زندگی وچ100 فی صد توازن کیویں ممکن اے؟

تن حضرات نبی کریمۖ دی ازواج مطہرات دے گھراں ول آپ دی عبادت دے متعلق پچھن آئے۔ جدوں اوہناں نوں نبی کریمۖ دا عمل دسیاگیا تے جیویں اوہناں نے اوہنوں گھٹ سمجھیا تے کہیا کہ ساڈا نبی کریمۖ نال کیہ مقابلہ! آپ دی تے ساری اگلی پچھلی لغزشاں معاف کردتیاں گئیاں نیں۔ اوہناں وچوں اک نے کہیا کہ اج توں میں ہمیشہ رات بھر نماز پڑھیا کراں گا۔ دوجے نے کہیا کہ میں ہمیشہ روزے نال رہواں گا تے کدی ناغہ نہیں ہون دیاں گا۔ تیجے نے کہیا کہ میں زنانیاں کولوں جدائی اختیار کر لوواں گا تے کدی نکاح نہیں کراں گا۔ فیر نبی کریم ۖ تشریف لیائے تے اوہناں کولوں پچھیا کیہ تسیں ہی ایہہ گلاں کیتیاں نیں؟ سن لوو’ اللہ تعالیٰ دی قسم! اللہ رب العالمین کولوں میں تہاڈے توں ودھ ڈرن والا واں۔ میں تہاڈے وچوں سب توںودھ پرہیزگار آں لیکن میں جے روزے رکھنا واں تے افطار وی کرنا واں (نماز پڑھنا واں (رات وچ)تے سونا وی آں تے میں زنانیاں نال نکاح کرنا واں۔ پس میرے طریقے توں جہنے بے رغبتی کیتی اوہ میرے وچوں نہیں اے۔(صحیح البخاری 5063)
میانہ روی انسانی زندگی دا اوہ اہم عنصر اے جہدے پاروں زندگی پرسکون تے بہترین ہو جاندی اے۔ چاہے اوہ رہن سہن ہووے’ کھان پین ہووے’ لباس ہووے یادینی معاملات۔ ایہو وجہ اے کہ دین نے وی میانہ روی تے اعتدال نوں بہترین طریقہ قرار دتا اے۔ سیرت النبیۖ دا مطالعہ کرن توں پتہ چلدا اے کہ پیغمبرانہ ذمہ داریاں تے عبادت دے باوجود آپۖ اپنی پرسنل زندگی نوں وی بہترین انداز وچ گزاردے نظر آندے او۔ آپ گھر دے کماں وچ گھر والیاں دے ہتھ ونڈاندے او’ اپنے کم خود کردے او’ بیماراں دی بیمار پرسی وی کردے او’ اپنے نواسیاں دے نال ہسدے کھیڈدے تے اوہناں دی تربیت وی کردے نظر آندے او۔ دراصل کامیاب زندگی دی راز وی ایہو اے کہ اوہدے وچ ساری دینی تے دنیاوی کماں نوں میانہ روی دے نال چلایا جاوے تے کسی اک پاسے ایس قدر بوہتی توجہ نہ دتی جاوے کہ اوہدی وجہ نال دوجے پاسے دے حقوق پامال ہون۔
اج دی ماڈرن دنیا وچ زندگی دی رفتار بہت تیز ہو گئی اے جہنے ہر انسان نوں تیز رفتار بنا دتا اے تے ہن ہر شخص ودھ توں ودھ محنت کردا تے پیسے کمانا چاہندا اے لیکن کامیابی دے پچھے انھے واہ نسدے نسدے اوہ ایس گل نوں بھل جاندا اے کہ اوہنے اپنے ایہدے توں بہت پچھے رہ گئے نیں۔ اوہ پیسہ تے کما لیندا اے’ نام وی بنا لیندا اے لیکن اپنیاں دی صورت وچ قدرت نے اوہنوں جو خوبصورت تحفے دتے ہوندے نیں اوہ ایہدی بے رخی دا شکار ہو کے اوہدے ہتھوں نکل جاندے نیں تے نتیجتاً اوہ کھوکھلے پن دا شکار ہو کے چین تے سکون توں محروم ہو جاندا اے۔
