تن دا تنبو تے روح دا فوجی

خواب،سپنے تے سفنے ایہناں تِناں وچوں جیہڑا وی لفظ لے لئیے ایہناں دی حقیقت تے اِکو ای اے۔خواب ویکھن والا انسان سپنا،خواب یا سفنا ویکھ رہیا ہووے وکھو وکھ نانواں دی وجہوں تعبیر وکھو وکھ نہیں ہوسکدی۔دراصل ایہ اِکو ای کیفیت تے حالت دے وکھرے وکھرے تِن ناں نیں۔ خواب کوئی مرد ویکھ رہیا ہووے یا جنانی،بال یا سیانا،انگریز یا پاکستانی،پنجابی یا پختون،کوئی وی ہووے،اوہ خواب ای ویکھ رہیا ہندا اے۔کیونکہ اکھاں،خیالاں تے ستی اکھیں ویکھے جان والے خواباں دا کسے جِنس، مذہب،علاقہ یاں بولی نال کوئی تعلق نہیں ہندا۔ خواب تے خواب ہندے نیں،پر جاگدی اکِھیں ویکھے جان والے خواباں دی بولی،علاقہ،تے مذہب وی ہندا اے،کیوں جے اجیہے خواب کِسے عزم،ارادے،فِکر تے نظرئیے موجب مقصد دے تحت ویکھے جاندے نیں۔ایہناں خواباں دا نِیندر نال کوئی تعلق نہیں ہندا،بس اینا کو ہندا اے کہ اجیہے خواب رات دِنے ساون نہیں دیندے،نِیند نوں اڈا بھلا چھڈدے نیں،جے سوں جاو تے ایہ خواب ٹٹ جاندے نیں۔خواب نوں خواب آکھو،سفنا تے بھاویں سپنا،نالے ستیں اکھیں نیندر وچ ویکھو تے بھاویں کھلیں اکھیں،اٹھدے بہندے ٹردے پِھردے ویکھو بھاویں جِسراں وی۔خواب ستی اکھیں ویکھو تے پھر وی ایہ خواب ای اے،جاگدی اکھیں ویکھو تے پھیر وی ایہ خواب ای اے۔ہاں! اینا کو ہے اے کہ کچھ خواب ستی اکھیں نیندر وچ ویکھئے تے ایہناں نوں اپنے کچھ خیالاں دی “مووی”آکھ سکنے آں۔کیوں کہ اسیں جو کچھ سوچنے آں کئی واری اوہیو ای خواب وچ ویکھ لینے آں۔
جے خواب جاگدی تے کھلی اکھیں ویکھئیے تے ایہناں خواباں نوں کدی ناں کدی،کِسراں ناں کِسراں تعبیر دین لئی عملی طور تے اپنے آپ تے یاں دوجے لوکاں اتے”پِکچرائز”کرنا پیندا اے۔اینا کو ضرور کہیا تے خیال کِیتا جا سکدا اے کہ خواب نِیندر وچ ویکھئیے تے تعبیر غیبی جہئی تے ربوں آوندی اے،جے کھلیں اکھیں خواب ویکھئیے تے تعبیر لئی عملی طور تے کچھ نہ کچھ آپ یاں اشکل دے کے لوکاں توں کروانا پیندا اے۔میں راتی نیندر وچ اِک خواب،سفنا یاں سپنا ویکھ رہیا ساں۔خواب دی تعبیر کِیہ اے تے گل کِتھوں کِدھر نوں جائے گی مینوں کوئی عِلم نہیں۔راتی کسے وجہ توں اپنی مرضی نال ای چوکھا جاگنا چاہ رہیا ساں تاں جے اِک کم نوں چھیتی مکا لواں،پر آخر نیندر آ کے رہئی،کیوں جے آکھیا جاندا اے کہ نِیندر سولی تے وی آجاندی اے۔میری ہمت کوشش بے نتیجہ جہئی ہو کے رہ گئی۔مینوں نیندر آ ای گئی۔راتی میں ستا تے خواب ویکھیا کہ اِک رڑھا میدان اے،تے جِتھے آن کے ویکھدے ویکھدے جھٹ پٹ فوجِیاں نے تنبولا دِتے نیں۔تے فوجی اپنا اسلحہ لے کے خیمیاں وچ بیٹھے نیں تے کچھ فوجی اسلحہ پھڑ کے پہرا دے رہے نیں۔ خواب دا دوجا منظر اِنج اے کہ اکھ جھپکدے ای فوجی اسلحہ پھڑ کے بڑی چھیتی نال ایتھوں اٹھ نٹھے نیں۔تے خیمے،تنبو خالم خالی اوتھے ای لگے تے کھلوتے رہ گئے نیں،جِویں پنچھی اڈ گئے تے پِنجرے خالی رہ گئیے ہون۔