شاہی خانداناں دے شاہی خرچے

شاہی خاندان وچ پیدا ہون دا مطلب ہن ایہہ نہیں کہ تہاڈے ذمے کوئی کم نہیں

عبدالحفیظ ظفر

شاہی خاندان وچ پیدا ہون دا مطلب ہن ایہہ نہیں کہ تہاڈے ذمے کوئی کم نہیں۔پچھلی کجھ دہائیاں وچ یورپ دے شاہی خانداناں وچ مختلف حوالیاں نال ڈائون سائزنگ کیتی گئی اے۔ ایہدا مفہوم ایہہ نکلدا اے کہ شاہی خانداناںدے درجناں بندیاں کولوں ایہہ توقع کیتی جا رہی اے کہ اوہ چنگی جئی نوکری لبھن تے اپنے اخراجات آپ کرن۔یورپ دے 10اہم شاہی خانداناں وچوں 9خاندان ایسے نیں جہڑے اپنے کم دی ادائیگی دے حوالے نال عوام دا پیسہ وصول کردے نیں۔ صرف ہائوس آف لننیک ٹینین ایسا ادارہ اے جہڑا اپنے اخراجات لئی ٹیکس گزاراں دا پیسہ استعمال نہیں کردا۔ ہر خاندان کنا پیسہ وصول کردا اے ایہہ مقامی زنانیاں تے روایتاں اتے منحصر اے۔ کجھ ملک شاہی خانداناں نوں اک مشت رقم ادا کردے نیں جد کہ دوجے ملکاں وچ فنڈنگ کئی طریقیاں نال ہوندی اے۔ ایس طرح براہ راست تقابلی جائزہ نہیں لیتا جا سکدا۔ جہڑے اپنے آپ نوں ’’کل وقتی‘‘ شاہی خاندان آکھواندے نیں‘ اوہدا مقصد ایہہ اے کہ اوہ ایہہ وکھانا چاہندے نیں کہ اوہ شاہی تاج دی نمائندگی کررہے نیں۔ اسیں تھلے شاہی خانداناں بارے اپنے قارئین نوں دس رہے آں جہڑے کل وقتی کہلاندے نیں۔
برطانیہ
شاہی خاندان نے عوامی فرائض توں کنارہ کشی اختیار کر لیتی سی۔ دوجا ’’بم‘‘ اوس ویلے ڈگیا جدوں ہیری تے میغان نے کم کرنا چھڈ دتا تے معاشی آزادی نوں ترجیح دتی۔ ایہدا نتیجہ ایہہ نکلیا کہ شاہی خاندان دے کم کرن والے بندیاں دی تعداد 14 رہ گئی۔ ہیری تے میغان ملکہ دے کئی پوتیاں دے نال جا ملن گے جہڑے شاہی خاندان دے باہر رہ کے کم کردے نیں۔ شہزادہ اینڈریو دی سب توں وڈی دھی شہزادی بیٹرس اک سوفٹ ویئر کمپنی وچ کم کر رہی اے جد کہ ا وہدی بھین شہزادی یوجینی اک آرٹ گیلری وچ ڈائریکٹر دے طور تے اپنے فرائض سرانجام دے رہی اے۔ شہزادی این دی دھی زاراٹنڈل گھڑسواری دے پیشے نال جڑی اے تے بہت کامیاب اے۔
مونا کو
موناکو دا شاہی خاندان 4بالغ ارکان اتے مشتمل اے جہڑے کہ کل وقتی شاہی خاندان دے ارکان نیں جنہاں وچ شہزادہ البرٹII‘ اوہدی بیوی شہزادی چارلئین تے اوہدی بھیناں شہزادی کیرولین تے شہزادی سٹیفنی شامل نیں۔ البرٹII تے چارلئین دے دو بال نیں جہڑے جڑواں نیں۔ شہزادی گبریلا تے شہزادہ جیک۔ گبریلا جیک توں 2منٹ پہلے پیدا ہوئی لیکن جیکاک تخت دا وارث ہووے گا۔ مرد ہون دی وجہ نال اوہنوں اپنی بھین اتے ترجیح دتی جاوے گی۔ 2020ء وچ شاہی خاندان نوں 54.4 ملین ڈالر دتے گئے۔ اوہدے وچوں 14.6 ملین ڈالر شہزادے نوں دتے گئے جد کہ باقی رقم انتظامیہ دے سٹاف تے محل دی دیکھ بھال تے حفاظت لئی خرچ کیتی گئی۔
دی نیدرلینڈ
