8سوال’ اک کامیاب زندگی جین لئی خود نال ایہہ سوال کرو

ہر انسان جدوں سویرے اٹھ کے تیار ہوندا اے تے شیشے وچ ضرور ویکھدا اے۔ اوہ اپنے والاں نوں سنواردا اے۔ چہرے نوں سوہنا بناندا اے تے ایس گل دی بھرویں کوشش کردا اے کہ میں دوجے انساناں وچ چنگا لگاں۔ ظاہری شکل و صورت وانگوں اپنے باطن نوں وی ویکھن دی لوڑ اے لیکن ایہہ فریضہ کوئی وی ادا نہیں کردا۔ وجہ ایہہ ہے کہ ایہہ اک اوکھا کم اے۔ ساڈے معاشرے وچ ہر شخص دُوجے لوکاں بارے ہر طرح نال باخبر ہون دی کوشش کردا اے لیکن خود توں اوہ بے خبر ای رہندا اے۔ اپنے آپ دے نال ویلا نہیں گزاریا جاندا’ اپنے من وچ نہیں ڈبیا جاندا تے نہ ای کدی خود نوں ٹٹولیا جاندا اے۔ ایہدا نقصان ایہہ ہوندا اے کہ انسان اپنے آسے پاسے تے ساری دنیا اکٹھی کر لیندا اے لیکن خود توں اوہ بہت دور چلا جاندا اے۔ انسان دی اپنے آپ توں ایہہ دوری اوہنوں اپنے مقصد حیات توں وی دور کر دیندی اے تے جدوں اوہنوں اپنی زندگی دا مقصد پتہ نہیں ہوندا تے فیر اوہ دوجیاں دے مقصد وچ استعمال ہونا شروع ہو جاندا اے تے ایہہ نتیجہ نکلدا اے کہ اوہ اک بے مقصد زندگی گزار کے دنیا توں چلا جاندا اے۔مشہور قول اے کہ جہنے خود نوں جان لیا اوہ امر ہو گیا۔ میں کامیاب افراد دی جہنی وی آپ بیتیاں تے سوانح حیات پڑھیاں نیں ایہناں ساریاں وچ اک چیز مشترک ویکھی کہ اوہ خود شناس نیں۔ اوہ اپنے بارے ایہہ اٹھ سوال ضرور جاندے سن تے اوہناں دی کامیابی دی وجہ وی ایہو سی۔ایہدے مقابلے وچ جہڑے لوک ایہناں سوالاں توں لاعلم ہوندے نیں اوہناں نوں میں نکام ویکھیا اے۔ ایہناں اٹھ گلاں نوں جانن مگروں انسان اپنی کارکردگی وچ نکھار لیا سکدا اے۔ ایہدی تخلیقی صلاحیت بہترین ہو سکدی اے تے اوہ اپنی اک پہچان دے نال جی سکدا اے۔ ایہہ اٹھ سوال تھلے دتے نیں:
(1) کیہڑی شے تہانوں خوشی دیندی اے؟
ایس سوال دا جواب لبھن تے تہانوں ایہہ وی پتہ ہووے گا کہ ہر انسان لئی ایہدا جواب وکھرا اے کیوں جے خوشی دا تصور وکھرا ہوندا اے۔ مثال دے طور تے جدوں تسیں زمانہ طالب علمی وچ سو تے تہاڈے لئی خوشی دا تصور وکھرا سی۔ جدوں تسیں کجھ سنجیدہ ہوئے تے فیر تہاڈے لئی خوشی دا زاویہ کجھ ہور بن گیا۔ تسیں بڑھاپے وچ پہنچو گے تے تہاڈے لئی خوشی کجھ ہور ہووے گی۔ ایس اعتبار نال تسیں ایناں چیزاں دی فہرست بنائو جہڑیاں تہانوں خوشی دیندیاں نیں۔ انج ممکن اے کہ کسے انسان نوں دوجیاں دی مدد کرنا خوشی دیندا ہووے لیکن انج وی ممکن اے۔ بعض لوک کسے دے دکھ اتے بڑے خوش ہوندے نیں جہدے بارے بانو آپا دا قول اے کہ کسے انسان دے چہرے اتے مسکراہٹ کدوں آندی اے؟ جے ایہہ سمجھیا تے جانیا جاوے تے ایہدے کردار دا پتہ چلدا اے۔ جے کسے دے نقصان تے دکھ اتے اوہنوں خوشی ملدی اے تے ایہدا مطلب ایہہ ہے کہ اوہ کوئی چنگا انسان نہیں اے لیکن جے کسے دے دکھ اتے دکھی ہوندا اے تے خوشی اتے خوش ہوندا اے تے ایہدا مطلب ایہہ ہے کہ اوہ اک چنگا انسان اے۔تہاڈی فکر مندی کتھے اے؟ ایہدے توں پتہ چلے گا کہ تہاڈی خوشی کتھے اے۔
(2)تہاڈی اقدار (Values) کیہ نیں؟
اقدار’ قدر دی جمع اے جہدا معنی اے: اہم تے ترجیحی چیز۔ یعنی تہاڈے نزدیک کیہڑی شے اہم تے ترجیحی اے جہدے اتے تسیں کوئی سمجھوتا نہیں کر سکدے تے جہدے لئی تسیں وڈی توں وڈی قربانی دین نوں وی تیار ہو جاندے او؟
اپنی بنیادی ترجیحی اقدار نوں جاننا بہت ضروری اے۔ بعض اوقات سانوں علم نہیں ہوندا تے کجھ چیزاں ساڈی اقدار بن چکی ہوندیاں نیں جو کہ اقدار بنن دے قابل نہیں ہوندیاں لہٰذا اپنی اقدار اتے نظرثانی کرو تے ویکھو کہ کیہ ایہہ واقعی اقدار بنن دے قابل نیں یا نہیں؟ ایسے طرحاں جہڑیاں تہاڈی زندگی وچ واقعتاً اہم چیزاں نیں اوہناں نوں اپنی اقدار دی فہرست وچ شامل کرو۔
(3) تسیں کسے وی مشکل وچ کیویں دا ردعمل دیندے او؟
کسی وی مشکل وچ تہاڈا ردعمل دسدا اے کہ تسیں کس قدر سنجیدہ تے میچور انسان او۔ ہر عقل مند انسان پریشانی نوں مینج کرنا جاندا اے۔ سٹریس مینجمنٹ بہتر ہون دا مطلب اے زندگی دا بہتر ہونا کیوں جے زندگی پریشانی دا دوجا نام اے۔ ساڈی زندگیاں وچ بہت ساریاں چیزاں ایسی ہوندیاں نیں جہناں اتے ساڈا کنٹرول نہیں چلدا۔ انسان نوں ساری زندگی پسندیدہ تے موافق حالات نہیں ملدے۔ جے تسیں اپنے ماضی اتے نظر دوڑائوتے پتہ چلے گا کہ کدھرے تکلیف تے پریشانی وچ تسیں بے بس ہو گئے سو تے تسیں اپنی پریشانی دا ڈھنڈورا پٹیا سی۔ ایہہ وی ہو سکدا اے کہ تسیں بڑی بہادری دے نال حالات دا سامنا کیتا ہووے۔ تہاڈا ردعمل جیسا وی رہیا ہووے ایہہ یاد رکھو کہ دکھ انسان نوں تباہ کر سکدا اے لیکن جے تسیں اوہنوں مینج کرنا جاندے او تے فیر ایہہ تخریبی دے بجائے تعمیری بن سکدا اے۔ مثال دے طور تے تسیں شاعری نوں ای ویکھ لو۔ جس قدر وی معیاری شاعری اے ایہدے پچھے کوئی نہ کوئی درد تے دکھ ہوندا اے۔ دین وچ صبر کرن دا حکم وی ایس لئی اے کہ جے تہانوں کوئی دکھ اے تے اوہنوں اپنے اندر سنبھالو تے جیویں اک ہانڈی پکدی اے ایس طرحاں خود نوں پکائو تے تہانوں صبر دا مٹھا پھل نصیب ہووے گا۔
