اُچیاں آوازاں

بلیجیت سنگھ

پیو پُتّ نُوں اکھّاں دے پرائیویٹ… چیریٹیبل ہسپتال دے آلے دوآلے کِتے کوئی تھاں نہیں سی لبھدی کار پارک کرن واسطے۔ مریض… ہور انگ ساک جتھے وی کوئی تھاں لوٹ لگدی اپنیاں طرحاں طرحاں دیاں گڈیاں پھسا کے کھڑائی جاندے۔ اِنج لگدا ہسپتال نہ ہووے؛ کوئی کار بازار ہووے۔ دھرتی اُتے کاراں دا بوجھ لاوے وانگ…اگیّ پِچھے… کھبیّ سجّے وِچھی جاندا۔ پیو نے سمجھیا کہ بیٹے نُوں کار پارک کرن لئی دیر ہو رہی ہے تاں اوہ کار وِچوں نکل کے ہسپتال دی کسے لفٹ وچّ چڑھ کے ہسپتال وچّ جا وڑیا۔ ہسپتال اندر مریض منزل منزل چڑھدے اسمان ول نُوں چن ہوئی جاندے… مریضاں دیاں لائناں پچھانہہ نُوں لمبیاں ہوئی جاندیاں… عورتاں مرداں دیاں الگ الگ۔ اوہ تیسری منزل تے وڈّے سارے آئی وارڈ وچّ جا کھڑیا جتھے اُس نُوں پچھلے ہفتے نَوں وجے پُج جان دی ہدایت ہوئی سی۔ اپنی فائل اُس نے کاؤنٹر تے انابھی رنگ دی ڈریس پائی اُچی کرسی تے بیٹھی وارڈ سپروائیزر عورت نُوں دے دِتی۔
رام مورتی؟
جی… میں ای آں رام مورتی
تہاڈا آپریشن ہونا… نہ اجّ؟
جی …
تہانوں پتہ کیہڑی اکھّ دا…؟
سجی اکھّ دا۔
دوائی پائی سی اکھّ چ؟
ہاں جی۔ لگاتاراج تیسرا دن اے۔
ساہمنے کُرسیاں تے بیٹھو آرام نال۔
بیٹھدیاں سار ہی اُس نے اپنے بیٹے نُوں فون کرکے اپنی لوکیشن سمجھا دِتی۔ دس کُو منٹاں بعد اک نرس نے اشارے نال اُس نُوں دوسری کُرسی اتے بہن نُوں کیہا۔ اُس دے سجّے بھروٹے اُتے نیلا لکھدے بال پین نال موٹی لکیر مار دِتی۔ بلڈ پرشیر چیک کیتا۔ پلس چیک کیتی۔ اک گولی پانی نال نگھارن نُوں دے دِتی۔ سجی بانہہ دی کھل وِچّ ٹیکا لگا دِتا۔ ٹیکے والی تھاں دوآلے گول دائرا واہ دِتا۔ اجّ دی تاریخ اتے سماں گیارھاں پندراں اے ایم لکھ دِتا۔
کیہڑی میڈیسن لے رہے او ہُن؟ بلڈ پریشر ہیگا؟ شوگر؟ رام مورتی نے سامسنگ دے موبائل وِچّ لکھیاں اوہ گولیاں بٹیاں نرس نُوں پڑھا دتیاں جو اوہ پچھلے ساڈھے چھ سال توں کھا رہیا سی۔ بے نام نرس نے سارا کجھ خوبصورت فائل وِچّ کِتے نوٹ کیتا… تے چمکدے پیلے سوہنے مضبوط کاغذ دا ہینڈ بینڈ اُس دی سجّی کلائی وِچّ پا دِتا۔ رام مورتی اپنے زمانے دا ہائر سیکنڈری… گیارھاں پاس سی۔ نگر کونسل دی چنگی تے محرر(کلرک) بھرتی ہویا سی… ہُن انسپکٹر پرموٹ ہو چکا سی۔ بلڈ شوگر ودھیا تاں اکھّاں چ موتیا وی ودھن لگیا۔ کاغذ دے کڑے اُتے اُس دا… تے باہر ویٹنگ روم چ بیٹھے اُس دے بیٹے ہری بلاس دے نام انگریزی چ لکھے ہوئے سن۔ دوواں دے موبائل نمبر، بلڈ اے بی پازیٹو، ڈاکٹر دا ناں تے آئی ڈی نمبر جو کئی ہندسیاں دا سی لکھے ہوئے سن۔ کجھ ہور حساب وی لکھیا ہویا سی جو اُس دی سمجھ توں باہر سی۔ اُس دی عینک دے شیشیاں وچیں ہور نیجھ نال دیکھن دی کوشش اکھّاں وِچّ اگے چٹے موتیے نے بے کار کر دِتی۔ اکھّاں وچّ اڑے اُس موتیے دا پھسایا تاں اوہ اجّ ایتھے تیسری منزل اتے ٹنگیا ہویا سی۔ سجّی بانہہ وِچّ لٹکدا ایہہ پیلا کاغذی ہینڈ بینڈ اُس نُوں بڑا عجیب لگیا۔ ایہہ ساریاں گھٹناواں اُس دے سریر اتے سجے پاسے ہی واپر رہیاں سن۔ نال دے دو مریضاں دا سبھ کجھ کھبے پاسے ہو رہیا سی۔ تھوڑا ڈر محسوس کردے اُس نے آئی وارڈ دے باہر نگاہ ماری… ویٹنگ روم وِچّ اُسدا بیٹا موبائل تے بِزی سی۔ کالج پڑھدے منڈے کُڑیاں نُوں تاں سویرے جاگن توں لے کے سون تک فون اتے شوشل میڈیا ای نہیں ٹکن دیندا۔
فائل اگّے اگّے رام مورتی پِچھے پِچھے۔ جدوں فائل سینئر نرس کولے پہنچی تاں اوہ اُٹھ کے آ گئی۔ چھوٹی نرس نُوں گنوے لفظاں و چ کیہا؛
ڈائبیٹک اے۔ بلڈ شوگر وی چیک کرو۔تے فائل چک کے غائب ہو گئی۔ چھوٹی نرس نے کوہنی کولوں موٹی ناڑ وِچوں خون دی سِرنج بھر لئی۔ پھیر اُس نے سجّی اکھّ وِچّ اِک ڈراپ دوائی دا ٹپکا دتا جو اُس دی اکھّ وچّ لڑ رہیا سی۔ اکھّ وچّ پانی بھر گیا۔ پنج چھ منٹ بعد وارڈ سپروائیزر پھیر آ گئی،رام مورتی جی، تہاڈا آپریشن شام تک… کافی لیٹ ہوئے گا۔ آپریشناں دی اج ڈیوٹی ڈاکٹر نکھل پرمار دی اے۔ ڈاکٹر منیندر براڑ نے او پی ڈی توں فِری ہو کے شامیں پنج توں بعد ای آؤنا۔ تہانوں ویٹ کرنی پینی۔ اوہناں کول اجّ اجے تک تہاڈا ہی اک کیس اے۔ کوئی دِقت تاں نہیں؟
نہ۔ دِقت کیہ ہونی۔ اسیں تاں لوکل آں۔
ٹھیک اے۔ میں تہانوں اُپر چھیویں فلور تے وارڈ وِچّ بیڈ دوا دیندی آں۔ جانا نہیں کتے باہر۔ انجکشن لگا ہویائے۔
جی…آ … رام مورتی نُوں لگیا کہ بھاویں گھڑی دی گھڑی ہی سہی۔۔اوہ کسے دے قبضے ہیٹھ آ گیا سی۔ اُس دے اندر کسے ڈر دے احساس نے ہلکی جیہی دستک دوبارہ دے دِتی۔ اِک ہور عورت… جس دی ڈریس سفید رنگ دی سی، جس دے اِک ہتھ چ فائل سی… نے دوسرے ہتھ نال اُس دی بانہہ پھڑ لئی… آؤ اُس نُوں پھڑی اُس وارڈ چوں باہر نکل گئی۔ ہری بلاس نال تُرن لئی اُٹھیا تاں بے نام عورت نے نال آؤن توں منع کر دِتا۔ نال ہی ہری بلاس دا فون وج گیا تے اوہ جی جی کردا پوڑیاں اُتر گیا۔