اک پرسکون زندگی دی بنیاد ایس گل اتے اے کہ انسان اپنی پی شہ وارانہ تے ذاتی زندگی وچ توازن کیویں قائم کردا اے لیکن مسئلہ ایہہ اے کہ ایتھے اٹھارہ اٹھارہ گھنٹے کم وچ مصروف رہیا جاندا اے۔ بندہ کام کردے کردے مشین بن جاندا اے۔ اوہ اپنی ذاتی زندگی تے بیوی بچیاں لئی وقت نہیں کڈ پاندا۔ اوہ ایہہ بھل جاندا اے کہ مشیناں نوں وی دیکھ بھال تے مرمت دی لوڑ ہوندی اے وگرنہ مشیناں چھیتی خراب ہو جاندیاں نیںتے انسان تے انسان اے اوہدے اپنے جذبات نیں’ اوہ خوش ہوندا اے’ ناراض ہوندا اے’ غصہ کردا اے تے تھک وی جاندا اے۔ اینی ساری کیفیات توں لنگھن والے شخص نوں ذہنی تے جسمانی سکون دی لوڑ ہوندی اے۔ جے اوہنوں آرام تے اطمینان دے لمحے میسر نہ آن تے اوہدی زندگی وچ چڑچڑاپن تے ذہنی دبائو شروع ہو جاندا اے۔
اسیں جے دوجے ملکاں دی گل کریے تے اوتھے وی مقابلے دی سخت فضا اے۔ ہر شخص تیزی وچ اے تے زندگی وچ اگے ودھنا چاہندا اے لیکن اوہدے نال اک چیز دا احساس اوتھے موجود اے۔ اوہ کم تے ذاتی زندگی نوں وکھرا رکھن دی کوشش کردے نیں۔ اوہ ہفتہ بھر سخت محنت کردے نیں لیکن فیر ویک اینڈ نوں سیروتفریح کردے تے خود نوں ذہنی طور تے تازہ دم وی کردے نیں۔ کم دے دوران اوہناں دی پوری توجہ کم اتے ہوندی اے تے سیروسیاحت وچ فیر اوہ کم دے متعلق فکراں نہیں پالدے جد کہ ساڈے ایتھے انج نہیں اے۔ ایتھے دو طرحاں دے مزاج نیں۔ اک طرحاں دے لوک اوہ نیں جہڑے کم نوں سنجیدگی نال لیندے ای نہیں۔ کم ویلے سیاسی گل بات’ سیرو تفریح دی گلاں عام کیتی جاندیاں نیں۔ کم توں جان چھڈان دی کوشش کیتی جاندی اے یا فیر بس کسی نہ کسی طرحاں دفتری وقت نوں گزاریا جاندا اے۔ دوجا مزاج اوہ اے جہڑا کم نوں ایس قدر سر اتے سوار کر لیندا اے کہ گھر آکے وی کم وچ لگے ہوندے نیں یعنی اوہناں دا دفتر پھیلدے پھیلدے اوہناں دے گھر تک آ جاندا اے۔ کم دے سلسلے وچ اوہ اپنے آپ نوں’ اپنی فیملی نوں’ دوست احباب تے رشتہ داراں نوں وی بھل جاندے نیں۔ ایسے لوک جے سیرو تفریح اتے وی جان تے اوتھے وی کم دی فکراں اوہناں نوں لطف اندوز ہون نہیں دیندیاں۔ ایہہ لوک نام تے کما لیندے نیں’ پیسہ وی کما لیندے نیں لیکن اوہناں دی زندگی توں انسان ہولی ہولی گھٹ ہوندے جاندے نیں تے فیر ایہہ سماجی طور تے کلے ہوجاندے نیں۔ گیری کلر کہندا اے کہ کم دی مثال ربڑ والی گیند وانگوں اے۔ اوہنوں زمین اتے ماریے تے ایہہ دوبارہ تہاڈے ہتھ تک واپس آندی اے جد کہ فیملی’ صحت’ دوست تے عزت دی مثال شیشیاں نال بنی گیند وانگوں اے۔ ایہہ ہتھوں چھٹ جاوے تے فیر اوہناں دی صرف کرچیاں ای ملدیاں نیں۔