ہالینڈ دے شاہی خاندان وچ ست بالغ بندے تے 3بال شامل نیں جنہاں نوں کل وقتی شاہی خاندان دے افراد تصور کیتا جاندا اے۔ ایہناں وچ بادشاہ ولیم الیگزینڈر ‘ اوہدی بیوی ملکہ میکسیما تے اوہناں دی تن دھیاں شامل نیں۔ بادشاہ دا بھرا تے اوہدی بیوی شہزادی لارنیٹن وی کل وقتی شاہی خاندان دے ارکان نیں۔ بادشاہ دی ماں تے پچھلی سابقہ ملکہ بیٹریکس2013وچ ولیم الیگزینڈر دے حق وچ دستبردار ہو گئی سی۔ بادشاہ دا بھرا تے اوہدی بیوی وی کل وقتی شاہی خاندان دے ارکان نیں۔ ایسے طرحاں بادشاہ دی خالہ شہزادی مارگریٹ تے اوہدا شوہر پیٹر وی کل وقتی ارکان نیں۔ بیٹریکس دا دوجا پتر شہزادہ فرلیو2013 وچ انتقال کر گیا سی۔ شاہی افراد دے ایہناں ارکان نوں 2020وچ 49.2 ملین ڈالر دی رقم ملی۔ ایس رقم توں بادشاہ نوں 56.6 ملین ڈالر دتے گئے۔
ناروے
ناروے دے شاہی خاندان دے 7 ارکان نیں جنہاں وچ 2بال وی شامل نیں۔ ایہہ کل وقتی شاہی افراد دے ارکان تصور کیتے جاندے نیں۔ ایہناں وچ بادشاہ ہرالڈ تے اوہدی بیوی ملکہ سونجا‘ اوہناں دا پتر شہزادہ باکون تے اوہناں دا خاندان تے بادشاہ دی بھین شہزادی الفریڈ شامل نیں۔ شہزادی الفریڈ ماضی وچ کیتے گئے کماں پاروں پنشن وصول کردیاں نیں۔اپنی ماں دی وفات مگروں 1954 وچ شہزادی مارتھا دی وفات مگروں الفریڈ نے 14سال تک ملک دی خاتون اول دی حیثیت نال کم کیتا۔ اوہنے خاتون اول دے طور تے اوس ویلے تک فرائض سرانجام دتے جدوں تک اوہدے بھرا یعنی مستقبل دے بادشاہ دا ویاہ نہیں ہوگیا۔ بجٹ دی سرکاری دستاویزاں دے مطابق شاہی خاندان دے ارکان نے 2019وچ 48.7 ملین ڈالر وصول کیتے۔ ایس رقم وچوں 1.4 ملین ڈالر بادشاہ تے ملکہ نوں ملے جد کہ 1.1 ملین ڈالر شہزادہ تے شہزادی نے حاصل کیتے۔ شہزادی مارتھالوئس (ہاکون دی بھین) کجھ سرکاری امور سرانجام دیندی اے لیکن اوہ شاہی خاندان توں باہر کجھ اپنے منصوبیاں اتے وی کم کردی اے۔ اوہنے کئی کتاباں لکھیاں نیں تے گھوڑیاں دے متعلق اوہدا یوٹیوب چینل اے۔ پچھلے سال مارتھا لوئیسکو نوں کڑی تنقید دا نشانہ بنایا گیا۔ ایہدے تے مارتھا نے اعلان کیتا کہ اوہ اپنی نجی زندگی وچ شاہی مرتبے دا استعمال بند کر دیوے گی۔
بلجیم
بلجیم دے شاہی خاندان نے 2018وچ 14.6 ملین ڈالر وصول کیتے۔ ایہدے بارے سرکاری ویب سائٹ نے دسیا کہ ایس رقم وچوں 12.9ملین ڈالر کنگ فلپس دے سرکاری فرائض سرانجام دین وچ صرف کیتے گئے۔ ایہدے وچ عملے دے اخراجات ‘ برسلز وچ شاہی محل دی دیکھ بھال تے اوہدی حفاظت لئی خرچ کیتے گئے۔برسلز وچ واقع شاہی محل (بادشاہ دے کم کرن دی جگہ) ایس لحاظ نال اہم اے کہ ایہدے اخراجات نوں نظرانداز نہیں کیتا جا سکدا۔ ایہدے علاوہ لائقن دا قلعہ وی بہت اہمیت داحامل اے کیوں جے ایہدی حفاظت تے دیکھ بھال اتے وی اچھی خاصی رقم خرچ کیتی جاندی اے۔ دوجے سارے اخراجات وی ایس رقم توں ادا کیتے جاندے نیں۔ ایہناں وچ یوٹیلٹی بلز تے سرکاری کماں اتے خرچ ہون والی رقم وی شامل اے۔