ہری بلاس نُوں ڈاکٹر منیندر براڑ دی او پی ڈی وچوں میڈم فرماسسٹ دا فون سی؛

تسیں ٹی پی اے توں اپنا کیس کلیئر نہیں کرایا؟ ہری بلاس کجھ بوندلیا چُپ چاپ میڈم دیاں جیباں نُوں لگے کئی پین دیکھدا رہیا سی۔ میڈم نے اُس نُوں ڈاکٹر صاحب دے فِری ہون تک ویٹ کرن نُوں کیہا… …
پچھلے ہفتے جدوں اوہ تے اوہدا پیو اکھّاں چیک کراؤن اِس ہسپتال آئے تاں اوہنے سمجھیا سی کہ اُس دا پیو ہتھ وِچّ پھڑی پرچی مطابق اِک دم آدمی توں کسے انکڑے… 111, 112, 113 وِچّ تبدیل ہو گیا سی۔ اُس نُوں لگیا سی جیویں کُرسی تے بیٹھا بندہ اُس دا باپ نہیں… بلکہ منڈی چ پیا جھونے دا کٹّا سی جس نُوں کرندیاں نے نگ سمجھ کے اپنی سہولت لئی کوئی نمبر لا کے ٹکا دتا سی۔ کمپیوٹراں… مونیٹراں… سکریناں اتے ہندسے نچدے… ٹن ٹن… ٹن ٹن گھنٹیاں دیاں آوازاں آؤندیاں؛
ون ہنڈرڈ فِفٹین اک سو پندراں…، دی آواز پئی تاں کوئی لڑکی اپنی بُڈھی ماں نُوں لے کے اُٹھ کھڑی ہوندی خوش ہوئی… اودن رام مورتی نُوں 204 نمبر ملیا سی۔ اودن وی اوہناں نُوں ایہناں کُرسیاں وِچّ ہی ویٹ کرن لئی کیہا گیا سی۔ پیو دیاں اکھّاں چ دوائی پا کے اُس دے کول بٹھا دِتا سی۔ اُسے دِن دوسری واری اوہ پیو دے نال اندر سردار ڈاکٹر دے ساہمنے کھڑا اُس دی صلاح سُن رہیا سی۔ ڈاکٹر مشین وِچیں اکھّاں چیک کردا مرض پڑھدا پڑھدا بولی جا رہیا سی؛
عینکاں لاہ دیو… ایتھے ٹھوڈی ٹکا لئو، ہاں اکھّاں پُورِیاں اَڈّ کے رکھو میرے ول سِدھا دیکھو اُرلی کیٹاریکٹ اے۔ چِٹا موتیا اے۔ سجّی اکھّ چ کھبی نالوں زیادئے۔ آہ دوائی پاؤ روز تِنّ وار کِنی کو پرابلم اے؟
کیہ دسّاں کافی دِقت اے جناب۔ عمر دراز رام مورتی اپنے سریر اندر روز واپردیاں ایہناں دُرگھٹناواں نُوں جَنے کھنے نُوں دَسدا اکیا پیا سی۔
پھیر تاں آپریشن کرنا پئے گا۔ جدوں مرضی کرا لئو بہتی دِقت اے تاں ہُنے کر دیندے آں… نہیں تاں ایہہ دوائی پائی جاؤ۔
نہیں سر، ڈیڈی جی دیاں دوویں اکھّاں دا ہُنے کراؤنا۔ ڈیڈی نے کیلیفورنیا جانا وڈے برادر کول۔
ایہناں دا بیمہ ہویا؟
ہاں جی ہویا۔ برادر باہر جان لگے ممی ڈیڈی دوہاں دا بیمہ کرا کے گیا سی۔
کِنے سال ہو گئے؟
چھ سال اوہ اِک دم اُچی بول پیا سی۔
او کے… پہلاں سجّی اکھّ دا کردے آں جس وچّ زیادئے۔ ماسک پہنے سردار ڈاکٹر نے اوہناں نُوں پُچھ پُچھ کے کمپیوٹر وِچّ کجھ اینٹریاں کیتیاں سن؛
