دہشت گردی’ چین’ پاکستان تے دنیا

ایہدے وچ شک نہیں کہ دہشت گردی خلاف پاکستان نے بڑی جنگ لڑی اے۔ دہشت گرداں دا خطے نوںعدم استحکام ول دھکن دا وڈا مقصد تے معاشی طورتے حالات نوں ناہموار بنانا اے کیوں جے ایس خطے وچ اک وڈی معاشی طاقت چین اے فیر چین تے پاکستان نے سی پیک شروع کر رکھیا اے۔ دنیا دی اہم ترین بندرگاہ گوادر نوں نکام بنان لئی کئی طاقتاں سرگرم نیں۔ ایہ طاقتاں دہشت گردی دے راہیں امن و امان برباد کر کے خطے دی خوشحالی دا راہ روکنا چاہندیاں نیں۔ ایس سلسلے وچ بتیری واری بھارتی نیٹ ورک پھڑے وی گئے۔ دہشت گردی دے حوالے نال اقوام متحدہ دی پالیسی تے چین تے پاکستان نہ صرف عمل کر رہے نیں سگوں دہشت گردی دے خاتمے لئی وی بھرویں کوشش کر رہے نیں تاں جے دنیا ترقی تے خوشحالی دے راہ تے ٹر سکے۔ پاکستان وانگوں چین دی وی کوشش اے کہ شہریاں دے بنیادی انسانی حقوق متاثر نہ ہون۔ شاید ایہدی وڈی وجہ ایہو اے کہ افغان سرزمین توں دہشت گرداں دے ”را” نال جڑے ہوئے نیٹ ورک نے اک پاسے تے پاکستان وچ دہشت گردی کروان دی پوری کوشش کیتی تے دوجے پاسے چین دے اک سرحدی صوبے وچ وی انج دیاں ای کاوشاں کیتیاں گئیاں۔ ایتھے دہشت گردی نوں ہوا دین دی وجہ سادہ جہی اے کہ چین نے پچھلے کجھ ورھے توں اپنا دھیان سنکیانگ دی ترقی تے کر رکھیا اے۔ پچھلے تن ورھیاں وچ جنوبی سنکیانگ وچ اک لکھ مزدوراں لئی روزگار دے منصوبے شروع کیتے گئے۔ ایس علاقے وچ تیز رفتار ترقی پاروں لکھاں گھرانے غربت چوں نکل کے خوشحالی دے راہ تے چل پئے۔ چین سنکیانگ وچ روزگار’ ترقی’ تعلیم تے صحت تے بھرواں دھیان دے رہیا اے۔ سنکیانگ دے دیہی علاقیاں وچ لوک قنون دی حکمرانی دا احساس گھٹ رکھدے نیں ایسے لئی اوتھے قنونی دستاویزات دا سلسلہ شروع کیتا گیا اے۔ ایہناں وچ سنکیانگ’ ایغور خودمختار علاقے وچ قنون دی تشہیر’ تعلیم نوں فروغ دین دے ضابطے’ گبھروئواں دی تعلیمی بنیاداں نوں تیار کرن دی رائے تے قنون دی حکمرانی تے عمل شامل نیں۔
سماج وچ جانکاری لئی وکھووکھ دیہاڑ منان دا سلسلہ وی شروع کیتا گیا اے۔ چین جرائم وچ ملوث بندیاں لئی شاندار پالیسی رکھدا اے اوہناں دیاں زندگیاں نوں بدلن لئی اوہناں نوں اصلاحی پروگرام دے راہیں ترقی تے خوشحالی ول راغب کیتا جاندا اے۔ عوامی جمہوریہ چین دے انسداد دہشت گردی بارے متعلقہ قنون دے تحت مجرماں لئی توبہ دے بوہے کھولے گئے نیں کہ اوہ توبہ کرکے قومی ترقی دے عمل وچ شامل ہو جان۔ پچھلے کجھ ورھیاں وچ چین دا خاص دھیان اوہناں علاقیاں اُتے اے جو ترقی دی دوڑ وچ پچھے رہ گئے سن۔ اجہے علاقیاں وچ سنکیانگ وی اے ایتھے وڈی گنتی وچ مسلمان آباد نیں تہانوں یاد ہووے گا کہ کرونا دے دیہاڑیاں وچ چینی صدر وکھووکھ مسجداں وچ دعا کروان لئی گئے سن۔ چین وچ مقامی لوکاں دا رجحان وی ویکھیا جاندا اے۔ ایسے لئی سنکیانگ وچ کپڑے’ جُتیاں تے ٹوپیاں بنان توں علاوہ فوڈ پراسیسنگ’ الیکٹرانک مصنوعات دے جوڑ توڑ’ ٹائپ سٹینگ’ پرنٹنگ’ کاسمیٹولوجی’ ہیئرڈریسنگ’ ای بزنس سنے دوجے تربیتی کورسز شروع کیتے گئے نیں۔ پاکستان نے ترقی تے خشحالی لئی ماڑے علاقیاں نوں چنیا ہویا اے اوہناں علاقیاں وچ امن و امان نوں یقینی بنان لئی ساڈی فوج نمایاں کردار ادا کر رہی اے۔ بلوچستان وچ انٹیلی جنس دی بنیاد تے اپریشن کیتے گئے تاں جے دہشت گرداں دا صفایا ہو سکے۔ پاکستانی فوجاں نے 16 ہزار بندیاں نوں طالبان دی گرفت چوں آزاد کروایا۔ پاکستان نے افغانستان وچ تعمیروترقی تے اک ارب ڈالر خرچ کیتے ہائر ایجوکیشن کمیشن نے 2020ء وچ افغانی طالب علماں لئی تن ہزار سکالر شپس دا اعلان کیتا جو 1.5 بلین دی حامل سی دہشت گردی دے خاتمے لئی فوجی عدالتاں نے وی بھرواں کردار ادا کیتا۔
بلوچستان دی ترقی لئی چھ سو اک بلین نال وکھووکھ منصوبیاں دا آغاز ہویا۔ ایہناں منصوبیاں وچ ٹرانسپورٹ’ تعلیم’ صحت’ ہائوسنگ’ زراعت’ صنعت’ سوشل ویلفیئر’ میڈیا تے دوجے شعبے شامل نیں۔ سی پیک دے حوالے نال گلاں نوں چھڈو۔ سی پیک تے عملدرآمد کسے دور وچ وی نہیں رکیا۔ 2016ء وچ بہاولپور وچ سولر پاور پلانٹ بنیا تے 2017ء وچ گھارو تے جھم پیر ٹھٹھہ وچ ہائیڈرو چائنہ ونڈ فارم بنے ساہیوال وچ کول پاور پلانٹ لایا گیا۔ 2018ء وچ پورٹ قاسم کراچی کول پاور پلانٹ لایا گیا ایسے ورھے دو ہور پلانٹ لائے گئے۔ 2019ء وچ تھرکول پاور پلانٹ پراجیکٹ شروع کیتا گیا ایسے ورھے جدوں کول پاور پلانٹ شروع ہویا۔ 2021ء وچ کاروٹ ہائیڈرو پاور پراجیکٹ آزاد کشمیر تے پنجاب وچ شروع کیتا گیا۔ ایہدے وچ شک نہیں کہ ساڈی سکیورٹی فوجاں نے دہشت گردی دے خاتمے لئی بڑیاں قربانیاں دتیاں۔ ساڈے عام لوک وی دہشت گردی دا شکار ہوئے۔
ہن آ جائیے آخر وچ ریکوڈک ول’ اک فیصلے دی وجہ نال پاکستان نوں نقصان ہویا۔ سانوں یاراں ارب ڈالر دی پینلٹی پے گئی سی کار دے کیس وچ وی 1.2 بلین ڈالر جرمانہ ہو گیا سی پر فیر حکمت توں کم لیا گیا آئوٹ آف کورٹ راضی نامہ کیتا گیا بلوچستان وچ ہن دس ارب ڈالر دی سرمایہ کاری ہووے گی۔ 255 ملین ڈالرز دا سالانہ ریونیو ہووے گا 35 سالہ پروڈکشن وچ پاکستان نوں 65 بلین ڈالرز دا انٹرسٹ وی ملے گا۔ ہزاراں نوکریاں وی ملن گئیاں۔ تعلیم تے ترقی دہشت گردی دے سارے راہواں نوں کٹ کے رکھ دیوے گی۔ ایہ خطہ ترقی کرے گا ایتھے خوشحالی دا راج ہووے گا۔٭