بس ایہو سٹھ ستر ورھے

ایہو سٹھ ستر ورھیاں دا قصہ اے ودھ توں ودھ کوئی اسی نوے نہیں تے سو ورھے جی لوے گا۔ ایہدے بعد اوہنوں موت دی وادی وچ اترنا اے۔ اوہ جہناں لئی ایتھے مردا اے اوہ سارے اوہدے لئی بے سود ہو جان گے۔ اوہ جہناں لئی پاپ کردا اے اوہناں سب توں بچھڑ جاوے گا تے فیر کدی اوہناں نوں نہیں ملے گا۔ ہن سوال پیدا ہوندا اے کہ ایس عارضی ٹھکانے تے تھوڑے جہے قیام دے چکر وچ انسان اپنے ورگے انساناں تے ظلم کردا اے لوکاں دا حق کھاندا اے’ جھوٹ بولدا اے’ چکر دیندا اے حالاں کہ اوہنوں ایہ وی پتہ اے کہ ایتھے سب کجھ مٹ جان لئی تے بنیا اے پر انسان پتہ ہون دے باوجود اپنے چکراں وچ لگا رہندا اے۔
تسیں سوچ رہے ہوو گے کہ میں تہاڈے سامنے خوف ناک منظر رکھ رہیا واں۔ گل اصل وچ ایہہ وے کہ میرے اپنے دوالے بے شمار خوفناک منظر نیں۔ میں اک اجہے سیاستدان نوں جاننا واں جو وفاقی وزیر رہیا’ وڈے وڈے لوک اوہدے گھر دا طواف کردے سن’ اوہنے پاکستان تے پاکستان توں باہر بہت ساریاں جائیداداں بنائیاں’ یاد رہوے کہ جائیداداں اینے گھٹ عرصے وچ رزق حلال نال نہیں بن دیاں۔ اوہ بڑا خوش لباس سی۔ ظاہر اے اوہنے دولت دے ڈھیر اپنی اولاد لئی لائے سن تے دولت دے ایہناں ڈھیراں وچ پتہ نہیں کناں ظلم سی’ کہدا کہدا لہو سی’ کہدیاں کہدیاں ہاواں سن’ اوہ موت توں پہلاں میرے اک دوست نوں تواتر نال ملیا تے اوہنوں کہندا رہیا کہ… میں جس اولاد لئی سب کجھ کیتا اوہدی حالت ایہہ وے کہ اوہ میری شکل نہیں ویکھنا چاہندی سگوں میرا وڈا بیٹا تے اکثر میرا گلمہ پھڑ لیندا اے مینوں گالھاں کڈھدا اے میری بے عزتی تے توہین کردا اے۔ میں اک اجہے بندے نوں جاننا واں جنہے ان گنت زمیناں تے قبضے کیتے’ اوہدا ناں لوکاں لئی دہشت دی علامت سی اوہنے صرف جائیداداں ہتھیان لئی کئی بیواواں دے گل گھٹے’ اوہنے کئی بندیاں نوں گولیاں مار کے ماریا تے فیر اوہناں دیاں لاشاں دریا دے حوالے کر دتیاں اوہ کدھرے جاندا تے گڈیاں دا لائو لشکر اوہدے نال چلدا سی پر فیر اک دن اجیہا آ گیا جدوں اوہنوں آپ موت دے شکنجے وچ جانا پیا۔
خواتین و حضرات! میں اک اجہے ظالم انسان نوں وی جاننا واں جو لوکاں تے کتے چھڈدا’ کجھ نوں شیراں دے سامنے سٹدا تے کجھ بندیاں تے سپ چھڈ دیندا سی پر اج اوہ آپ مٹی دا رزق بن چکیا اے قبر وچ اوہدے جسم تے ایہ سب چیزاں چھڈیاں گئیاں ہون گئیاں۔ میں اک اجہے بندے نوں وی جاننا واں جنہے اپنا سفر غربت توںشروع کیتا’ اوہ اک دفتر وچ چپڑاسی سی پر اج کھرباں دا مالک اے سگوں بڑا وڈا ٹائیکون اے۔ میں تن توں چار اجہے بندیاں نوں وی جاننا واں جو پولیس وچ سپاہی بھرتی ہوئے فیر اوہناں نے ملازمت چھڈی تے پتہ نہیں کہڑیاں کہڑیاں ہیراپھیریاں کیتیاں کہ اج ایہ چاروں بندے کھرباں پتی نیں ایہناں دے ناز نخرے نیں پر ایہناں سارے ناز نخریاں دے پچھے نجائز قبضے’ بے گناہ انساناں دے قتل تے کئی دوجیاں وارداتاں نیں۔ میں اک اجہے بندے نوں وی جاننا واں جہدا واردات کرن دا انداز بڑا نرالا ے اوہ اجہی جائیداداں لبھدا اے جہناں دے وارثاں دی گنتی دو تن یاں تن چار ہووے’ اوہ کسے اک نال سودا کردا اے اوہنوں کجھ پیسے دیندا اے تے باقی وارثاں نوں مار دیندا اے۔ ایس طرح جائیدادااں بنان والیاں دیاں اولاداں جائیداداں دی نذر ہو جاندیاں نیں۔
یقین کرو اجہے بندیاں نے اپنی اولاد توں سُکھ نہیں پایا’ اوہناں وچوں اکثر بندیاں دے حالات موت توں پہلاں بڑے بھیانک ہو گئے کجھ دے جنازے مشکل ہو گئے کجھ دی جان تڑپ تڑپ کے نکلی پر انسان سوچدے نہیں’ انساناں نوں دولت دے حصول نے انھا بنا رکھیا اے انساناں نے دولت دی ہوس وچ ظلم دا لباس پا رکھیا اے۔ باب العلم مولا علی دے دو اقوال پیش کر رہیا واں کہ شاید معاشرے دے بیمار ذہناں وچ مسیحائی دے موتی اتر کے انساناں لئی مفید بن جان۔ مولا علی فرماندے نیں… دنیا وچ جتھے کدھرے وی دولت دے ڈھیر ویکھو تے سمجھ جائو کہ کدھرے نہ کدھرے گڑبڑ ضرور ہوئی اے۔ دولت دی حیثیت دی وضاحت لئی شیرخدا نے اپنی تلی تے تھوڑی جہی مٹی رکھی فیر پھوک مار کے اڑا دتی تے فرمایا… بس دولت دی ایہو حیثیت اے۔
میں جنے لوکاں دیاں مثالاں دتیاں’اوہناں نے ظلم کمایا’ اوہناں اپنیاں قبراں نوں خراب کیتا تے اج حالت ایہہ وے کہ اوہناں دیاں قبراں تے اوہناں دی اپنیاں اولاداں وی حاضر نہیں ہوندیاں۔ کجھ دیاں قبراں دا اولاداں نوں پتہ وی نہیں۔ ظلم کمان والیاں دیاں اولاداں جائیداداں تے لڑ رہیاں نیں اک دوجے تے مقدمے بنا رہیاں نیں اوہناں وچوں کجھ تے اک دوجے نوں قتل کرن توں وی گریز نہیں کردے۔ مظلوماں نوں ایس ظالمانہ نظام وچ تے انصاف نہیں مل سکیا پر یوم حساب نوں انصاف ضرور ملے گا پر بقول محسن نقوی:
اجاڑ گھر کے کسی بے صدا دریچے میں
کوئی چراغ جلے بھی تو کون دیکھتا ہے