تہاڈا کیش لیس آپریشن ہوئے گا۔ کوئی خرچہ نہیں ہوئے گا تہاڈا۔ اگلے شکروار آ جاؤ… کیہڑی انشورینش کمپنی اے… پالسی نمبر بولو… ایہناں نُوں ٹی پی اے وِچّ آپ چھڈّ کے آؤ۔تے ڈاکٹر نے کئی کجھ فائل وِچّ ہور لکھیا تے فائل فارماسسٹ میڈم نُوں پھڑا دتی۔ میڈم نے رام مورتی دا ہتھ پھڑ لیا؛
انکل ٹھیک لگ رہیا… اکھّاں چ دوائی پائی ہوئی اے نہ۔
کافی چِٹا چِٹا دِسدا۔ خاصہ اوپرا لگدا۔ ہری بلاس پُتّ توں میرے نال رہیں۔ تنوں لفٹ وِچّ وڑ کے دوسری منزل اُپر جا اُترے سن۔ خالی کرسی تے بہہ ہری بلاس نے سارے کمرے نُوں دھیان نال دیکھیا جس وِچّ ٹی پی اے بھری ہوئی سی۔ چار سجّ ویاہیاں لڑکیاں چوڑے چھنکاؤندیاں لنچ کر ہٹیاں، اپنے ٹفن سنبھال رہیاں سن۔ اوہناں دے سائیلنٹ کیتے موبائلاں وِچّ روشنیاں آ جا رہیاں سن۔ ہولی ہولی اوہ ساریاں کمپیوٹراں موہرے ستھاپت ہو گئیاں۔ باہروں اِک پینتی کُو سال دی افسری مڑنگے دی عورت اوہناں دے ساہمنے خالی کُرسی تے بہہ کے رام مورتی دی فائل دیکھن لگ پئی سی؛
رام مورتی جی… کیہڑے لینز پواؤنے اے؟ سانوں کیہ پتہ۔ اوہ ایدھر ادھر جھاکن لگیا۔
دیکھو… ایتھے چار قسم دے لینز پیندے اے۔، ایہہ ملازم کوئی ایم بی بی ایس اکھّاں دے علاج دی ماہر ڈاکٹر نہیں سی… جس کول پڑھائی دی کوئی ہور… شاید کوئی ایم بی اے دی ڈگری حاصل کیتی ہوئی سی… بولدی بولدی نال دی نال فائل وِچّ لکھدی وی گئی، چاراں دی قیمت… اٹھائی، بتی، چھتی… سبھ توں ودِھیا بیالی ہزار اے۔ اک اکھّ دا۔ بیالی ہزار والا لینز عموماً بیمے والے لگواؤندے نیں۔
ٹی پی اے دا کیہ مطلب ہوندا۔ ہری بلاس نے بی اے سیکنڈ ایئر دے سلیبس وِچّ اکنامکس وی لئی ہوئی سی۔
تھرڈ پارٹی ایڈمنسٹریٹر۔ ایہہ برانچ مطلب اسیں تہاڈے بیمے دے پیسے وصول کردے آں۔
سارے پیسے بیمہ کمپنی دئے گی؟
ڈیپینڈ کردا کہ تہاڈی پالیسی وِچّ کیہ کیہ ٹرمز اینڈ کنڈیشنز لکھیاں نیں۔
کیہڑے مُلکھ دے لینز نیں ؟ ایہہ سوال اُس دے دماغ وِچّ کدوں دا اَڑیا کھڑا سی۔
یو ایس اے توں…
سبھ توں ودِھیا پاؤ جی۔ رام مورتی نے گل نبیڑ دتی سی۔ ایم بی اے عورت نے پہلاں اِک کمپیوٹر اُتے جا کے بیٹھی لڑکی نُوں کجھ سمجھایا۔ کی بورڈ تے ٹپّ ٹپّ ہوئی۔ پھیر دوسرے کمپیوٹر توں ٹپّ ٹپّ دی تکھی آواز آئی… تے دوویں پے پُتّ حیران ہوئے اِک دوسرے نُوں سوالیا دیکھن لگے کے ایہہ گھوں … گھوں دیاں ہور اُچیاں آوازاں کتھوں آؤن لگ پئیاں سن۔ اصل وِچّ آخری کُھونجے وِچّ بیٹھی لڑکی نے کمپیوٹر اتے پرنٹ دی کمانڈ دے دِتی سی۔

