نظرانداز کرنا ممکن نہیں۔ فیر وی ن لیگ نے مسلسل نظر انداز کیتے رکھیا۔ چودھری پرویزالٰہی ولوں بطور وزیراعلیٰ شریف خاندان نال حسن سلوک دا ایہ صلہ دتا گیا کہ 2008 وچ اوہناں دی جماعت توں یونیفکیشن بلاک بنا کے اک توں ودھ واری ایس امر دا اظہار کیتا گیا کہ ہر بندے نال گل ہو سکدی اے لیکن چودھری برادران نال نہیں۔ 2013 دے چنائو مگروں ن لیگ نے مرکز سنے پنجاب وچ حکومتاں بنائیاں تے سوچے سمجھے منصوبے دے تحت چودھری برادران دا سیاسی خاتمہ کرن دی کوشش کیتی گئی کیوں جے ق لیگ دے صرف دو ممبر قومی اسمبلی منتخب ہو سکے۔ ایس لئی چودھری برادران نے وی فوری جواب دین دے بجائے ویکھو تے انتظار کرو دی پالیسی اپنا لئی۔ پانامہ لیکس دے دھماکے تک ایہو پالیسی رکھی۔ ایہ نفرت اوس ویلے کھل کے سامنے آئی جدوں عمران خان تے طاہر القادری نے لانگ مارچ دا قصد کیتا۔ دھرنے دے شرکا نوں کھانے توں لے کے دوجی لوازمات فراہم کرن وچ چودھریاں نے کلیدی کردار ادا کیتا تے کوشش کیتی کہ دھرنا چھیتی ختم نہ ہووے۔ ایس دھرنے توں نواز شریف دی حکومت تے ختم نہیں ہو سکی مگر نواز شریف دا اعتماد ضرور ختم ہو گیا فیر جو ہویا اوہ تریخ اے۔
2018 دے عام انتخابات توں پہلے ای تحریک انصاف تے ق لیگ کافی کول آ گئیاں سن۔ ن لیگ نوں شکست نال دوچار کرن لئی چودھری برادران اینا اگے چلے گئے کہ کئی اہم امیدواروں نوں بلے دے نشان اتے محض ایس لئی میدان وچ اتارنا گوارا کر لیتا تاں جے ن لیگ دے امیدوار نہ جت سکن مگر حکومتاں دی تشکیل دا ویلا آیا تے پی ٹی آئی نے نظرانداز کرنا شروع کردتا تے معاہدے دے مطابق وزارتاں دین وچ لیت و لعل نال کم لین لگی۔ چودھری مونس الٰہی نوں وزارت دین وچ اینی تاخیر کردتی گئی کہ آخرکار تنگ آ کے چودھری برادران نوں آکھنا پیا کہ اسیں وزارت ای نہیں لینا چاہندے انج دوریاں جنم لین لگیاں جنہاں وچ ویلے دے نا ل نال وادھا ہوندا گیا۔ چودھری پرویزالٰہی جہڑے افہام و تفہیم اتے یقین رکھدے نیں نوں وی مجبوراً آکھنا پیا کہ ا سیں تے حکومت دا ساتھ دے رہے آں مگر حکومت ساڈا ساتھ نہیں دے رہی لیکن حکومت دے کسے ذمہ وار نے نوٹس تک نہ لیا۔ مولانا فضل الرحمن دا دھرنا ہووے یا پنجاب وچ بلا مقابلہ سینیٹر منتخب کرانا چودھری پرویزالٰہی نے اپنی صلاحیتاں دا لوہا منوایا فیر وی حکومتی صفاں وچ اتحادیاں دے متعلق بے یقینی ختم نہ ہوئی۔
