زندگی دی راہ

بلوِندر کور کھرانا

بڑے دِناں توں اقبال اکھڑیا اکھڑیا سی۔ نہ اوہ کسے نال گل کر رہیا سی تے نہ ہی ڈھنگ نال کھا پی رہیا سی۔ کنیاں ہی سوچاں اس دے دماغ وچ کھورو پا رہیاں سن۔ کدی پیاری دھی پربھنور دا چہرہ اس دیاں اکھاں اگے آ جاندا تے کدی بیمار ماں دا۔ کدی اشمیت اوہدیاں سوچاں اتے حاوی ہو جاندی تے کدی بینک والیاں دے غنڈے اس نوں مکان خالی کرن دیاں دھمکیاں دیندے تے ڈراندے نظر آندے۔ رات نوں اوہ سون دی کوشش کردا پر نیند اوہدیاں اکھاں توں دور بھج جاندی۔ جے کدی اکھ لگدی وی تاں سپنے وچ بھیڑے بھیڑے خیال اوہنوں جیویں پھڑ کے جگا دیندے۔ اوہ اوہناں خیالاں توں دور دوڑن دی کوشش کردا پر اوہ مڑ جیویں اس دی بانہہ کھچ واپس لے آندے۔ جس پاسے وی اوہ دوڑدا، اوہی راہ بند ہو جاندا۔ اوہ ابھڑواہے اٹھ جاندا تے پھر ساری رات اکھاں وچ ہی بیت جاندی۔ اس نوں بے چین ویکھ اشمیت وی سوں نہ سکدی۔ اس نوں سمجھاندی، حونصلہ دیندی پر اوہ
اپنے آپ نوں ہنیرے وچ گھریا محسوس کردا، اک اجیہا ہنیرا جو اس دے نال نال اس دے پریوار نوں وی نگل جاوے گا۔
اپنے بچپن توں لے کے جوانی تک دا جیون اس دیاں اکھاں اگے ریل وانگ گھم جدا۔ اس نوں یاد آندا، اجے اوہ دسویں وچ پڑھدا سی، جدوں اس دا پتا اک حادثے دا شکار ہو کے اوہناں نوں سدا لئی الوداع کہہ گیا۔ اس دا پتا اکلا نہیں گیا، اس دے نال ہی اس دی ماں دی جوانی تے اس دا بچپن وی چلا گیا۔ ماں نے پوری کوشش کیتی کہ اس نوں پتا دی کمی محسوس نہ ہووے۔ ماں نے ساری جمع پونجی اس دی پڑھائی ‘تے خرچ کر دتی تے اس نوں ایم.ٹیک تک پڑھایا۔ اس نے وی ماں دیاں آساں کدی ٹٹن نہ دتیاں تے ہر ورھے چنگے انکاں نال پاس ہوندا گیا۔ جدوں بہو راشٹری کمپنیاں اس دے کالج وچ نوکریاں لے کے آئیاں تاں پہلی وار ہی اوہ سار یسٹ پاس کر گیا تے اک بہو راشٹری کمپنی وچ اس نوں ودھیاں نوکری مل گئی۔ خوشی وچ کھیوا ہویا اوہ نیوکتی پتر لے کے گھر آیا تے اس نے ماں دے پیر چھوہ کے نیوکتی پتر اس دے ہتھاں ‘تے دھر دتا تے بولیا، ممی! رب نے اپنی سن لئی، اپنا بھیڑاں سماں کٹ گیا۔
پت! مینوں تاں پتہ سی، بارھاں ورھیاں پچھوں تاں رب روڑی دی وی سن لیندا ہے، اپنی کیویں نہ سندا؟ ماں نے خوش ہندیاں کیہا۔
پھر اوہ بھاوک ہو کے ماں دے گل لگ گیا تاں ماں نے اسیساں دتیاں، جیوندا رہ پتراواہگورو تینوں کدے دکھ دی گھڑی نہ وکھاوے۔