جس نال اوہناں دے ساہمنے میز تے پیا پرنٹر اپنے اندروں کاغذ چھاپ کے باہر سُٹدا آوازاں وی کڈھی جا رہیا سی۔ ایم بی اے عورت نے واپس آ کے ایہہ کاغذ دو حصیاں وِچّ ونڈ کے سِدھے کیتے۔ سٹیپلر نال کڑچّ کرکے دو سیٹ جوڑ دِتے۔ سارے کاغذ رام مورتی ول نُوں ودھا دتے سن؛
ایہہ جو میں تہانوں دسیا… سارا سمجھ آ گیائے؟
ہاں جی۔
کجھ ہور پُچھنا ہووے؟
نہ۔ ہُن کیہ پُچھنا۔ بے نام عورت نے اُس دے ہتھ پین پھڑا دِتا۔
ایتھے سائن کرو…اوہ تُھک لا کے ورقے تُھلدی دستخط کرن نُوں اُکساؤندی چورس ڈبیاں وِچّ اپنی پہلی اُنگل دا ناخون ٹکائی گئی،ایتھے… ایتھے… ایتھے۔ایہہ کم مُکیا تاں دوواں نُوں ساہمنے لیب وِچّ خون… پیشاب دے ٹیسٹ کراؤن لئی بھیج دتا گیا سی۔ ای سی جی توں بعد لیب اٹینڈینٹ نے اِک پیلی پرچی اتے اکھّاں چ پاؤن والی دوائی دا ناں لکھیا۔ ہیٹھاں چار چھوٹے گول دائرے واہ کے دوواں دا دھیان کھچیا؛
آپریشن توں دو دن پہلاں ایہہ دوائی سجّی اکھّ وچّ چار وار اِک اِک ڈراپ پاؤنی۔ اگلے دن پھیر چار وار، چار گول دائرے ہور واہ دِتے،جس دن آپریشن لئی آؤنا تاں دو وار دوائی پا کے آؤنا۔ فائل رام مورتی نُوں پھڑا دتی،شکروار نَوں وجے اُپر تیسری منزل… آئی وارڈ وِچّ پہنچ جانا۔
ہیٹھاں ہسپتال دے باہر رام مورتی نے موبائل تے ٹائم دیکھیا۔
بیٹا، پونے پنج وج گئے۔ جدوں سویرے نَوں وجے توں بعد تینوں کار وِچّ ایچ چھڈ کے ہسپتال وچّ آیا… تاں آہ فائل اودوں دی ایہناں ملازماں دے ہتھاں وِچّ ہی رہی۔ مُڑ کے ہُن تک کسے نے مینوں فائل نُوں ہتھ نیں لاؤن دِتا۔ شاید ایہہ پہلاں نالوں بھاری ہو گئی… پتہ نہیں میریاں بانہاں ہی تھکّ گئیاں… آہ سنبھال لے فائل تے موبائل دوویں؟
آپریشن توں اِک دن پہلاں انشورنس کمپنی توں ایس ایم ایس آیا کہ کمپنی نے ہسپتال کول ستائی ہزار روپئے جمع کرا دِتے ہن۔
ہری بلاس ہن سوچدا کہ جدوں کمپنی نے پیسے جمع کرا دِتے ہن تاں اج ٹی پی اے نُوں کیہ ہو گیا۔ ہُن کیہ رہ گیا۔
رام مورتی نال کون اے؟ اندروں آواز آئی… تاں اوہ اُٹھ کے ڈاکٹر دے کمرے وِچّ جا وڑیا؛ تسیں رام مُورتی نال او… اچھا… آپریشن کرن دی اجازت… فائینل اپروول ٹی پی اے نے دینی ہوندی اے۔ ستائی ہزار تہاڈا آ گیا۔ پندراں ہزار کیش ریسیپشن تے دے کے کچی رسید ٹی پی اے نُوں دے دیو۔آپریشن توں بعد جدوں سارے بل انشورینس کمپنی نُوں بھیجاں گے تاں… جِنا کمپنی پاس کرے گی… جو وی وادھا گھاٹا ہوئے گا… واپس کر دتا جائے گا۔
