مادر ملت محترمہ فاطمہ جناح

جولائی دے مہینے وچ اوہ مہربان شفیق خاتون ایس دنیا توں رخصت ہو گئی جہناں نے اپنی پوری زندگی ایس خطے دی زنانیاں نوں اعلیٰ مقام دوان وچ صرف کردتی۔ درسی کتاباں وچ کجھ حد تک مادر ملت دے بارے پڑھیا سی۔ اوہدے مطابق محترمہ فاطمہ جناح نوں ساڈے ماہرین تریخ تے سیاست قائداعظم دے گھر دی دیکھ بھال کرن والی بھین دے حوالے نال بہت اُچا مقام دتا اے لیکن جدوں جدوں تریخ دے صفحے الٹان دی کوشش کیتی تے پتہ چلیا کہ مادر ملت محترمہ فاطمہ جناح نے قیام پاکستان توں تے پاکستان بنن دی ملکی سیاست لئی جہڑی خدمات سرانجام دتیاں سن اوہناں نوں نویں نسل دے سامنے لیان دی ویسے کوشش نہیں کیتی گئی جیویں کرن دا حق سی۔ محترمہ فاطمہ جناح 30جولائی 1891 نوں کراچی وچ پیدا ہوئیاں۔ تہاڈے والد دا نام جناح پونجا تے والدہ دا نام مٹھی بائی سی۔ فاطمہ جناح دے چھ ہور بھین بھرا سن۔ قائداعظم مگروں رحمت’ مریم’ احمد علی’ شیریں’ فاطمہ جناح تے بندے علی تولد ہوئے۔ تسیں قائداعظم توں عمر وچ بہت چھوٹی سن۔ اجے صرف دو ای سال دی سن کہ تہاڈی والدہ مٹھی بائی دی موت دا دکھ جھیلنا پیا۔ 1895 وچ تہاڈے والد جناح پونجا تہانوں اپنے نال لے کے مستقل طور تے ممبئی وچ رہائش پذیر ہو گئے۔ جدوں تہاڈی عمر صرف دس سال سی تے تہانوں والد دی شفقت توں وی محروم ہونا پیا۔ قائداعظم نے محترمہ فاطمہ جناح نوں ابتدائی تعلیم لئی ہائی سکول کھنڈالہ وچ داخل کرا دتا۔ 1910 وچ اوہناں نے میٹرک تے 1913 وچ سینئرکیمبرج دا امتحان پرائیویٹ طالبہ دی حیثیت نال پاس کیتا۔ 1922ء وچ تسیں ڈینٹیسٹ دی تعلیم مکمل کر لیتی تے اگلے ای سال 1923 وچ ممبئی وچ ڈینٹل کلینک کھول کے پریکٹس شروع کیتی۔ تاہم 1929وچ جدوں قائداعظم محمد علی جناح دی زوجہ رتن بائی دا انتقال ہویا تے اوہناں نے اپنی زندگی بھرا دی خدمت لئی وقف کرن دا فیصلہ کر لیتا۔ اوہناں دی دیکھ بھال دی غرض نال اوہناں دے نال رہن لگیاں۔ اوہدے مگروں محترمہ فاطمہ جناح دی زندگی دا مقصد بھرا دی خدمت تے ہر میدان وچ اوہناں دا ساتھ دینا بن گیا سی۔ اوہناں نے نہ صرف نجی زندگی وچ بلکہ سیاسی زندگی وچ وی قائداعظم محمد علی جناح دا ساتھ دیندے ہوئے آل انڈیا مسلم لیگ دے سالانہ اجلاس وچ رلت کیتی۔ 1940 ء وچ جدوں قائداعظم تقسیم ہند دی تریخ ساز قرارداد وچ رلت لئی لہور تشریف لیائے تے محترمہ فاطمہ جناح وی اوہناں دے نال سن۔ محترمہ فاطمہ جناح نے تحریک پاکستان دے دوران قائداعظم دا جس طرح ساتھ دتا تے اوہناں پاروں برصغیر دے گلی کوچیاں وچ مرداں دے نال نال زنانیاں وی سرگرم ہون لگیاں۔ اوہ تعلیم نسواں دی اہمیت توں بخوبی واقف سن۔ اوہ اپنے لندن وچ قیام دے دوران ایس حقیقت توں آگاہ ہو چکیاں سن کہ انگریز زنانیاں تعلیم وچ برصغیر پاک و ہند دی مسلم زنانیاں دے مقابلے وچ بہت اَگے سن۔ محترمہ فاطمہ جناح نے مسلم زنانیاں دی بیداری دا ذمہ لیتا تے قیام پاکستان توں پہلاں ای کئی شہراں وچ خواتین دے تعلیمی مراکز قائم کیتے جہناں وچ سلائی کڑھائی دے مراکز وی کھولے۔ قیام پاکستان مگروں 25 دسمبر 1955ء نوں خاتون پاکستان سکول کراچی وچ کھولیا۔ محترمہ فاطمہ جناح ہر مقام تے ہر میدان وچ زنانیاں نوں مرداں دے شانہ بشانہ ویکھن دی خواہاں سن۔ اوہ جدوں تک زندہ رہیاں اوہدوں تک اوہناں نے زنانیاں دی ہر طرح نال حوصلہ افزائی کیتی۔ اوہ لٹے پٹے مہاجراں لئی اک مشعل راہ سن۔اوہناں نے زنانیاں نوں گھراں توں کڈ کے خدمت خلق لئی آمادہ کیتا۔ فاطمہ جناح بیماری تے ضعیفی وچ وی دن رات محنت کردیاں’ کدی کیمپاں دا دورہ کردیاں تے کدی سکولاں دے افتتاح وچ شریک وکھائی دیندیاں۔ اوہناں دے نال کم کرن والی زنانیاں دے حوصلے اوہناں نوں ویکھ کے اچے رہندے سن۔ تسیں 1955 وچ ”مائی برادر” کتاب لکھی لیکن ایہہ اسٹیبلشمنٹ نے کتاب دی اشاعت رکوا دتی تے فیر 32سال مگروں 1987 وچ اوہ شائع ہو سکی۔ محترمہ فاطمہ جناح نے 1965 وچ فوجی آمر ایوب خان دے خلاف صدارتی انتخاب وچ بھرویں انداز وچ حصہ لیتا۔ آمر تے اوہدے چمچیاں ولوں سیاسی دھاندلی’ تہاڈی ذات اتے الزامات تے کردارکشی دے باوجود پاکستان دے سب توں وڈے شہرا کراچی تے ڈھاکہ وچ کامیابی حاصل کیتی۔
9جولائی 1967 دی رات سوندیاں ای مادر ملت ایس دنیا توں پردہ کر گئیاں۔ بے شک مادر ملت پاکستان دی سیاسی تریخ دی معزز ترین ہستیاں وچوں اک نیں۔ تہاڈی آخری رسومات وچ تقریباً ڈیڑھ لکھ بندے شریک ہوئے۔ تحریک پاکستان وچ تہاڈی مثال جدوجہد تے اپنے بھرا نال عقیدت دی وجہ نال تہانوں مادر ملت دا لقب دتا گیا۔
بینظیر دے قتل یا شہادت مگروں جے بے نظیر انکم سپورٹ پروگرام شروع ہو سکدا اے تے مادر ملت دی سیاسی خدمات دا اعتراف کردے ہوئے قوم دی ماں محترمہ فاطمہ جناح دے نام تے وی کوئی ایسا مدد کارڈ ضرور جاری ہونا چاہیدا اے کہ جہدے توں اک پاسے ملکی عوام نوں مادر ملت دے کارنامے یاد رہن تے دوجے پاسے عوام دی حقیقی ہمدرد دے نام تے لوکاں دے دکھ درد گھٹ ہون دا سلسلہ چل نکلے۔