تے اِنج کرکے میری اکھ کھل گئی تے خواب وی ٹٹ گیا۔تے میں سوچدا رہیا کہ ایہ خواب، سفنا، ایہ سپنا کیویں دا سی۔ایہدا کیہ مطلب ہوسکدا اے،ایہدی کِیہ تعبیر ہوسکدی اے۔کچھ چِر لئی میں ایہنوں ایویں”خواب خیال” تیکسے بے مقصد خیال دی ویڈیو سمجھ کے اہمیت نہ دتی۔پھیر میرے ذہن وچ اک ایہ وی خیال آیا کہ ایس خواب وچ اک بہت وڈی حقیقت ول اشارہ وی اے۔تے ایہ اشارہ زندگی تے موت دے نظام حوالیوں انسانی ذہن اتے موت بارے چھائے رہن والے اک خوف بارے اے۔جِسراں کہ اسیں موت دیاں تکلیفاں، تلخیاں نوں سوچدے رہنے آں سرِیر چوں روح کِس طرحاں نِکلے گی،کِیہ حالت ہووے گی،لوں لوں وچوں روح نِکلے گی تے تلخی،پِیڑ تے گھبراہٹ دی اخیر ہووے گی۔روح نِکلن مگروں ساڈا مردا سرِیر منجی اتے پیا ہووے گا،میت دے آل دوالے لگدے رشتہ دار وین پوندے تے کوکاں مار مار روندے ہون گے۔اوہ گھڑی کیسی ہووے گی؟۔جدوں کہ حقیقت ایہ وے کہ جِسموں روح نِکل گئی تے جِسم نوں کسے وی شے دا احساس نئیں رہنا۔گرمی سردی رات دن وغیرہ۔جسم تے فیر ایسراں ای ہونا اے جِسراں راتی خواب وچ فوجی نِکل جان مگروں خیمے خالم خالی رہ گئے سن۔
روح دا پنچھی نِکل جان نال کسے دن جسم دا ایہ پِنجرا وی اِنج ای خالی رہ جانا اے۔یاں جسم دے خیمے وچوں رب دے حکم نال اک دن روح دا” سرکاری فوجی” نِکل گیا تے مگروں جسم دا خیمہ خالی رہ جائے گا۔لوکی پھیر اس سرکاری فوجی بارے کئی گویڑ لاون گے،ایہ فوجی کدھر گیا،ایہ نیک سی،ایہ گنہگار سی،ایہ بخشیا گیا ہونا اے،خورے ایہدی بخشش ہونی اے کہ نہیں،پر جے کر ایہ سرکاری فوجی وجود دے خیمے وچ رہ کے،کسے یونٹ، بریگیڈ نال تعلق جوڑ کے سرکاری حکماں تے آرڈراں نوں من دا رہیا ہووے تے پھیر خورے ایس بارے گویڑ ناں ای لائے جاندے،یا گویڑ لان وچ سانوں کسے بے یقینی دا سامنا نہ ای کرنا پیندا۔جزا سزا تے بخشش دا عمل رب پاک دی مرضی اتے وے تے نالے ایہ غیبی جہیا نظام انسانی وِتوں باہرا تے بھارا اے۔پر جیکر انسان دنیا اتے متقی تے پرہیز گار بن کے زندگی گزار گیا ہووے تے پھیر دنیا ایہو ای گویڑ لاوندی اے بلکہ یقین نال آکھدی اے کہ مرن والا ایہ انسان جنتی تے آخرت وچ کامیاب اے۔گل تے ساری اِنج اے کہ”روح”دا ایہ فوجی دنیا اتے اپنے آپ نوں ”سرکاری” بندہ بنا کے رکھے۔ربی حکماں دی اپنی یونٹ تیبریگیڈ نال جڑ کے رہیا ہووے،سبھے سرکاری آرڈراں تے حکماں تے لبیک تے ”جی حضوری ”کیتی ہووے۔تے پھیر ایس دیاں اگیریاں منزلاں سوکھیاں تے سِدھیاں ہو سکدیاں نیں۔ایہ ناں رہنی دنیا حیاتی جیہڑی اِک خواب دی حیثیت رکھدی اے،اسیں ایس اندر رہ کے رنگ رنگ دیاں خاہشاں نال پرچے خواب نہ ویکھئیے بس رب سچے دے حکماں دی پالنا کرئیے تے بیڑی کنارے لگ سکدی اے۔پر جے تن دے تنبو اندر روح دا فوجی ربی حکماں دی مخالفت ای کردا رہیا تے پھر روح نوں اوکھے گیڑے کٹنے کڈھنے پین گے،تے روح دے ایس فوجی نوں ڈاہڈی سزا وی بھوگنی پوے گی۔٭