پھَلاں دا بادشاہ اَمب

پاکستان وچ گرمیاں دے موسم دا مطلب ایہہ وی اے کہ ایس موسم وچ مختلف قسم دے مزیدار پھل تے خاص طور تے اَمب آندے نیں جہدے توں ہر چھوٹا وڈھالطف اندوز ہوندا اے

پروفیسر حکیم سید عمران فیاض

پروفیسر حکیم سید عمران فیاض
سارے پھلاں دے بادشاہ ام نوں بڑے شوق نال کھاندے نیں۔ اماں دا موسم شروع ہو گیا اے تے پاکستان دے عوام تے باہر رہن والے سارے لوکاں دا انتظار وی ختم ہو گیا اے۔ پاکستان وچ گرمیاں دے موسم دا مطلب ایہہ وی اے کہ ایس موسم وچ مختلف قسم دے مزیدار پھل تے خاص طور تے ام آندے نیں جہدے توں ہر چھوٹا وڈا لطف اندوز ہوندا اے۔
ساڈا ملک دنیا وچ ام پیدا کرن والا چوتھا سب توں وڈا ملک اے جتھے اماں دی سینکڑاں قسماں پیدا ہوندیاں نیں۔ ایہناں مٹھے تے کھٹے ذائقے والے اماں دے زبردست فیدے نیں۔ پاکستان وچ عام طور تے ام گرم علاقیاں وچ کاشت کیتے جاندے نیں تے بہت سارے فیدے مہیا کردے نیں جیویں پتے‘ چھال تے ایتھوں تک کہ اوہناں دی گٹھلی۔ گودا تے چھلکے وی مختلف کماں وچ استعمال ہوندے نیں۔ ایسے وجہ نال پاکستانی ام ساڈے دلاں وچ اک خاص مقام رکھدے نیں تے ایسے وجہ نال اوہ پوری دنیا وچ برآمد ہوندے نیں۔
ایس مشہور پھل نوں بہت سارے طریقیاں نال استعمال وچ لیایا جا سکدا اے۔ مثال دے طور تے ایہنوں براہ راست کھایا جا سکدا اے۔ سلاد وچ‘ مٹھے پکواناں وچ‘ ام اچار دی مختلف قسماں وچ بنایا جا سکدا اے یا آمیزے‘ شیک یا ایتھوں تک کہ ام دی چٹنی‘ مربے وی مل جاندے نیں جہڑے پورے ملک وچ بہت مشہور نیں۔
ایس مضمون وچ اسیں تہاڈے لئی اماں دی قسماں تے فیدے دے حوالے نال ساری اہم معلومات مرتب کیتیاں نیں جہڑی کہ تہاڈے لئی سوشل میڈیا‘ الیکٹرانک میڈیا تے پرنٹ میڈیا دی زینت بندی رہندیاں نیں جہدے پاروں تہانوں مختلف قسم دے اماں بارے جانن دا پتہ چلدا اے۔ پاکستان وچ ام دی جہڑی قسماں اگائی جاندیاں نیں اوہ دنیا بھر وچ مقبول نیں۔ ایہناں معلومات توں تہانوں ایہہ فیدا ہووے گا کہ اگلی واری جدوں وی تسیں ام دی خریداری لئی جائو تے تہانوں کسی دی مدد دے بغیر وی پتہ چل جاوے گا کہ تہانوں کہڑی قسم دا ام خریدنا چاہیدا اے۔
ام دے قدرتی فیدے