زندگی وچ سو فیصد توازن کیویں ممکن اے؟
ایہدا جواب اے ایساکسی لئی وی ممکن نہیں اے۔ بعض دی معاشی زندگی بہت زبردست اے مگر گھریلو زندگی بہت خراب اے۔ انسان دی زندگی دے بہت سارے پہلو ہوندے نیں۔ کامیاب توں کامیاب انسان زندگی دے کسی نہ کسی شعبے وچ کمزور ہوندا اے۔ جے انبیاء کرام دے علاوہ ویکھیا جاوے تے سانوں ایسی کوئی شخصیت نظر نہیں آندی جو اپنی زندگی دے سارے معاملات وچ مثالی توازن قائم رکھ سکی ہووے۔ رشتیاں وچ توازن بہت اہم تے نازک معاملہ اے۔ ایہہ سوفیصد بہترین نہیں ہو سکدا۔ اسیں بس ایہہ کوشش کرنی اے کہ جس قدر ساڈی استطاعت اے اوہدے مطابق خود نوں بہترین بنان دی کوشش جاری رکھیے۔ ہر انسان بیک وقت کئی ساری ذمہ داریاں نبھا رہیا ہوندا اے۔ اوہ پتر’ بھراں’شوہر تے پیو ہوندا اے۔ اوہدے رشتے دار وی ہوندے نیں۔ دوست احباب وی ہوندے نیں۔ کجھ دوست انتہائی قریبی’ انتہائی بااعتماد تے کجھ عام جئے ہوندے نیں۔ کجھ لوک اوہدے ماتحت ہوندے نیں۔ اوہ ایہہ ذہن وچ رکھے کہ کیویں میں دوجے سارے معاملات پورے کرن دے نال نال اوہناں سارے لوکاں نوں وی چنگے انداز وچ ہینڈ ل کراں تے اپنی ایہناں ذمہ داریاں نوں بہترین انداز وچ نبھاواں۔
اک خوشگوار تے صحت مندزندگی دا مطلب ایہہ نہیں کہ تسیں اپنی پیشہ وارانہ تے ذاتی زندگی نوں 50,50 فیصد دے دو حصیاں وچ ونڈ دیو بلکہ اوہدا مقصد زندگی دے بارے اک ایسی لچکدار منصوبہ بندی اے جہدے ذریعے ذاتی تے پیشہ وارانہ زندگی وچ توازن تے اعتدال قائم ہووے۔ اوہدے نال ایہہ وی ضروری اے کہ تسیں کسی اک زندگی نوں اپنے ذہن اتے غیر ضروری انداز وچ حاوی نہ کرو۔ کم دی فکراں اپنے گھر نہ لیائو تے گھر دی پریشانیاں نوں کم دے دوران اپنے سرا تے سوار نہ رکھو۔ پیشہ وارانہ زندگی نوں پوری اہمیت تے ترجیح دیو مگر اوہدے لئی اپنی ذاتی زندگی’ سماجی تعلقات تے دوجے معاملات نوں نظرانداز نہ کرو بلکہ اوہناں نوں پوری اہمیت دیو۔ پیشہ وارانہ تے ذاتی زندگی’ دونویں جگہ اپنی خوشیاں تے ذہنی سکون دا خیال رکھو۔
Work-life Balance
