اپنی ذات وچ تبدیلی

انسانی تجربیاںدا نچوڑ اے کہ تبدیلی دے عمل دے بغیر ترقی ممکن نہیں۔ بوہتا دور جان دی لوڑ نہیں۔ اسیں اپنی ای ذات اتے غور کرئیے تے کئی فکری تے ارتقائی عملاں توں لنگھ کے اسیں ایتھوں تک پہنچے آں۔ ایہہ معاشرہ تے ایہہ ملک اج ساڈے کول اے۔ ایہہ کدی ساڈے وڈیاں دے کول سی۔ اوہناں نوں ایہہ خبر نہیں سی کہ ایہہ ویلا وی آوے گا۔ ایسے طرح کدی اسیں وی نہیں ہوواں گے تے اک ویلا اوہ وی آوے گا جدوں ایتھے ساڈی آن والی نسلاں ہون گئیاں۔ جے اسیں بہتر ہوواں گے تے ساڈے شہر بہتر ہون گے’ ملک بہتر ہووے گا ‘ ساڈی آن والی نسلاں محفوظ ہون گئیاں’ ساڈے گھر محفوظ ہون گے۔ لہٰذا اپنے تے نسل نو دے محفوظ مستقبل لئی سانوںخود اپنی ذات دا احتساب کرنا ہووے گا۔ اپنے انداز وچ’ اپنی ذات وچ’ اپنی سوچ وچ روز افزوں تبدیلی لیاناہووے گی۔ جدوں سوچ بدلے گی تے ساڈے رویے تے عمل وچ وی تبدیلی آوے گی۔
زمانہ جدید وچ کامیابی دی دوڑ ایس قدر تیز اے کہ ساڈی پرسنل تے پروفیشنل زندگی وچ لوکاں دا رویہ’ عمل’ نظریہ تے تنقید ساڈی حیثیت گھٹ کر دیندی اے جہدی وجہ نال ساڈی موٹیویشن گھٹ ہو جاندی اے لہٰذا سانوں چاہیدا اے کہ بحیثیت ذمہ دار شہری اسیں اپنے آسے پاسے رہن والے لوکاں نال چنگے تے بہترین انداز وچ پیش آئیے۔ تحقیقات دے مطابق اک ایسا شخص جہڑا دوجیاں دے نال چنگا رویہ اپناندا اے ۔ ایہدا اثر دوجیاں اتے مگروں ہوندا اے۔ پہلاں ایس شخص دی اپنی ذات اتے ہوندا اے۔ ایہدی مثال انج ای اے جیویں گرم کوئلہ کسے نوں ماریا جاوے تے پہلے مارن والے دا ہتھ ای سڑے گا۔ ایسے طرح لفظ’ جملے’ رویے کوئلہ وی ہو سکدے نیں تے اک خوبصورت انداز وی۔ جدوں تک زبان توں جملہ نہیں نکلدا ایہہ انسان دے اختیار وچ ہوندا اے لیکن جیویں ای جملہ زبان توں ادا ہوندا اے انسان دا اختیار ختم ہو جاندا اے۔ زبان توں نکلیا ہویا جملہ تے کمان توں نکلیا ہویا تیر کدی واپس نہیں آندا۔ لہٰذا اج توں طے کر لئیے کہ ساڈے رویے تے جملے توں کسے دی دل آزاری نہیں ہووے گی’ کوئی نقصان نہیں پہنچے گا کیوں جے دوجے دا نقصان مگروں ہووے گا سب توں پہلاں ساڈا اپنا نقصان ہووے گا۔ برتن وچ زہر پا کے اوہنوں انڈیل وی دئیے تے زہر دا اثر باقی رہندا اے تے اوہنوں دھوئے بغیر استعمال نہیں کیتا جا سکدا۔ کوئی نقصان نہیں پہنچے گا کیوں جے دوجے دا نقصان مگروں ہووے گا سب توں پہلاں ساڈا اپنا نقصان ہووے گا۔ برتن وچ زہر پا کے اوہنوں انڈیل وی دیو تے زہر دا اثر باقی رہندا اے تے اوہنوں دھوئے بغیر استعمال نہیں کیتا جا سکدا۔ ایسے طرح انسان وی برتن وانگوں اے’ اوہدی زبان تے دل وی برتن وانگوں نیں۔ ساڈی بری سوچ تے منفی نظریہ ایس قدر نقصان دہ نیں کہ ایہدے بارے وچ اک بزرگ فرماندے نیں جے بندے نوں ایہہ پتہ ہوجاوے کہ کسی دے نال کیتی ہوئی نیکی تے بدی کیہ اے’ غلطی دا خود نوں نقصان کنا بوہتا اے تے اوہ کدی غلطی ای نہ کرے۔ اصل وچ انسان ایس غلط فہمی وچ رہندا اے کہ میرا نقصان نہیں اے تے سمجھدا اے کہ ایس توں میرا بڑا فیدہ ہو رہیا اے تے انج نہیں ہوندا۔