روزانہ اک ام کھان نال تسیں پیٹ سنے مختلف بیماریاں توں محفوظ تے صحت مند رہندے او جد کہ ام دل دی بیماریاں تے کینسر جئی موذی بیماریاں توں وی محفوظ رکھدا اے۔ام نوں مختلف کھانیاں دے نال وی استعمال کیتا جاندا اے جد کہ ام توں جیلی‘ جام‘سکواش ‘ اچار تے مصالح وی بنائے جاندی نیں۔ام اک غذائیت نال بھرواں پھل اے۔ ام وچ چربی‘ کولیسٹرول تے سوڈیم دی مقدار بہت گھٹ ہوندی اے۔ تاہم ایہدے وچ وٹامن بی6 دے علاوہ وٹامن اے‘ وٹامن سی‘ وٹامن ای تے وٹامن ڈی دی وی چنگی مقدار موجود ہوندی اے۔ ام وچ پوٹاشیم‘ میگنیشم تے تانبے دی وی بہترین مقدار موجود ہوندی اے جہڑی صحت لئی بہت ضروری اے۔ پھلاں دا بادشاہ ہائی بلڈپریشر دے مریضاں لئی وی انتہائی مفید اے۔
اماں وخ کوئرسیٹن‘ آئیسوکوئسیٹرن‘ اسٹرلگن‘ فیسٹن‘ گالک ایسڈ تے میتھائل گلٹ جئے کیمیکل پائے جاندے نیں جہڑے چھاتی دے کینسر سنے ہر طرح دے کینسر دے مرض نوں روکن وچ مددگار ثابت ہوندے نیں۔ طبی ماہراں دے مطابق ام وچ شامل اینٹی آکسیڈنٹ آنتاں تے خون دے کینسر دے خطرے نوں گھٹ کردا اے جد کہ گلے دے غدود دے کینسر دے خلاف وی ایہہ موثر کردار ادا کردا اے۔
ہارورڈ یونیورسٹی دے ماہراں دے مطابق ام لون یا وڈی آنت دے سرطان دے خلاف اک اہم مدافعانہ ہتھیار ثابت ہویا اے۔کمزور بندیاں لئی ام بے انتہا مفید اے کیوں جے ایہہ وزن نوں ودھاندا اے۔ ام وزن ودھان لئی دوجی خوراکاں دی نسبت سب توں آسان خوراک سمجھی جاندی اے۔ 150گرام ام وچ 86 کیلوریز پائی جاندیاں نیں جہڑی آسانی نال جسم وچ جذب ہو جاندیاں نیں۔
ام نظام ہاضمہ لئی وی انتہائی مفید اے جہڑی خوراک نوں ہضم کرن وچ مددگار ثابت ہوندے نیں جد کہ ام بھک نوں وی ودھاندا اے۔ ام وچ موجود ریشے جہناں نوں فاہبر آکھیا جاندا اے آنتاں دی صفائی تے ورم دے خطرے نوں گھٹ کردے نیں۔
ام حاملہ زنانیاں دی صحت لئی وی بے انتہا مفید اے۔ ڈاکٹرز اکثر حاملہ زنانیاں نوں وٹامن تے آئرن لئی گولیاں دیندے نیں لیکن ام اوہناں دی مقدار نوں ودھان دی صلاحیت رکھدا اے۔
ام چہرے دی خوبصورتی لئی وی انتہائی مفید ثابت ہو سکدا اے۔ ایہدا گودا جلد اتے لان نال بہت سارے جلدی مسئلے ختم ہو جاندے نیں۔ ام دا گودا چہرے اتے لان نال نہ صرف جلد دی نمی برقرار رہندی اے بلکہ رنگ وی صاف ہو جاندا اے۔
ام دماغی صلاحیت نوں وی ودھان وچ مددگار ثابت ہو سکدا اے۔ ام وچ بہت زیادہ مقدار وچ وٹامنز موجود نیں جہڑے تہاڈے دماغ دی بہترین نشوونما کردے ہیں۔ ام گلوٹامائن نال بھرواں ہوندے نیں جہڑے یادداشت لئی مفید نیں۔
ام جسم وچ مدافعتی نظام نوں ودھاندے نیں۔ ام وچ بیٹا کیروٹین دی بہت زیادہ مقدار پائی جاندی اے جہڑی انسان دے مدافعتی نظام نوں مضبوط تے تندرست رکھدے نیں۔
ذیابطیس وچ ام انتہائی مفید اے