تے سچمچ چھ ست سال رب نے اس نوں اینیاں خوشیاں دتیاں کہ اس دے سارے الانبھے لاہ دتے۔ اس نے وی ماں دیاں ریجھاں پوریاں کرن وچ کوئی قصر نہ چھڈی۔ ماں نوں تیرتھ استھاناں دی یاترا ‘تے لے کے جاندا، شہر دے ودھیا ڈاکٹراں توں اس دے گوڈیاں دی پیڑ دا علاج کراندا رہیا۔ پھر اس نوں اوہ دن یاد آندے جدوں اشمیت نال اس دا ویاہ ہونا طے ہویا سی۔ کنا چا سی ماں پت نوں۔ کنے سال اوہ غریبی دے تھپیڑے جھلدا رہیا سی۔ جدوں اس دے دوست
ودھیا ودھیا کپڑے پا کے، ماڈرن گڈیاں وچ گھمدے، عیشاں کردے تاں اوہ من مسوس کے رہ جاندا۔ جدوں کوئی یار جاں رشتے دار امیری دا وکھاوا کردا اس دے گھر آ جاندا تاں اک ہکا اس دے اندروں نکلدا تے اوہ اندر ہی اندر کڑھدا، کھجھدا تے پریشان ہو جاندا۔اس دی ماں اس نوں اداس ویکھ کے سمجھ جاندی تے اس نوں سمجھاندی، کوئی نہ پت، اپنے دن وی پِھرن گے۔
تے ہن سچ مچ اوہناں دے دن پھر گئے سن۔ ایہہ گل اوہ سبھ نوں دسنا چاہندا سی۔ (جاری)

اپنے اوہناں دوستاں اتے رشتے داراں وچ اپنی ٹوہر بنانا چاہندا سی، جنہاں کارن اس نوں اپنے نیویں ہون دا احساس ہوندا سی۔ اس لئی ویاہ توں ودھیا موقع ہور کیہڑا ہو سکدا سی۔ اس نے ویاہ دے خرچے وچ کوئی کنجوسی نہ کیتی تے تن سال دا جوڑیا دھن خرچ کر دتا۔ اجیہا کرکے اس نوں کنی تسلی ملی سی، ایہہ صرف اوہ جاندا سی جاں اس دی ماں۔
پھر جدوں دلہن دے جوڑے وچ سجی اشمیت اس دے گھر آئی سی تاں اس نوں محسوس ہویا سی، جیویں بہار نے آپ آ کے اس دا بوہا کھڑکایا ہووے۔ بی.اے.، بی.ایڈ. پڑھی، سوہنی سنکھی تے سنسکاری اشمیت، کجھ ہی دناں وچ اس نے پورا گھر سنبھال لیا۔ جیویں اقبال نے چاہیا، اس نے کدی اس دا کیہا نہ موڑیا، ادوں وی نہیں، جدوں اس نے اک دن اقبال نوں کیہا، اقبال! میں ویاہ توں پہلاں اک پرائیویٹ سکول وچ پڑھاندی سی، جے تسیں اجازت دیو تاں میں ہن وی کتے نوکری کر لواں؟
اشمیت! پرائیویٹ سکولاں والے تنخواہ تاں کجھ دیندے نہیں پر خون پورا نچوڑ لیندے ہن۔ جدوں میں ودھیا کما رہیا ہاں، پھر تینوں کھپن دی کیہ لوڑ ہے۔ توں بس ماں دا دھیان رکھ تے گھر سنبھال، میں تینوں کسے چیز دی کمی نہیں ہون دیاں گا۔ تے اشمیت نے مڑ کدے نوکری دی گل نہ کیتی۔
ویاہ دے کئی سال کو بعد اوہناں گھر دھی پیدا ہوئی۔ اس دا چہرہ ویکھ اقبال نوں لگیا کہ رب نے اس دے گھر نوں نور نال بھر دتا ہے اتے اس نے دھی دا نام پربھنور رکھیا۔ اس نے ڈھول ڈھمکے نال دھی دی لوہڑی منائی۔ بچپن وچ ویکھیاں تنگیاں ترشیاں اس دے من اندر کتے ڈیرہ پا کے بیٹھیاں سن تے پریوار ‘تے خرچہ کر کے اوہ اپنیاں ادھوریاں ریجھاں پوریاں کردا سی۔ اوہ چاہندا سی کہ پربھنور لئی اک ودھیا گھر بنائے۔ اپنا پرانا مکان ویچ کے اس نے پیشگی دا پربندھ کیتا تے باقی رقم لئی بینک توں قرض لیا اتے شہر دی چنگی کالونی دے ودھیا فلیٹ وچ اوہ شفٹ ہو گیا۔ پربھنور نوں وی اس نے ودھیا سکول وچ داخل کروایا۔ بینک دی موٹی قسط، پربھنور دے سکول دی بھاری فیس، ماں دے علاج اتے گھر دا