چاہے خوشی ہووے‘عیادت ہووے یا تعزیت دا موقع سیاسی لوک ملاقات دے دوران حالات حاضرہ اتے لازمی گل کردے نیں۔ آصف زرداری نال چودھری برادران دا ذاتی جیہا تعلق بن چکیا اے۔ مولانا فضل الرحمن وی اوہناں دا احترام کردے نیں۔ عوامی نیشنل پارٹی نال وی قربت اے۔ ایم کیو ایم نال وی کوئی خاص نفرت نہیں مگر ن لیگ توں دوری وچ کمی نہیں آ سکی۔ حالانکہ حمزہ شہباز نوں اسمبلی اجلاس وچ رلت توں روکن لئی حکومت نے ہر ممکن کوشش کیتی مگر سارے نقصان چکن دے باوجود سپیکر چودھری پرویزالٰہی نے رواداری دا مظاہرہ کیتا تے اپوزیشن لیڈر دی ہر اجلاس وچ رلت نوں یقینی بنایا۔ خواجہ سلیمان رفیق تے دوجیاں دے بحیثیت ممبر اسمبلی استحقاق دا وی خیال رکھیا جہدا شکریہ ادا کرن دونویں بھرا خواجہ سعد رفیق تے سلیمان رفیق اکٹھے چودھری پرویزالٰہی دے گھر وی آئے۔ آصف زرداری گل کردے ہوئے پنجاب چودھری برادران دے حوالے کرن دی گل کردے نیں تے وجہ ایہہ ہے کہ پنجاب وچ چودھری برادران دے سیاسی تے ذاتی تعلقات بہت وسیع نیں جہانگیر ترین نال وی چودھری برادران دا جنھا تعلق اے ایسے لئی ہن ہر سیاسی جماعت دی خواہش اے کہ ق لیگ دی قیادت نوں تبدیلی لیان لئی نال رلایا جاوے۔
چودھری شجاعت حسین دی عیادت لئی میاں نواز شریف نے اک توں ودھ واری ٹیلیفون کیتا مگر میاں شہباز شریف نوں خدشہ رہیا کہ شاید چودھری پرویزالٰہی ملاقات دے دوران کوئی کوڑی کسیلی گل نہ آکھ دین۔ ایسے لئی پہلے آصف زرداری رل کے گئے فیر مولانا فضل الرحمن نے رل کے ہتھ ہلکا رکھن دی درخواست کیتی۔ کجھ تبلیغی جماعت نال جڑے لوکاں نے وی پنجاب دے دونویں وڈے سیاسی خانداناں وچ ملاقات کران وچ کردار ادا کیتا جہدے توں میاں شہباز شریف دی چودھری ہائوس وچ نہ صرف ملاقات دی راہ ہموار ہوئی بلکہ خوشگوار ماحول وچ ویکھن نوں ملیا حالانکہ ماڈل ٹائون یا جاتی عمرہ توں گلبرگ دا چودھری ہائوس کجھ منٹ دی مسافت اتے اے مگر ایہ کجھ منٹ دی مسافت نوں جذباتی بیان بازی تے فیصلیاں نے ناممکن بنائے رکھیا۔
چودھری شجاعت حسین تے چودھری پرویزالٰہی دی میاں شہباز شریف نال ملاقات دے دوران عدم اعتماد دے حوالے نال کوئی گل نہیں ہوئی۔ البتہ دونویں پاسوں ماضی دی خوشگوار یاداں ضرور تازہ کیتیاں گئیاں۔ چودھری شجاعت حسین نے عیادت لئی ٹیلیفون کرن تے نواز شریف دا شکریہ ادا کیتا۔ چودھری برادران آکھے دا پاس کردے نیں ۔ جدوں اوہناں نے آکھ دتا اے کہ پنج ورھے حکومت دا ساتھ دیاں گے تے زیادہ امکان ایہو اے کہ اوہ وعدہ نبھان گے۔ ملاقات دے دوران نہ تے تعاون منگیا گیا نہ ای جواب وچ فیصلے لئی ویلا طلب کیتا گیا لہٰذا حکومت نوں فوری کوئی خطرہ نہیں لیکن پیو ولوں اشارے ملنا بند ہون دی تصدیق لئی سیاسی لوک سن گن لین وچ مصروف نیں مگر ق لیگ نوں چھیتی کجھ ہور سیاسی کامیابیاں مل سکدیاں نیں کیوں جے پنجاب وچ اوہ فیصلہ کن طاقت دا ایسا مرکز بن کے سامنے آئی اے جنہوں اپوزیشن یا حکومت دونواں لئی نظرانداز کرنا ممکن نہیں۔