کومل جذبیاں دا شاعر…محسن نقوی

ڈاکٹر صغرا صدف

شاعری چوں کربلا دے استعارے تے حوالے کڈھ دتے جان تے شاعری دی دھڑکدی سرزمین بے آب و گیاہ صحرا وچ ڈھل کے بنجر تے ویران ہو جاوے۔ ایہدے وچ تاثیر دے پھُل اگنا تے درد مہکنا گھٹ جاوے۔ وجود دے خیمے وچ پناہ گزین دل دی کٹیا وچ درد دی اوہ لے کدی نہ جاگے جو پتھر سوچاں نوں مہکان دی سبیل کر سکدی اے۔ ایسے طرح جے اردو شاعری چوں محسن نقوی دا ناں کڈھ دتا جاوے تے اردو شاعری اپنی تنگئی داماں دا ماتم کرن لگے۔ محسن نقوی دکھ جمن والی دھرتی دا پُتر اے جو غم خواراں تے عزاداراں دے اتھروئواں نوں راہ دین دی خدمت تے لا کے ایس دنیا وچ گھلیا گیا۔ ایہنے درد دی چوگ چنی‘ سماج ولوں ملن والا قطرہ قطرہ رنج تے نفرت دا زہر پیتا۔ اوہنوں اپنے وجود وچ سمو کے چاہت دا رنگ دتا تے لفظاں دی صورت زمانے دے حوالے کر دتا۔ ایہدے قلم تک آن والا ہر لفظ ذکر بن گیا۔ اوہ پڑھدا رہیا تے لوکاں دے دلاں تے روحاں وچ اتردا رہیا۔ اوہنے حیات دے صحن وچ بکھرے ملال کربلا نال نتھی کر دتے تے اہل بیت دے ذکر نال دلاں نوں نرمایا تے رُلایا۔ کائنات تے ایہدے وچ ساہ لین والی ساری افضل مخلوقات دی اصلیت وچ ناآسودگی‘ تشنگی تے بے قراری رچی ہوئی اے۔ ایہو وجہ اے کہ ون ون دیاں سہولتاں تے تعیشات روح وچ گھر دے دکھ دا مداوا کرن توں قاصر نیں۔ رونا انسان دے وجود دی سرشت دا جزو بن گیا اے اکھاں وجود دے سمندر دے اوہ دریا نیں جہناں وچ درد ہمیشہ جاری رہندے نیں۔
کیوں جے حزن و ملال کائنات دے خمیر وچ اے ایس لئی سانوں رو کے جہڑا اطمینان تے ہلکے پھلکے ہون دا احساس ہوندا اے اوہ کسے ہور طرح ممکن نہیں۔ مصنوعی ہاسا ہس کے اسیں ہور زیادہ دکھی ہو جانے آں۔ روح توں وکھ رہ کے چلن وچ اطمینان نہیں۔ روح نال جڑت اتھروئواں نال ہمنوائی اے۔ محسن نقوی دی شاعری دے سارے حوالے پرتاثیر نیں۔ اوہ انسان دے اندر رکھے فخروغرور دے آکڑے بت نوں تروڑ کے اوہناں نوں حلیمی نال جوڑدے نیں۔ اہل بیت نال عقیدت تے محبت دا اظہار کردے ہوئے اوہناں دا جادوئی قلم زمان و مکاں دی حد بندیاں توڑدا کائنات نوں اک دائرے وچ سموتا وکھائی دیندا اے پر اوہناں دی شاعری صرف ذکر تک محدود نہیں اوہ شاعر نیں تے شاعر دے دل وچ محبت دیاں کئی بیلاں ہر ویلے سرسبز رہندیاں نیں۔ محسن نقوی دی شا عری دا عمیق مطالعہ کرو تے اوہ محبت دے کومل جذبیاں دے منفرد شاعر وکھائی دیندے نیں جو اک خاص اسلوب دے وارث نیں۔ اوہ اسلوب جہدی دل تک آشنائی تے رسائی اے اوہناں دے قلم چوں نکلن والے شعر دلاں وچ سرایت کرن تے دل دی آواز محسوس ہون دی صلاحیت رکھدے نیں۔ رومانوی شاعری دی خوبصورتی وچ روانی‘ سادگی‘ سہل ممتنع تے بھرویں شعری جمال تے کمال نمایاں نیں۔
25 مئی 1947ء نوں ڈی جی خان وچ جنم لین والے بڑے سوہنے تے سلکھنے شاعر دے جنم دن تے تقریب دا پربندھ کیتا جانا بذات خود اک وڈی سعادت سی جو درد مند انسان‘ منفرد شاعر تے محسن نقوی دی محبت وچ غرق اسد رضوی نوں نصیب ہوئی۔ ملک وچ موجود نہ ہوندے ہوئے وی اوہناں نے چوی گھنٹے دے نوٹس تے دوستاں نوں فون راہیں دعوت دتی تے اسیں سارے اوہناں دی محبت وچ کھچے الحمرا اپڑے۔ اوہناں دے دست راست رضا عباس نقوی نے بڑی عمدگی نال پروگرام ترتیب دتا تے خوبصورت نظامت نال پروگرام دی دلچسپی ودھائی رکھی۔ عہد ساز ادبی شخصیات عطاء الحق قاسمی تے خالدشریف نے محسن نقوی دیاں یاداں نوں تازہ کیتا۔ عطاء الحق قاسمی نے ادبی اسٹیبلشمنٹ دے تجزیہ نگاراں نوں احساس دوایا کہ اوہ وی ہن نیوٹرل ہو کے نقدونظر کرن تے محسن نقوی دے مقام نوں ساہمنے رکھیا کرن۔ عقیل نقوی دی شخصیت تے لب و لہجہ ویکھ کے ساریاں نوں محسن نقوی دا گمان ہوندا رہیا۔ عقیل نقوی ودھیا ش اعر تے خوبصورت انسان نیں۔
ہر لمحہ مسکران والے عقیل نقوی 15 جنوری 1996ء دا ذکر کردے ہوئے آبدیدہ ہو گئے کیوں جے ایہو اوہ سیاہ دن سی جدوں شہر شعروسخن لہور وچ اک انھے جنون نے محبت دی کیفیت وچ رہن والے درد مند تے نازک احساسات دے مالک شاعر دے مہربان وجود تے کئی وار کرکے قتل کر دتا پر جمالیاتی احساسات دا پیرہن پائے درد دی کیفیات وچ بھیگے لفظ نہ قتل کیتے جا سکے اوہ ہن وی بولدے تے چیکدے رہندے نیں تے ساڈے اگے سوال کردے نیں کہ معاشرے وچ لفظاں دے پیامبر وحشیانہ انداز وچ قتل کرکے سماج نوں بنجر کرن والی سوچ کدوں بدلے گی۔ محسن نقوی دی شاعری ہر گزردے دن دے نال اپنا دائرہ کار وسیع کردی جا رہی اے۔ بقول خالد شریف کتاباں خریدن دا رواج گھٹ رہیا اے پر محسن نقوی دیاں کتاباں دی مانگ ودھ رہی اے۔٭