خرچہ بھاویں دینے اسان نہیں سن پر تنخواہ چنگی ہون کرکے اوہ ایہہ سبھ کجھ آرام نال کر رہیا سی۔
پر اوہ دن اقبال لئی قہر بن کے آیا، جیویں کسے نے اس دیاں خوشیاں دا بھریا صندوق اس دے پیراں ہیٹھوں کھچ لیا ہووے تے اس نوں انگ دے دریا وچ سٹ دتا ہووے۔ اس دی کمپنی نے انترراشٹری آرتھک مندی دا حوالہ دے کے اس نوں نوکری توں جواب د دتا۔ گل سن اس نوں چکر آ گیا۔ اس نوں ساری دھرتی گھمدی پہلی وار محسوس ہوئی۔ جدوں گھر پہنچیا تاں اشمیت نے اس دا چہرہ ویکھ بھانپ لیا سی کہ کوئی گڑبڑ ضرور ہے۔ گل پتہ لگن ‘تے اس نے کیہا، چنتا نہیں کرو اقبال، اک نوکری گئی ہے تے دوجی مل جاوے گی۔
اقبال نے بتھیرے دھکے کھادے پر آرتھک مندحالی کارن کمپنیاں کرمچاریاں دی چھانٹی کر رہیاں سن، پھر اس نوں نوکری کون دیندا۔ پہاڑ جڈیاں ذمہ واریاں تے آس دی اک وی کرن نہیں، اقبال نراشا دی ڈونگھی کھڈ وچ جا ڈنگیا۔ ماں وی بتھیرا سمجھاندی، پت! جے پہلے دن نہیں رہے تاں ایہہ وی نہیں رہنے۔
ممی! میرا بچپن چیزاں نوں ترسدیاں بیتیا تے ہن پربھنور دا…..۔ کہندیاں اقبال فٹ فٹ کے رو پیا تے پھر بناں کجھ کہے اپنے کمرے وچ چلا گیا۔
اقبال دی ماں اتے اشمیت نے اس نوں تھوڑی دیر اکلے چھڈنا ہی ٹھیک سمجھیا۔ کجھ دیر بعد چاہ لے کے اشمیت کمرے وچ گئی تاں اندر دا درش ویکھ کے اس دا تراہ نکل گیا۔

اس دی کمپنی نے انترراشٹری آرتھک مندی دا حوالہ دے کے اس نوں نوکری توں جواب د دتا۔ گل سن اس نوں چکر آ گیا۔ اس نوں ساری دھرتی گھمدی پہلی وار محسوس ہوئی۔ جدوں گھر پہنچیا تاں اشمیت نے اس دا چہرہ ویکھ بھانپ لیا سی کہ کوئی گڑبڑ ضرور ہے۔ گل پتہ لگن تے اس نے کیہا، چنتا نہیں کرو اقبال، اک نوکری گئی ہے تے دوجی مل جاوے گی۔
اقبال نے بتھیرے دھکے کھادے پر آرتھک مندحالی کارن کمپنیاں کرمچاریاں دی چھانٹی کر رہیاں سن، پھر اس نوں نوکری کون دیندا۔ پہاڑ جڈیاں ذمہ واریاں تے آس دی اک وی کرن نہیں، اقبال نراشا دی ڈونگھی کھڈ وچ جا ڈنگیا۔ ماں وی بتھیرا سمجھاندی، پت! جے پہلے دن نہیں رہے تاں ایہہ وی نہیں رہنے۔
ممی! میرا بچپن چیزاں نوں ترسدیاں بیتیا تے ہن پربھنور دا…..۔ کہندیاں اقبال فٹ فٹ کے رو پیا تے پھر بناں کجھ کہے اپنے کمرے وچ چلا گیا۔