(4) تہاڈی صحت کیسی اے؟
جسم’ ذہن’ روح تے جذبات رل کے انسانی شخصیت بناندے نیں۔ تہانوں اپنی جسمانی’ ذہنی’ جذباتی تے روحانی صحت بارے ضرور علم ہونا چاہیدا اے۔ انسان جدوں وی اپنی صحت بارے جاندا اے تے اوہ اپنے آپ نال پیار کرنا شروع کر دیندا اے۔ خود نال پیار کرنا خودغرضی بالکل نہیں اے۔ اپنی صحت بارے جانن دا مطلب ایہہ اے کہ تسیں اپنے بارے وچ حساس او۔ تسیں اپنے بارے وچ ایہہ غور کر رہے او کہ میرے جسم نوں کہڑی شے دی لوڑ اے؟ آرام دی’ خوراک دی یا فیر ورزش دی تے اوہدے مطابق تسیں اپنی ضرورت پوری کردے او۔
ساڈے ملک وچ ہیلتھ دا بزنس ایس وجہ نال بوہتا پھیل گیا اے کہ پوری قوم نے صحت نوں پس پشت پا دتا اے۔ ایتھے بندہ جدوں بالکل ڈھے جاندا اے اوہدوں اوہ صحت بارے فکر کرنا شروع کردا اے تے ڈاکٹر دے کول جاندا اے۔حالانکہ جے صحت بارے آگاہی ہوندی تے ایسی تدبیراں اختیار کیتیاں جاندیاں کہ بیماری دی صورت ای پیش نہیں آندی تے انسان مہنگے ترین ڈاکٹراں تے دوائیاں کولوں بچ جاندا۔
(5) تہاڈی شخصیت کیہڑی اے؟
اک شخصیت انٹر اورڈ ہوندی اے تے اک ایکسٹرا ورڈ۔ تسیں اپنے بارے جانو کہ تسیں کہڑی قسم دے او؟ اج گوگل تے یوٹیوب اتے بڑی آسانی نال پرسنالٹی ٹیسٹ تے معلوماتی ویڈیوز مل جاندیاں
نیں’ جہناں توں اپنے بارے وچ ایہہ اندازہ لایا جا سکدا اے کہ میری شخصیت کیہڑی قسم دی اے۔ تسیں ایہہ وی جان سکدے او کہ تسیں اک سماجی انسان او یا تسیں اک انٹر پرینور او۔ تسیں اک فوجی او یا اک بہترین مبلغ (Com municator) ۔ تہاڈا اصل ٹیلنٹ کیہ اے؟ جدوں تسیں اپنا ٹیسٹ کر لوو گے تے پتہ چلے گا کہ تسیں اک منفرد انسان او۔ خود نوں موثر بنان لئی اپنی شخصیت نوں جاننا بڑا ضروری اے۔مینوں اپنی عملی زندگی وچ بہت سارے چنگے تے بہترین موقعے ملے لیکن میں اوہناں نوں اختیار نہیں کیتا کیوں جے مینوں بڑے درست وقت تے ایہہ ادراک ہو گیا سی کہ میری پرسنالٹی کیہ اے تے مینوں کیہڑی فیلڈ وچ اگے ودھ جانا چاہیدا اے۔
جے تسیں وڈا کم کرنا اے لیکن اوہدے وچ تہاڈی کیفیت گزارے لائق اے تے ایس توں بہتر اے کہ کوئی چھوٹا کم لبھو لیکن اوہنوں ایس انداز وچ کرو کہ اوہ دی بیسٹ ہووے۔ تہاڈی زندگی وچ کوئی اک کم ایسا ضرور ہووے جہدے بارے تسیں دس سکو کہ ایہہ میرے توں بہتر نہیں کر سکدا۔ جدوں وی انسان کسی اک فیلڈ وج محنت کر کے اگے ودھدا اے تے فیر گھٹ توں گھٹ اپنے ملک دے نقشے اتے ضرور نظر آن لگدا اے۔