ساڈے آسے پاسے رہن والیاں وچ دوجے افراد وانگوں ساڈے گھر والے وی شامل ہوندے نیں۔ جے اوہناں دے نال ساڈا رویہ’ ساڈا انداز بہتر نہیں ہووے گا تے ایہہ اوہناں دی حق تلفی ہووے گی۔ سانوں چاہیدا اے کہ اسیں اپنے گھر والیاں دے نال چنگا سلوک ایس لئی وی کرئیے کہ حضور اکرمۖ دا ارشاد پاک اے تہاڈے چنگے سلوک دے سب توں ودھ حقدار تہاڈے اپنے گھر والے نیں۔ ایس دنیا وچ کجھ گناہ ایسے نیں جہناں دی سزا دنیا وچ ملنا شروع ہو جاندی اے جہنوں بدلن دی حتی الامکان کوشش کرنی چاہیدی اے۔ ایہناں وچوں اک گناہ ایہہ اے کہ جے تسیں والدین دے گستاخ او تے تہاڈی اولاد وی گستاخ ہووے گی۔ تسیں والدین دے نال بدتمیزی کیتی اے تے تہاڈے بچے تہانوں رسوا کرن گے۔ لہٰذا اپنی ذات تے رویے وچ تبدیلی لیا کے سب توں پہلاں گھر تے باہر والیاں دے نال بہترین رویہ اختیار کرو۔
اج اک عہد وی کرو کہ تسیں کدی وقتی فیدے دی غرض نال رشوت لے کے اپنی ذات دا نقصان نہیں کرو گے۔انسانی زندگی اتے تحقیق کیتی جاوے تے پتہ چلے گا کہ حق حلال دا لقمہ کئی نسلاں اتے اثر پاندا اے۔ ساڈی زندگی وچ رزق حلال تھوڑا ہون دے باوجود برکت والا ہوندا اے تے اوہ نسلاں نوں بنا دیندا اے جد کہ ایہدے وچ ملاوٹ دی صورت وچ سانوں سزاوار ٹھہرایا جاندا اے جہڑی ایس دنیا وچ ای ملنا شروع ہو جاندی اے۔ اج اسیں سارے ایہہ دعویٰ تے کرنے آں کہ اسیں عاشقان رسولۖ آں لیکن ساڈے عمل وچ تضاد پایا جاندا اے۔ حضور اکرمۖ دے ارشاد مبارک دا مفہوم اے کہ جہڑا شخص رشوت لیندا اے اوہ ساڈے وچوں نہیں۔ اسیں تصویر دا اک رخ ویکھنے آں’ چیزاں چل پیندیاں نیں تے چلدے چلدے ساڈے معمولی عمل وی کئی جگہ نقصان دا کارن بندے نیں۔ ایسا ظلم جہدا زندگی وچ ای سامنا کرنا پووے’ ایسا نقصان اے جہدے توں نسلاں تباہ ہو جاندیاں نیں۔ لہٰذا جے کسے وی شعبے وچ تہانوں تہاڈے افسر غلط کم کرن نوں آکھن وی تے تسیں اوہناں نوں ناراض کر دیو لیکن اللہ تعالیٰ نوں کدی ناراض نہ کرو۔ ودھ توں ودھ تہاڈی جگہ تبدیل ہو جاوے گی۔ بے شک اللہ تعالیٰ عزت دین والا اے۔ اک وقت دی نکامی نوں اللہ تعالیٰ کسے ہور وقت دی کامیابی بنا دیوے گا۔ زندگی وچ ہارنا سکھو’ ہارنوں مننا سکھو تے اللہ تعالیٰ لئی ہارنا سکھو’ تسیں سرفراز ہو جائو گے۔
رشوت دے بارے بانو قدسیہ آکھدیاں نیں:
دنیا دا سب توں وڈا اپاہج اوہ اے جہدی سوچ اپاہج اے تے سوچ اپاہج ہمیشہ رزق حرام توں ہوندی اے۔ سوچ دا ٹھیک ہونا وی رزق حلال نال اے۔
اپنے اندر اک تبدیلی ایہہ وی لیائوکہ اپنے کم دا شکوہ کرن دے بجائے شکر ادا کرو تے ہمیشہ اپنی نیت صاف رکھو۔ ساڈے وچوں ہر کوئی محدود جئی زندگی وچ محدود جئے وسائل وچ کسے نہ کسے شکل وچ مجاہد اے۔ ہتھیار نال وی جہاد اے تے قلم تے زبان نال وی۔ اپنی زندگی وچ اپنے کم نوں بہادری تے جرات نال کرو’ ہمت کر کے اپنے کم دی نیت بدل لوو۔ اینی نیت بدل لوو کہ ساڈا کم تے کم رہوے لیکن اوہدے نال ایہدا اجر وی ملنا شروع ہو جاوے۔ جے کسے دے نال کم کرنا اے یا جاب کرنی اے تے اوہدا گلہ تے شکوہ تے شکایت نہیں کرنا بلکہ شکر ادا کر کے ایہدی قدر کرو۔ جدوں کم شکوے دے بغیر کیتا جاوے تے دلی سکون تے اطمینان تے خوشی میسر ہوندی اے لہٰذا اج توں اپنی ذات وچ اک تبدیلی ایہہ وی لیائو کہ اپنی زندگی نال گلہ بالکل ختم کر دیو کیوں جے ایہہ انسان دے مزاج اتے برا اثر پاندا اے۔