دا مسئلہ اوہدوں شروع ہوندا اے جدوں انسان ایہہ سوچ لیندا اے کہ مینوں تے میری فیملی نوں جو مسائل نیں اوہناں دا حل صرف پیسے وچ اے۔ ایہدے لئی مینوں اینا اینا پیسہ کمانا اے۔فیر اوہ ایس کوشش وچ لگ جاندا اے تے دن رات دی پرواہ توں آزاد ہو کے اوہدے پچھے لگ جاندا اے۔ ایہہ سوچ غلط اے۔ بوہتا پیسہ واحد حل نہیں اے بلکہ ایس توں اہم چیز اے انسان دا اپنی خواہشاں نوں کنٹرول کرنا۔ ایہہ خواہشاں ای نیں جو انسان نوں پیسے دے پچھے نساندیاں نیں تے اک طرحاں اوہنوں غلام بنا لیندیاں نیں حالانکہ جے اک انسان نوں تن ویلے دی روٹی ‘ مناسب لباس تے گھر ملیا ہویا ہووے تے فیر اوہنوں ہور پیسے پچھے نسن دی لوڑ ای کیہ اے۔
Work-life Balance
نوں کنٹرول کرن لئی ایہہ وی ضروری اے کہ انسان ایسا کم کرنا چھڈ دیوے جہدی وجہ نال اوہدی ذاتی زندگی خراب ہو رہی اے۔ کیوں جے صرف پیسہ کمانا ای زندگی نہیں اے۔ جے انسان دے کول اپنیاں دی صورت وچ لوک نہ ہون تے پیسے کمان دا کیہ فیدہ۔مشاہدے وچ آیا اے کہ جو ادارے اپنے ملازماں دے کم تے ذاتی زندگی وچ توازن دا خیال رکھدے نیں اوہنوں مستقل’ کارآمد تے وفادار افرادی قوت میسر آندی اے۔ ایہناں اداریاں وچ غیر حاضری وی گھٹ ویکھی گئی اے۔
زندگی وچ اطمینان لیان لئی اپنی ذات دا خیال رکھنا وی ضروری اے۔ تہانوں پرسکون تے صحت مند خوراک چاہیدی اے۔ یاد رکو تہاڈی ذہنی’ جسمانی تے نفسیاتی صحت سب توں ودھ اہم اے۔ جے تسیں ذہنی’ جسمانی تے نفسیاتی طور تے صحت مند ہون گے تے تسیں اپنی پیشہ وارانہ تے ذاتی زندگی وچ اپنی ذمہ داریاں چنگے طریقے نال انجام دے سکیں گے۔
ایس مصروف ترین زندگی وچ اپنے لئی کجھ وقت کڈو۔کجھ دیر لئی دنیا توں الگ تھلگ ہون توں نہ ڈرو۔ کلیا بیٹھ کے کتاب پڑھنا’ کلے سفر پر نکلنا’ لمی چہل قدمی کرنا’ پسندیدہ موسیقی سننا’ چھٹیاں اتے کدھرے دوجے شہر وچ چلے جانا۔ ایہہ سارے اوہ کم نیں جو تہانوں اپنے کماں لئی دوبارہ طاقت فراہم کردے نیں۔
ذاتی تے پیشہ وارانہ زندگی وچ توازن دراصل ذاتی زندگی دا تحفظ اے۔ ایہہ درست اے کہ زندگی وچ شفافیت ہونی چاہیدی اے۔ منافقت نہیں ہونی چاہیدی مگر ایہہ وی تہاڈا حق اے کہ تسیں انپے بارے کیہ دسنا چاہندے او تے کیہ لکانا چاہندے او۔ شفافیت ضروری اے مگر کیہڑے معاملات وچ ضروری اے ایہہ وی طے کرنا چاہیدا اے۔ مہذب رہندے ہوئے جو شیواں شیئر کرن دے قابل نیں اوہ ضرور کرو۔ ایہہ لائف مینجمنٹ اے۔ تسیں سرکس دی رسی اتے بازی گر نوں چلدے ویکھیا ہووے گا۔ اوہدے ہتھ وچ اک وڈا ڈنڈا ہوندا اے جہنوں بیلنس وچ رکھ کے ای اوہ اپنا بیلنس درست رکھدا اے تے اوہدوں ای اوہ رسی اتے چل پاندا اے۔ زندگی وی سرکس دی اوس رسی وانگوں اے۔ اوہدے اتے کامیابی نال چلن لئی ضروری اے کہ تہاڈے ہتھ وچ جوذاتی تے پیشہ وارانہ زندگی دا ڈنڈا اے اوہنوں توازن دے نال رکھو فیر ای تسیں اک مطمئن تے پرسکون زندگی گزار سکو گے۔