(6) تہاڈی طاقت (قابلیت) کیہ اے؟
کجھ لوکاں نوں اللہ جسمانی قوت دیندا اے جہدی وجہ نال اوہ سپورٹس وچ چنگی کارکردگی وکھاندے نیں۔ کجھ لوکاں نوں اللہ معلومات دی طاقت دیندا اے۔ کجھ لوکاں دے کول مشاہدے دی طاقت ہوندی اے۔ کجھ لوکاں دے کول حکمت عملی بنان دی طاقت ہوندی اے۔ کجھ دے کول ابلاغ دی طاقت ہوندی اے تے کجھ دے کول لیڈرشپ دی طاقت۔ الغرض ہر انسان کسی نہ کسی قابلیت نال مزین ہوندا اے۔ تہاڈے کول ایسی کیہڑی قابلیت اے جہڑی تہاڈی طاقت بن سکدی اے؟
ایس موضوع اتے اک بہترین کتاب Strengths Finder دے نام توں اے جہدے مصنف دا نام ڈونلڈ کلفٹن اے۔ ایس کتاب دی تحقیق دسدی اے کہ شخصیات دی قسماں 34نیں تے ہر انسان وچ پنج طاقتور صلاحیتاں ہوندیاں نیں جہناں دے آسے پاسے ایہدی زندگی گھمدی اے۔ اپنی صلاحیت تے قابلیت بارے جانن لئی ایس کتاب دا مطالعہ تہاڈے لئی بے حد مفید رہوے گا۔
(7) تہاڈی کمزوریاں کیہ نیں؟
ساریاں توں اوکھا کم انسان دا اپنی کمزوریاں دا جانچنا ہوندا اے۔ ایہہ اعتراف کہ میں کدھرے نہ کدھرے کمزور آں’ بہت اوکھا کم اے۔ دراصل انسان دا تکبر تے انا اوہدے توں اوہدی کمزوریاں نوں لکا دیندی اے تے اوہنوں ایہہ تاثر دواندی اے کہ تسیں تے ساریاں توں پرفیکٹ انسان او حالانکہ پرفیکٹ کوئی وی نہیں ہوندا۔ایس سوال دا جواب لبھن تے تہانوں ایہہ وی پتہ ہووے گا کہ ہر انسان لئی ایہدا جواب وکھرا اے کیوں جے خوشی دا تصور وکھرا ہوندا اے۔ مثال دے طور تے جدوں تسیں زمانہ طالب علمی وچ سو تے تہاڈے لئی خوشی دا تصور وکھرا سی۔ جدوں تسیں کجھ سنجیدہ ہوئے تے فیر تہاڈے لئی خوشی دا زاویہ کجھ ہور بن گیا۔ تسیں بڑھاپے وچ پہنچو گے تے تہاڈے لئی خوشی کجھ ہور ہووے گی۔ ایس اعتبار نال تسیں ایناں چیزاں دی فہرست بنائو جہڑیاں تہانوں خوشی دیندیاں نیں۔ انج ممکن اے کہ کسے انسان نوں دوجیاں دی مدد کرنا خوشی دیندا ہووے لیکن انج وی ممکن اے۔ بعض لوک کسے دے دکھ اتے بڑے خوش ہوندے نیں جہدے بارے بانو آپا دا قول اے کہ کسے انسان دے چہرے اتے مسکراہٹ کدوں آندی اے؟ جے ایہہ سمجھیا تے جانیا جاوے تے ایہدے کردار دا پتہ چلدا اے۔ جے کسے دے نقصان تے دکھ اتے اوہنوں خوشی ملدی اے تے ایہدا مطلب ایہہ ہے کہ اوہ کوئی چنگا انسان نہیں اے لیکن جے کسے دے دکھ اتے دکھی ہوندا اے تے خوشی اتے خوش ہوندا اے تے ایہدا مطلب ایہہ ہے کہ اوہ اک چنگا انسان اے۔تہاڈی فکر مندی کتھے اے؟ ایہدے توں پتہ چلے گا کہ تہاڈی خوشی کتھے اے۔
