پاکستان دا ایٹمی پروگرام

رابعہ رحمن

پاکستان دا ایٹمی پروگرام اج کل فیر زیر بحث اے تے دنیا دے وڈے میڈیا ہائوسز دے علاوہ اخباراں دی شہ سرخیاں دی زینت بنیا ہویا اے۔ ایہدی بنیادی وجہ ا مریکی صدر دا سیاق و سباق توں ہٹ کے اوہ بیان اے جہڑا اوہناں نے پچھلے دناں کیلیفورنیا وچ ڈیمو کریٹک پارٹی دے اک اجتماع دے دوران تقریر کردے ہوئے دتا۔ امریکی صدر دا ایہہ کہنا کہ پاکستان دنیا دا خطرناک ترین ملک ہو سکدا اے کیوں جے ایہدا نیو کلیئر پروگرام بغیر کسے ہم آہنگی اتے مشتمل اے بالکل اک لغو تے حقیقت توں ہٹ کے گل اے۔ اک ایسے ویلے وچ جدوں پاک امریکہ تعلقات دی بحالی لئی دونویں پاسوں مخلصانہ کوششاں کیتیاں جا رہیاں نیں تے حالیہ دناں وچ دونویں ملکاں دے اعلیٰ حکومتی عہدیداراں وچ ملاقاتاں وی ہوئیاں نیں۔ ایس طرح دا بیان بالکل سمجھ توں بالاتر اے تے سارے سنجیدہ حلقے اوہدے اتے ششدر نیں۔ ایس توں وی حیرانی دی گل ایہہ ہے کہ جہڑے موضوع تے موقعے اتے امریکی صدر تقریر کر رہے سن اوہدا ایس گل نال کوئی واسطہ وی نہیں بندا۔ ایس گل وچ کوئی شک نہیں کہ پاکستان دا نیو
کلیئر پروگرام پہلے دن توں ای دنیا دی اکھاں وچ کھٹکدا اے تے ساڈے دشمن ہر ویلے بہانیاں دی تلاش وچ رہندے نیں کہ اوہنوں موضوع بحث لیا کے متنازعہ بنایا جاوے۔ اوہدے برعکس پاکستانی قوم اپنے سارے گروہی’ مذہبی تے سیاسی اختلافات دے باوجود نیو کلیئر پروگرام اتے بالکل متحد اے تے اوہدی حفاظت لئی ہر ویلے تیار رہندی اے کیوں جے ایہہ ساڈی حفاظت دی ضمانت وی اے۔ ایہو وجہ اے کہ حسب توقع امریکی صدر دے ایس متنازعہ بیان دے خلاف ملک بھر وچ اک طوفان اٹھ کھڑا ہویا تے ہر پاسوں ایہدی بھرویں مذمت کیتی جا رہی اے۔ حکومت پاکستان نے وی اک ذمہ دار ریاست دے طور تے سفارتی اصولاں دے عین مطابق امریکی حکومت نوں اپنا بھرواں احتجاج ریکارڈ کرواندے ہوئے امریکی سفیر نوں دفتر خارجہ طلب کر کے اپنی ناراضگی تے تحفظات دا اظہار کیتا۔ ایہہ گل بہرحال خوش آئند اے کہ امریکی حکومت نے وی ایس معاملے دی نزاکت نوں سمجھدے ہوئے اک وضاحتی بیان دے ذریعے پاکستان دے ایٹمی پروگرام نوں محفوظ قرار دیندے ہوئے ایہہ تسلیم کیتا اے کہ ساڈا کمانڈ اینڈ کنٹرول سسٹم اک مروجہ طریقے دے مطابق اپنا کم کررہیا اے جو کہ محفوظ تے قابل بھروسہ اے۔ حقیقت تاں ایہہ ہے کہ اج جے کوئی ملک’ علاقے تے دنیا لئی خطرناک اے تے اوہ ہندوستان اے۔ نریندر مودی جئے شدت پسند شخص دے ہتھوں اک ایٹمی ملک دی باگ ڈور بذات خود اک خطرے دی علامت اے۔ پچھلے سال اک ہندوستانی راکٹ سرحد پار کردے ہوئے پاکستانی علاقے دے کافی اندر آ کے خانیوال دے کول اک غیر آباد علاقے وچ آ کے ڈِگیا جہنوں ہندوستان نے حادثاتی عمل قرار دتا۔ ایہہ کوئی عام واقعہ نہیں سی جہدے توں وڈے پیمانے تے جانی تے مالی نقصان وی ہو سکدا سی مگر خوش قسمتی نال اوہ راکٹ پھٹیا نہیں۔ ایہہ واقعہ ایس گل دا ثبوت اے کہ ہندوستان دا ایٹمی تے میزائل پروگرام قطعاً محفوظ نہیں۔ ایہدے علاوہ پچھلی دو دہائیاں دے دوران متعدد واری انج ہو چکیا اے کہ ہندوستان دے اشتعال انگیز تے غیر ذمہ دارانہ طرزعمل دی وجہ نال دونویں ملک جنگ دے بہت قریب نظر آئے جہدے وچ نیو کلیئر جنگ دا خطرہ بہرحال ہر ویلے موجود رہندا اے۔ فروری 2019 وچ ہندوستانی طیارے نے پاکستان دی فضائی حدود دی خلاف ورزی کیتی جہدے جواب وچ پاکستان نے وی ردعمل دے طور تے جوابی کارروائی کیتی جہدے نتیجے وچ دو ہندوستانی ہوائی جہاز تباہ ہوئے تے اک پائلٹ وی پھڑیا گیا۔ ایس موقعے تے وی خطے وچ جنگ دے بادل منڈلاندے ہوئے نظر آئے۔ ایہدے وچ کوئی وی شک نہیں کہ دونویں ملکاں وچ کسی وی جنگ دی صورت وچ نیو کلیئر طاقت دا استعمال خارج از امکان قرار نہیں دتا جا سکدا۔ دنیا بالخصوص امریکہ نوں پاکستان اتے انگلیاں چکن دے بجائے ہندوستان اتے نظر رکھن دی لوڑ اے جہدی انتہا پسند قیادت اپنے نظریے تے طرزعمل دی وجہ نال ہر ویلے عالمی تے علاقائی امن لئی اک مستقل خطرہ اے۔
پاکستان دا ایٹمی پروگرام الحمداللہ ہر لحاظ نال محفوظ تے مستحکم اے۔ ساڈا کمانڈ تے کنٹرول سسٹم مضبوط بنیاداں اتے تشکیل دتا گیا اے جہدے اندر بہت سارے چیکس تے بیلنس دا نظام موجود اے۔ دنیا دے بہت سارے ماہراں نے بیشتر موقعے اتے ساڈے ایٹمی تے کمانڈ تے کنٹرول سسٹم دا مشاہدہ کیتا اے تے اوہنوں ہر لحاظ نال محفوظ تے قابل بھروسہ قرار دتا اے۔ پاکستان دے کدی وی غیر ذمہ دارانہ طرزعمل یا سوچ دا مظاہرہ نہیں کیتا بلکہ دنیا نال ہر ممکن تعاون کیتا اے لہٰذا امریکہ سنے ساری عالمی طاقتاں تے تنظیماں نوں پاکستان دی سوچ تے طرزعمل نوں سراہنا چاہیدا اے نہ کہ ہدف تنقید بناندے ہوئے کشیدگی وچ وادھا کرنا چاہیدا اے۔ اصل خطرہ ہندوستان’ شمالی کوریا تے اسرائیل جئے ملک نیں جتھے انتہا پسندانہ سوچ دا راج اے۔ پاکستانی قوم اپنے ایٹمی پروگرام دے متعلق بہت حساس اے تے ہر قیمت اتے اوہدا دفاع کرنا چاہندی اے۔ خوش آئند گل بہرحال ایہہ اے کہ مسئلے دی حساسیت نوں ویکھدے ہوئے امریکہ نے وضاحت جاری کردتی اے جہدے توں صورتحال ہور کشیدہ ہون توں بچ گئی اے۔ امید کرنی چاہیدی اے دونویں ملکاں دے درمیان باہمی تعاون تے ہم آہنگی دی فضا ہور بہتر ہووے گی تے ایسے متنازعہ بیانات توں اجتناب کیتا جاوے گا۔