ام وچ مٹھاس دی بوہتی مقدار پائی جاندی اے جہدے بارے خدشات سن کہ ایہہ ذیابطیس دے مریضاں لئی نقصان دہ ثابت ہو سکدا اے لیکن ہن نویں تحقیق نال ثابت ہویا اے کہ ام ذیابطیس دے مریضاں لئی انتہائی مفید اے۔ ایہدے وچ کافی مقدار وچ منرلز تے وٹامنز پائے جاندے نیں تے آسانی نال جسم وچ جذب ہو کے خون وچ گلوکوز دی مقادر نوں معتدل رکھدے نیں۔
ام وچ آئرن دی کافی مقدار پائی جاندی اے جہڑی انیمیا دی تکلیف وچ مبتلا لوکاں لئی زبردست علاج اے۔ روزانہ اک ام دا استعمال جسم وچ لال خون دے سیل دی مقدار ودھاندا اے جہڑا انیمیا دے خطرے نوں گھٹ کردا اے۔
ام دا استعمال ہڈیاں دی بیماریاں توں محفوظ رکھدا اے تے اوہدے وچ موجود کیلشیم ہڈیاں نوں مضبوط کرن وچ مددگار ثابت ہوندا اے۔ ام کھان نال ہڈیاں دی کمزوری دی امکانات بہت گھٹ ہوجاندے نیں۔
ام دی سب توں مشہور قسماں مندرجہ ذیل نیں جہڑی تہانوں پاکستان وچ ملن گئیاں۔ اوہدے علاوہ وی اماں دی کئی قسماں موجود نیں۔چونسہ۔سندھڑی۔انوررٹول۔لنگڑا۔دسہری۔
چونسہ :پاکستانی پنجاب دے علاقے رحیم یار خان توں شروع ہون والی ام دی چونسہ ایس مشہور قسم دا نام شیر شاہ سوری دے نام اتے رکھیا گیا اے جہنے ہندوستان دے علاقے بہار وچ ہون والی اک لڑائی وچ مغل بادشاہواں وچوں اک ہمایوں نوں شکست دتی سی۔
چونسہ پورے سوری قبیلے دا پسندیدہ ہوندا سی۔ چونسہ ام ہر طرح دے اماں وچوں اک مشہور ام اے تے ایہدے حیرت انگیز مٹھے ذائقے دی وجہ نال لوکاں وچ بہت مقبول اے تے سب توں ودھ پسندیدگی دے نال کھایا جاندا اے۔ لوکاں دی اکثریت ایس مزیدار ام نوں اپنے انگوٹھیاں نال نرم کر کے براہ راست رس چوسنا تے خام حالت وچ کھانا پسند کردی اے۔ چونسہ ام دے پکن دا موسم جون دے درمیان تے اگست توں ستمبر دے اخیر تک ہوندا اے۔
سندھڑی
سندھری ام دی شروعات پاکستان دے ضلع میر پور خاص توں ہوئی۔ ایس ام دی شکل بیضوی ہوندی اے تے ایہدی جلد چمکیلی تے پیلے رنگ دی ہوندی اے۔ ایہہ انتہائی خوشبودار ام ذائقے دی علامت اے جہڑا عام طور تے مٹھا ہوند ااے لیکن فصل دی ابتدا دے موسم وچ تھوڑا جیا کھٹا وی ہوندا اے ایس لئی ایہنوں مکمل پکن تے کھایا جاوے تے ایہدا اصلی مزہ حاصل ہوندا اے۔ ایس ام دا نام سندھ توں آیا اے کیوں جے ایہہ ام دی قسم پاکستان دے صوبہ سندھ وچ عام طور تے اگائی جاندی اے۔ سندھڑی ام خام حالت وچ کھان دے علاوہ شیک‘ آئس کریم تے اسموتھیز بنان وچ استعمال ہوندے نیں۔ زیادہ تر لوک سندھڑی ام دی جلد نوں چھیلن مگروں اماں نوں کیوب دی شکل وچ کٹ کے کھاندے نیں۔ سندھڑی اماں دے پکن دا سیزن مئی توں اگست دے درمیان اے تے ایہناں دی زندگی ام دی دوجی قسماں دے برعکس بوہتی لمی ہوندی اے۔