اک عہد ایہہ وی کرو کہ دوجیاں لئی آسانیاں پیدا کرو گے۔ اسیں اپنی زندگیاں اتے غور کرئیے تے اینا ساڈا حق نہیں اے جنا اللہ تعالیٰ نے سانوں نوازیا ہویا اے۔ سانوں حق توں وی ودھ مل رہیا اے۔ حق دے بغیر ملنا اللہ تعالیٰ دے کرم دی دلیل اے تے جے کم کردے ہوئے دوجیاں لئی آسانی صرف ایس لئی پیدا کردتی جاوے کہ جہنوں میرے نال کم اے اوہ اللہ تعالیٰ دا بندہ اے تے عین ممکن اے کہ ساڈے ایس چھوٹے جئے عمل نال اللہ تعالیٰ دی ذات راضی ہو جاوے تے چھوٹا جیا کم وی وڈا ہو جاوے۔ ایہدے بارے بابا فیروز فرماندے نیں:
کم نہ وڈے ہوندے نیں تے نہ چھوٹے’ کماں دی نیت کماں نوں وڈا تے چھوٹا کر دیندی اے۔
جے تسیں اپنے کم نوں اللہ تعالیٰ لئی بہترین انداز وچ کردے او تے اوہو کم تہاڈی عبادت بن جاندا اے۔ حضرت واصف علی واصف فرماندے نیں:
دنیا دی سب توں وڈی تسبیح بندے دا کم ہوندا اے۔
دنیا وچ لکھاں لوک رات نوں سوندے نیں لیکن سویرے اٹھ نہیں سکدے’ اوہناں دا ویلا’ توانائی’ طاقت تے صلاحیت ختم ہو جاندی اے لہٰذا ایس توں پہلاں کہ ایہہ ویلا ختم ہو جاوے اپنی ذات وچ تبدیلی پیدا کرو۔ اپنے تے اپنے نال جڑے لوکاں دی مدد کرو تے جے تہاڈے کم وچ کدھرے بے بسی آ جاوے تے صرف اللہ تعالیٰ دے سامنے ہتھ پھیلائو تے مدد دی التجا کرو۔ دوجیاں توں بہتر اوہ اے جہدی ذات توں کسے نوں نقصان پہنچن دی بجائے فیدہ ہووے تے جے تہاڈی ذات توں دوجیاں نوں فیدہ ملنا شروع ہو گیا اے تے تہاڈی دنیا تے آخرت دونویں بننا شروع ہو گئیاں نیں۔حضرت واصف علی واصف ایہدے متعلق فرماندے نیں کہ:
فقیری بے ضرر ہو جان توں شروع تے منفعت بخش ہو جان اتے مکمل ہوندی اے۔
ہن توں طے کر لوو کہ زندگی وچ جے ایہہ ویلا ملیا اے تے اپنی ذات وچ تبدیلی ضرور پیدا کرو گے تے دعا کرو کہ اے میرے اللہ!میں تیری ذات اتے توکل کر کے ارادہ کرنا واں کہ آئندہ توں میری زندگی وچ اک بہتری ضرور آوے گی تے اوہ بہتری ایہہ اے کہ میری ذات توں دوجیاں نوں نقصان نہیں پہنچے گا بلکہ نفع ای ملے گا۔ کسے وی انسان لئی اپنی ذات ‘ اپنی سوچ’ اپنے رویے تے عمل نوں بدلنا اوکھا نہیں اے بس ایہدے لئی پختہ ارادے تے فیصلے دی لوڑ اے۔ اپنی ذات وچ تبدیلی بارے حضرت عمر فاروق فرماندے نیں:
میں اوہو عمر آں جہڑا بکریاں نہیں چرا سکدا سی’ میں اوہو عمر آں جہڑا اونٹ نہیں چرا سکدا سی تے میں کیویں بھل جاواں اوس محبت نوں جہڑی رسول کریمۖ نال ہو گئی تے جے اوہ محبت نہ ہوندی تے میں عمر فاروق نہ بن پاندا۔
ایہہ پختہ ارادہ تے فیصلہ ای سی جہنے عمر نوں صحابی رسولۖ عمر فاروق بنا دتا لہٰذا تسیں وی عہد کرو تے اج توں ای اپنی ذات نوں بدلن دا فیصلہ کرو۔ ایس توں تہاڈا کم عبادت بن جاوے گا تے لوکاں دے منفی رویاں دا تہاڈی زندگی اتے کوئی اثر وی نہیں ہووے گا۔