اقبال دی ماں اتے اشمیت نے اس نوں تھوڑی دیر اکلے چھڈنا ہی ٹھیک سمجھیا۔ کجھ دیر بعد چاہ لے کے اشمیت کمرے وچ گئی تاں اندر دا درش ویکھ کے اس دا تراہ نکل گیا۔
اوہ زور دی چیکی،ممی، ممی۔
آواز سن کے اقبال دی ماں دوڑی آئی۔ دوہاں نے مل کے اقبال نوں بڑی مشکل نال سٹول توں اتاریا، جس اتے کھڑ کے اوہ پکھے نال بنھے کپڑے دا پھاہا گل وچ پا رہیا سی۔
مینوں مرن کیوں نہیں دتا تسیں؟ اوہ زور نال چیک رہیا سی۔
وے پترا! سانوں تاں توں جیوندیاں ہی مار چلیا سی۔ تینوں اپنے پریوار دا رتا خیال نہیں آیا؟ اقبال دی ماں نے کیہا۔
ممی!دسو میں کیہ کراں، میں ہار چکیا ہاں۔
تینوں پربھنور دی سونہہ ہے، جے توں مڑ ایہو جیہی کوئی حرکت کیتی۔
اشمیت جان دی سی کہ بے روزگاری اتے تنا نے اس نوں اتیئنت نراش کر دتا سی پر اوہ اینا کمزور نکلے گا، اینا وڈا قدم اٹھا لئے گا، ایہہ تاں اس نے سوچیا تک نہیں سی۔ اس درش نوں ویکھ کے اس نے فیصلہ کر لیا سی کہ ہن اوہ ہی اس سمسیا دا حل کریگی۔ اگلے دن اشمیت نے گلی محلے اتے رشتے داراں وچ گل کرکے بچیاں نوں ٹیوشن پڑھانی شروع کر دتی۔ شروع وچ تاں بڑی بھج دوڑ توں بعد وی اس کول تن بچے ہی آئے۔ اشمیت دے مٹھے سبھا اتے پڑھان دے طریقے کارن ہولی ہولی بچے ودھن لگے۔ اس نے گھر دے باہر وی ٹیوشن والا بورڈ لگا دتا تے کجھ وٹس اپ گروپاں وچ وی اس سنبندھی پوسٹ پائی۔ اشتہار چھپوا کے اس نے اخباراں راہیں آس پاس دے علاقے وچ سٹوائے۔ پنج چھیج مہینیاں وچ ہی اس کول بچیاں دی گنتی تن توں ودھ کے تیہہ ہو گئی، جنہاں نوں اوہ پنج گروپاں وچ پڑھاندی۔
ہن لوک اس کول وڈے بچیاں نوں ٹیوشن پڑھان لئی لے کے آندے پر آرٹس دی ودیارتھن ہون کرکے اوہ وڈے بچیاں نوں وگیان اتے گنت ورگے وشے نہیں پڑھا سکدی سی۔ اس نے اقبال نوں ایہناں بچیاں نوں پڑھان لئی منا لیا۔ ہن دوہاں دی محنت نال اوہناں دا ٹیوشن سینٹر اک ودھیا کوچنگ سینٹر وچ تبدیل ہو گیا سی۔ ہن اقبال سارا دن بچیاں وچ رجھیا رہندا۔ بچیاں دی کامیابی اس نوں اپنی کامیابی لگدی۔ ہن اس نوں وادھو سوچاں وچ الجھن دا سماں ہی نہ ملدا، جس کارن اس دا تنا وی دور ہو گیا۔
ڈیڈھ سال بعد اقبال نوں کسے ہور باہرلی کمپنی وچ چنگی نوکری مل گئی پر اس نے شام نوں کوچنگ دا کم جاری رکھیا۔ ہن اس نوں سمجھ آ گئی سی کہ ہر سمسیا دا حل ہوندا ہے۔ بس تھوڑی جیہی ہمت اتے چنگے ساتھ دی لوڑ ہوندی ہے۔ اوہ اشمیت دا دھنوادی سی، جس نے اس نوں زندگی دا راہ وکھائی سی۔٭