تہاڈے اندر جہڑی وی کمزوریاں نیں اوہناں ساریاں دی اک لسٹ بنائو تے اپنی خامیاں نوں خوبیاں وچ تبدیل کرن دی کوشش کرو۔
(8) تہاڈا رول ماڈل کیہڑا اے؟
تسیں کیہڑے لوکاں توں شدید متاثر او۔ تہاڈا جو وی رول ماڈل اے اوہدے بارے جانن دی کوشش کروغیر یقینی حالت انسان کولوں ہزار سجدے کراوندی اے کہ اوہنوں وی راضی کرنا اے’ اوہنوں وی کرنا اے تے فلاں نوں وی کرنا اے جد کہ جے عقل توں اتے وحی نوں رکھیا جاوے تے فیر اک سجدہ تہانوں ہزار سجدیاں توں نجات دے دیندا اے۔ رب نوں راضی کرنا اصل اے’ رب نوں راضی کر لیا تے فیر ساریاں نوں راضی کرنا آسان ہو جاندا اے لیکن جے ساریاں نوں تے راضی کر لیتا تے رب نوں راضی نہ کیتا تے فیر خسارہ ای خسارہ اے۔ عمل دے بغیر عبادت دا کوئی فیدہ نہیں۔ ایہہ ساڈا معاشرتی مسئلہ اے’ اسیں عمرہ کر کے آنے آں تے واپسی سفر وچ گڈی وچ اک دُوجے دا گریبان پھڑ لینے آں۔ اسیں ایس قدر اخلاقی طور تے کمزور ہو چکے آں کہ اک واری عمرے توں واپسی تے سعودیہ ائیر لائن وچ سفر کردے ہوئے میں ویکھیا کہ لوک ائر لائن دے چھوٹے کمبل اپنے اپنے بیگ وچ پا رہے سن۔ میں اوہناں نوں منع کیتا تے الٹا میرے نال لڑن لگے کہ اسیں ٹکٹ لیا اے ساڈے لئی سب جائز اے۔ اوہناں دے جائز ناجائز دا ایہہ حال ہوندا اے تے جدوں ائیرپورٹ توں باہر نکلدے نیں تے لوک دو سومن پھلاں دے ہار اوہناں نوں پواندے نیں کہ حاجی صاحب عمرہ کر کے آئے نیں۔ توجہ طلب گل ایہہ ہے کہ جدوں اپنے آپ نوں معاشرے وچ بڑے ٹھاٹ نال حاجی صاحب کہلوانا اے اوہ کیہ اندروں وی حاجی صاحب ہے یا نہیں؟ ایسا حج’ عمرہ تے عبادت جہڑا انسان دے رویے تے عمل وچ تبدیلی نہ لیا سکے تے سمجھ لوو کہ اوہ اصلی روح توں خالی اے۔ انسان نوں جے پتہ اے کہ اوہ جہڑا کم کر رہیا اے اوہ غلط اے’ اوہدے باوجود وی اپنی غلطی اتے اَڑیا اے تے ایہہ منافقت دی نشانی اے۔ اللہ انسان اتے حد اوہدوں لاندا اے جدوں اوہ علم دے باوجود غلطی کرے۔
۔ تہاڈے اندر کسی وی انسان دی محبت تے عقیدت ہوندی اے تے اوہ تہانوں نکھاردی اے۔ ایس لئی ایس گل دا وی پورا خیال رکھو کہ تسیں جہڑے انسان نوں رول ماڈل بنا رہے او کیہ اوہ واقعی معاشرے وچ اک مثالی شخصیت نیں؟ جے تہاڈا دل مطمئن اے تے فیر اوہنوں ضرور فالو کرو تے اوہنے جہناں اصولاں نوں اپنا کے کامیابی حاصل کیتی اے’ تسیں وی اوہناں نوں اپنی زندگی وچ لیائو۔