سب توں اتے بادشاہ‘ اوہدے بھرا بھین‘ شہزادی ایسٹرڈ تے شہزادہ لارنٹ سالانہ تنخواہاں وصول کردے نیں۔ شہزادی ایسٹرڈ نے 3,56,080 ملین ڈالر تے شہزادہ لارنٹ نے 3,41,614 ملین ڈالر وصول کیتے۔ بادشاہ تے اوہدی بیوی ملکہ میتھلڈ دے چار بال نیں جہڑے اجے سکول وچ پڑھدے نیں۔ بادشاہ دے والدین البرٹ II تے ملکہ پاولہ ریٹائر ہو چکے نیں لیکن پھر بھی وہ کجھ تقریباں وچ جاندے نیں۔ پچھلے بادشاہ نوں اک ملین ڈالر سالانہ پنشن ملدی اے۔بادشاہ دی بھین شہزادی ایسٹر ڈاکٹر بیرون ملکاں وچ اپنے خاندان دی نمائندگی کردی اے۔ اوہدا شوہر شہزادہ لورنز آف بلجیم آپ وی شاہی خاندان دا فرد کہلاندا اے اوہناں دے پنج بال نیں تے اوہناں نوں وی خطاب دتے گئے نیں لیکن اوہ کل وقتی شاہی خاندان دے افراد تصور نہیں کیتے جاندے۔ایہہ پنجوں بال یا تے پڑھ رہے نیں یا فیر شاہی خاندان توں باہر مختلف کم کر رہے نیں۔ بادشاہ دا بھراں شہزادہ لارنٹ کل وقتی شاہی خاندان دا رکن اے لیکن اوہ کم وی کردا اے ‘اوہدے تے اوہدی بیوی دے تن چھوٹے بال نیں۔
ڈنمارک
سیکنڈے نیویا دے ایس ملک وچ وی شاہی خاندان موجود اے جہدی سربراہ ملکہ مارگریٹII اے۔ 2018 وچ ملکہ نے 12.2 ملین ڈالر وصول کیتے۔ ایہہ یک مشت رقم سارے اخراجات پورے کر دیندی اے۔ ایہدے وچ شاہی خاندان دی رہائشگاہواں دی حفاظت تے دیکھ بھال دے اخراجات وی شامل نیں۔ ڈنمارک دے کل وقتی شاہی خاندان دی سرکاری ویب سائٹ دے مطابق شہزادہ جویا چماس وقت معاملات سنبھال لیندا اے جدو ںملکہ تے شہزادہ موجود نہیں ہوندے۔ ملکہ دی بھین شہزادی دھی ڈکٹے وی کل وقتی شاہی خاندان دی رکن اے لیکن شاہی خطاب ملن دے باوجود ڈنمارک دا شاہی خاندان ایہہ کوشش کردا اے کہ اوہ غیر معمولی شخصیت دے طور تے نظر نہ آن بلکہ لوگ اوہناں نوں عام انسان ای سمجھن۔ اوہناں دے بال عام سکولاں وچ تعلیم حاصل کردے نیں تے بالغ بندے دکاناں اتے خریداری کردے نظر آندے نیں یا فیر سائیکل چلا رہے ہوندے نیں۔
لکسمبرگ
لکسمبرگ دے شاہی خاندان دے صرف چار افراد کل وقتی شاہی خاندان دے بندیاں دے طور تے کم کردے نیں تے اوہدے بدلے عوامی رقم وصول کردے نیں۔ ایہہ بندے گرینڈ ڈیوک سنہری تے ایہدی بیوی گرینڈ ڈیوچس میری ٹریسا‘ اوہناں دا پتر پرنس گلامے تے اوہدی بیوی سٹیفانی ڈمی لینائے شامل نیں۔ بجٹ دستاویزاں دے مطابق 2019 وچ شاہی خاندان دے ارکان نے 11.8 ملین ڈالر وصول کیتے جہدے وچ انتظامی اخراجات وی شامل نیں۔ گرینڈ ڈیوک نوں 31,2000 ڈالر ذاتی الائونس دی شکل وچ دتے گئے گرینڈ ڈیوک دے دوجے 4بال مختلف کم کردے نیں۔