پہلاں ساہمنے روم وچّ کپڑے چینج کرکے ، اُپر چھیویں فلور تے نویں وارڈ اندر وڑدے سار نرس نے رام مورتی نُوں ہسپتال دی اپنی مریضاں والی ڈریس… قمیض پجامہ پھڑا دِتا۔ مریضاں والے کپڑے دیکھ کے اُس نُوں جھٹکا جیہا لگیا، جیویں جیل چ قیدیاں نُوں اِکو سار دِیاں وردِیاں پواؤندے ہن۔ اُس دے اپنے کپڑیاں نُوں کیہ ہویا سی۔ صاف ستھرا پریس کیتا پھڑ پھڑ کرداچِٹا کُڑتا پجامہ۔ چینجنگ روم وچوں ہسپتال دے کپڑے پائی اتے اپنے کپڑے سنبھالدا جدوں اوہ وارڈ وِچّ چووی نمبر بیڈ تے بیٹھیا تاں اُس نُوں لگیا کہ اوہ رام مورتی نہیں کوئی ہور ہے۔ ہری بلاس دو واری وارڈ دے دروازے ساہمنے کھلو کے نگاہ مارکے گیا… پہلاں اوہ ایہناں اکو جیہے کپڑیاں وِچّ اپنے مریض نُوں پچھان ہی نہیں سکیا۔ اوویں دے کپڑے پائی کئی مریض، اِک اکھّ اتے چٹی پٹی بنھی، بے نام… بے پچھان اُس دے ساہمنیوں نکلی… آئی جائی جاندے، کسے دا ہتھ پھڑی تُری جاندے… ایہہ کیہو جیہے کپڑے پوا دِتے اوہدے پیو نُوں، الاسٹک والا پجامہ، جیباں دوویں پاسے… عجیب قسم دا کُھلا قمیض… جو ڈاکٹراں، نرساں نے اپنی سہولت لئی تے مریضاں دے علاج لئی اُچیچے طور تے تیار کیتا ہویا سی۔ نرس نُوں خیال آیا کہ چووی نمبر بیڈ تے بیٹھا مریض… جدوں دا آیا لیٹیا نہیں… بیٹھا بیٹھا موبائل وچّ کجھ لبھی جا رہیا… لیٹو، اوہ ہتھ وچّ چھوٹی جیہی تیز روشنی والی ٹارچ بالی اُس دی سجّی اکھّ دیکھن لگی۔
اکھّ کُھلی رکھو… دوائی پوا لئو۔ ہاں ہاں… فون بند کر دیو۔ اکھّاں بند کرکے لیٹے رہو۔تُسیں کھلیاں اکھّاں بیٹھے رہے… تہاڈی ڈائلیشن بہت سلو ہو رہی اے۔رام مورتی نُوں ہُن کیول سُندا سی۔ نویں مریض آئی جا رہے سن۔
کسے دے نقلی دند… بیڑی ہووے تاں دس دیو۔
ماتا جی جدوں شوگر دو سو توں ودھ ہووے تاں آپریشن نہیں ہو سکدا۔
میری شوگر ہُن چیک کرو جے ڈیڈھ سو توں ودھ جے…
میڈم آہ لؤ . جُتی اُتار دیو… سارے کپڑے ساہمنے روم وچّ چینج کرکے آؤ۔
ایہہ وی اُتارنا؟
نہ نہ… ایہدی لوڑ نہیں۔
ڈوک پرمار صاحب دے پیشینٹ جویں ریڈی ہوئی جان گے… او ٹی وِچّ بھیجی جانا۔ ڈوک صاحب آ رہے نیں اُپر۔
وارڈ اندر نرس اِک وار پھیر لڑدی دوائی مریضاں دیاں اکھّاں چ پا رہی سی۔ اوہ سبھ مریضاں دیاں کھبّیاں، سجّیاں اکھّاں چ بیٹری مار رہی سی۔ (جاری اے)