انور رٹول
ایس ام دا نام انورالحق نال جوڑیا جاندا اے جہدے بارے آکھیا جاندا اے کہ اوہ ہندوستان دے صوبے اترپردیش دے ضلع باغپت وچ ایس طرح دے ام دی فصل لان والا پہلا شخص سی۔ ایہہ ام زیادہ مانگ تے لذت دی وجہ نال ام دے ’’بادشاہ‘‘ دے نام توں جانے جاندے نیں۔ ایہدی کاشت بنیادی طور تے پاکستان دے صوبہ پنجاب وچ کیتی جاندی اے۔ انور رٹول دے پکن دا موسم مختصر ہوندا اے۔ ایہو وجہ اے کہ ایہدی بہت زیادہ مانگ اے تے ایہہ نہ صرف پاکستان بلکہ دنیا بھر وچ لوکاں وچ اماں دی سب توں پسندیدہ قسماں وچوں اک اے۔
لنگڑا
ایہہ ام ہندوستان دے شمالی حصے وارانسی (بنارس) توں تعلق رکھدا اے جتھے ایہدی پہلی واری کاشت کیتی گئی سی۔ ایس ام دا نام لنگرا رکھن دے پچھے دی وجہ پتہ نہیں لیکن افواہاں ایہہ نیں کہ ایس ام دی پہلی کاشت کرن والا شخص خود وی لنگڑا سی۔ جہدی وجہ نال ایس ام نوں وی لنگڑا دا نام دے دتا گیا۔ ام دی ایس قسم دی انوکھی خصوصیت ایہدا رنگ اے جہڑا پکن مگروں وی سبز رہندا اے لیکن اندروں نارنجی ہوندا اے تے ایہدا ذائقہ غیر معمولی اے۔ایہدی فصل دا موسم جولائی دے وسط توں ستمبر تک ہوندا اے تے ایہدا ذائقہ پھل دے پکن اتے منحصر ہوندا اے جہڑا بہت مٹھے توں تھوڑا جیا کھٹا ہو جاندا اے۔
دسہری
پاکستان وچ پیدا ہون والے اماں وچ اک ہور مقبول قسم دسہری اے۔ ایہدی جڑاں اوہناں باغاں توں شروع ہوئیاں نیں جہناں دا تعلق ہندوستان دے علاقے لکھن دے نواباں نال سی۔ انتہائی مٹھا تے ہونٹاں نوں چپکن والا ایہہ مزیدار ام بہترین ذائقہ رکھدا اے۔ ایس چھوٹے جئے ام توں لطف لین دا بہترین ویلا جولائی دے پہلے تن ہفتیاں دے درمیان دا ہوندا اے جدوں اوہ ذائقے تے خشبو وچ بہترین ہوندے نیں۔ نیلم‘ فجری‘ سرولی‘ مالدہ تے طوطا پری دوجی قسم دے پاکستانی ام نیں جہڑے پاکستان وچ ای تیار ہوندے نیں تے آسانی نال دستیاب نیں۔
ام دے درخت نوں اگانا وی بہت آسان اے تے ایہہ عام طور تے سندھ تے پنجاب وچ بہت سارے مکاناں دے پائیں باغ وچ ویکھیا جاندا اے۔ ایہدی وجہ ایہہ اے کہ ساڈے ملک دا موسم ام دے درخت اگان تے پھلاں دی افزائش لئی بہترین اے۔
تسیں اپنے گھر وچ لگے اماں توں یا بآسانی بازار وچ دستیاب مزیدار جوس‘ شیک تے شربت وی بنا سکدے او تے اپنے دوستاں تے اہلخانہ دے نال ایس توں بھرواں لطف چک سکدے او۔