سویڈن
ایہہ سیکنڈے نیویا دا اک ہور شاندار ملک اے۔ ایتھے ست بالغ بندے تے دو بالاں نوں ’’کل وقتی‘‘ شاہی خاندان دے بندے تصور کیتا جاندا اے۔ اوہناں وچ کنک کارل گستاف تے اوہدی بیوی ملکہ سلویا‘ شہزادی وکٹوریا‘ اوہدا شوہر پرنس ڈینئل تے اوہناں دے دو بال شامل نیں۔ وکٹوریا دا بھراپرنس کارل‘ اوہدی بیوی شہزادی صوفیا تے اوہدی بھین میڈیلسین وی کل وقتی خاندان دے ارکان نیں تاہم اوہناں دے بال یعنی وکٹوریا دی بھتیجیاں تے بھتیجے حال ای وچ اعزازات چھڈ چکے نیں اوہناں دے ایس اقدام نوں اوہناں دے والدین نے بہت سراہیا۔ اوہناں دا آکھنا اے کہ ایہدے توں اوہناں دے بالاں نوں ہور آزادی ملے گی۔
سپین
سپین دا خاندان گھٹ بندیاں اتے مشتمل اے۔ا یس خاندان وچ بادشاہ فلپی‘ ایہدی بیوی ملکہ لیٹزیا‘ اوہناں دی دھیاں انفانٹا تے ملکہ صوفیہ نوں وی شاہی خاندان دے کل وقتی ارکان وچ شمار کیتا جاندا اے۔ اگرچہ ایہناں بندیاں دا 2014 وچ عوام نال رابطہ ختم ہو گیا سی۔ ایہہ بڑی حیرت انگیز گل اے کہ سپین دی خانہ جنگی نے ملک اتے بڑے خوفناک اثرات مرتب کیتے۔ ایس خانہ جنگی دے نتیجے وچ جنرل فرانکو جیسا آمر ملک اتے مسلط ہو گیا سی جہڑا36 سال تک حکمران رہیا۔ لیکن فیر وی سپین وچ ہن تک شاہی خاندان موجود ے۔2018وچ ایس شاہی خاندان نے سپین دے بجٹ توں 8.8ملین ڈالر وصول کیتے۔
لیاک ٹینس ٹین
ایتھے یورپ دی واحد بادشاہت اے جہڑا ٹیکس گزاراں کولوں کوئی پیسہ وصول نہیں کردی۔ ایہدا کارن ایہہ اے کہ ایہہ خاندان یورپ دے امیر ترین خانداناں وچوں اک اے۔ ایس خاندان دی وسیع و عریض جائیداداے تے اک پرائیویٹ بینک وی اے۔ اگرچہ ایتھے شاہی خاندان وڈا اے لیکن اوہدے صرف چار ارکان شاہی خاندان دے کل وقتی ارکان نیں۔ دلچسپ گل ایہہ اے کہ یورپ دے دوجے شاہی خانداناں دے الٹ شہزادہ سیاست وچ متحرک کردار ادا کردا اے۔ اوہنوں ایہہ اختیار حاصل اے کہ اوہ قنون سازی لئی اپنی تجویزاں پیش کرے۔ اوہ عام معافی دا اعلان کر سکدا اے تے ججاں دا تقرر وی کر سکدا اے۔ آئین دے مطابق اختیارات دے نال نال اوہدا احتساب وی ہو سکدا اے۔ اوہدے خلاف تحریک عدم اعتماد پیش کیتی جا سکدی اے لیکن ایہدے لئی شرط اے کہ گھٹ توں گھٹ 1500 اہل ووٹر ایہدا مطالبہ کرن۔سوچن دی گل ایہہ اے کہ جمہوری ملکاں وچ بادشاہتاں دا تصور کیونکر ممکن اے؟ ایہدا جواب ایہہ اے کہ ایہہ بادشاہ روایتاں دے طور تے قائم نیں۔ اصل اختیارات بہرحال پارلیمنٹ دے کول نیں۔ برطانیہ وچ وی ایسا اے۔ ایہناں لوکاں نے صدیاں دی بادشاہتاں مگروں جمہوریت دا چہرہ ویکھیا۔ لیکن بادشاہتاںنوں صرف پرانے نام اتے برقرار رکھیا کیوں جے اوہ لوک بنیادی طور تے روایت پسند نیں تے اپنی روایتاں نال محبت کردے نیں۔