کامیاب لیڈر کیویں سوچدا اے؟

کجھ اصول تے نکتے مقرر کر کے تے سختی نال اوہناں اتے عمل پیرا ہو کے ای میدان ماریا جا سکدا اے

صرف کرسی اتے بیٹھ کے تے اپنے ملازماں نوں آرڈر دے کے کمپنی نہیں چلائی جا سکدی‘اپنے صارفین تے ملازماں نوں بہترین سروس‘ چنگی سہولتاں تے مہربان رویہ دینا سب توں اہم اے، ایہدے نال تواڈی صارفین دی گنتی وچ ہر لنگھدے دیہاڑے نال وادھا ہُندا رہے گا

سعودی عرب دے مشہور البیک فوڈ برانڈ دے بانی شکور ابواغزالہ نے اللہ نوں اپنے بزنس وچ خفیہ پارٹنر بنایا‘ رات نوں جدوں اوہ دن بھر دا حساب کتاب کرن بیٹھدا تے جس قدر پیکٹ فروخت ہوندے‘ فی پیکٹ اک ریال صدقہ کردا‘اگلے دن بزنس دگنا ہوندا تے اوہ صدقہ وی دگنا کر دیندا

قاسم علی شاہ

شکور ابو غزالہ فلسطین وچ پیدا ہویا‘ اوتھے پلیا بڑھیا‘ تعلیم حاصل کیتی لیکن فیر حالات نے ایسی کروٹ بدلی کہ 1948 وچ اوہنوں اپنا وطن چھڈ کے سعودی عرب ول ہجرت کرنا پئی۔ اوہنے اک ریلوے کمپنی وچ ملازمت اختیار کیتی تے 13سال تک کم کیتا لیکن حیاتی وچ کوئی وڈی تبدیلی نہیں آئی۔ اوہدی خواہش سی کہ میں جیویں پرمشقت زندگی گزاری اے میرے بچیاں دی زندگی ایسی نہ ہووے۔ ایس مقصد لئی اوہ لبنان چلا آیا۔ ایتھے اوہنے اک مگروں اک کم شروع کیتا۔ دس مختلف کاروبار کیتے لیکن کدی اوہ کامیاب ہویا تے کدی نکام۔ البتہ اک سویرے جدوں اوہ اٹھیا تے اوہنوں ایہہ لرزہ خیر خبر ملی کہ اوہ کنگال ہو چکیا اے۔ اوہنے جہڑے بینک وچ اپنا سرمایہ رکھیا سی اوہ ڈب گیا سی۔ایہہ خبر اوہدے اتے قیامت بن کے ڈگی‘ اوہ شدید مایوس ہو گیا لیکن اجے زندگی دا کھیڈ باقی سی۔ کجھ عرصہ مگروں اوہنوں اطلاع ملی کہ تیل پاروں ساری دنیا سعودی عرب دا رخ کر رہی اے۔ چونکہ اوہنے زندگی دی زناٹے دار چپیڑاں کھادیاں سن ایس لئی اوہ جان گیا کہ ایہہ اک بہترین موقع اے۔ اوہ جدہ آیا تے حالات دا جائزہ لیتا تے پتہ چلیا کہ باہروں آن والے لوک عرباں وانگوں کھجور تے اونٹنی دے ددھ دے نال خشک روٹی کھان دے عادی نہیں‘ اوہناں نوں ماڈرن خوراک چاہیدی اے جہڑی سستی وی ہووے تے لذیذ وی۔
اوہنے اک مشہور کمپنی دی ایجنسی خریدی تے فرائیڈ چکن دا کاروبار شروع کیتا۔ دکان وچ بجلی نہ ہون دے باوجود اگلے دو سال تک اوہنے نہ دن ویکھیا نہ رات تے خوب محنت کیتی۔ اوہ رات نوں 12وجے تھکیا ہاریا گھر واپس آندا تے اوہدے کپڑیاں توں تیل دی بو آ رہی ہوندی لیکن ایس توں ودھ اوہ ایس گل اتے پریشان سی کہ سخت محنت دے باوجود فروخت نہیں ہو رہی۔ ایسے دوران اوہدے اتے ایہہ خوفناک انکشاف وی ہویا کہ ا وہ کینسر دے مرض وچ مبتلا ہو چکیا اے لیکن ایس گل نوں اوہنے اعصاب اتے سوار نہیں کیتا تے جی جان نال محنت کردا رہیا۔ کجھ ای عرصے وچ اوہدا کاروبار چل پیا لیکن ہن اوہدے وچ اپنی بیماری نال لڑن دی ہمت نہیں رہی سی۔ چنانچہ 1976 نوں اوہ ایس دارفانی توں کوچ کر گیا۔ شکور ابو غزالہ دی وفات دے کجھ عرصہ مگروں اک دن اوہدے پتر نوں فون آیا۔ دوجے پاسے ریسٹورنٹ دا منیجر سی جہڑا دس رہیا سی:سر !مدینہ روڈ والے ریسٹورنٹ دا اج افتتاح اے لیکن ریسٹورنٹ کھلن توں پہلاں ای گاہکاں دی 100میٹر لمی لائن لگ چکی اے جہڑے ساڈے فرائیڈ چکن لین لئی بیتاب نیں۔
تہانوں جے سعودی عرب جا ن دا اتفاق ہویا ہووے تے تسیں اوتھے دی مشہور سوغات البیک دا مزہ ضرور چکھیا ہووے گا۔ تہانوں جان کے حیرت ہووے گی کہ ایہہ برانڈ اپنی پروڈکٹ دی تیاری وچ اوہو شیواں استعمال کردا اے جہڑے باقی لوک کردے نیں۔ ایہدے باوجود اوہناں دا اک پیکٹ حاصل کرن لئی لوک لمی لائن وچ کھڑے ہو کے انتظار کردے نیں۔ اک عام جئی پراڈکٹ دی ا یس قدر مقبولیت دے پچھے آخر راز کیہ اے؟ اج دی تحریر وچ تہاڈے سامنے اوہ نکات پیش کراں گے جہناں اتے ایس کمپنی دی لیڈرشپ عمل پیرا اے تے ایہدے پاروں 120برانچاں دے نال اج ایہہ عرب ملکاں دا مقبول ترین فوڈ بن چکیا اے۔
ایس فوڈ برانڈ دے بانی شکور ابواغزالہ نے اللہ نوں اپنے بزنس وچ پارٹنر بنا لیتا سی۔ رات نوں جدوں اوہ دن بھر دا حساب کتاب کرن بیٹھدا تے جس قدر پیکٹ فروخت ہوئے ہوندے‘ فی پیکٹ اوہ اک ریال صدقہ کردا۔ اگلے دن بزنس دگنا ہوندا تے اوہ صدقہ وی دگنا کر دیندا۔ جیویں جیویں ایہدا کاروبار ودھدا گیا۔ اوہدے صدقے دی مقدار وی ودھدی گئی تے فیر ایہہ ایس قدر وڈی رقم بن گئی کہ کئی خیراتی ادارے ایسے رقم اتے چلن لگے۔ 1976 وچ جدوں ابو غزالہ دا جنازہ اٹھیا تے اوہدی ا ولاد دے نال نال ایہہ ادارے وی یتیم ہو گئے۔ پیو دی وفات مگروں جدوں اوہدے پتراں نوں ایس خفیہ پارٹنرشپ دا پتہ چلیا تے اوہناں نے ایس روایت نوں برقرار رکھن بلکہ فی پیکٹ دو ریال صدقہ کرن دا فیصلہ کیتا تے فیر اللہ دے نال شراکت داری دی برکت نال مختصر عرصے وچ ایہہ برانڈ دنیا بھر وچ مشہور و معروف ہو گیا۔
جدوں شکور ابو غزالہ دا انتقال ہویا تے اوس ویلے اوہدے دو پتر پڑھ رہے سن۔ اوہناں نوں کاروبار دا تجربہ بالکل نہیں سی۔ اک دن اوہناں نوں بینک توں کال آ گئی۔ دونویں اوتھے پہنچے تے دسیا گیا کہ تہاڈے والد نے اک وڈی رقم قرض دے طور تے لیتی اے۔ دو سال دے اندر اندر ایہہ قرضہ اتار دیو فیر اپنے کاروبار توں دستبردار ہو جائو۔ دونویں بہت پریشان ہوئے کہ ہن تعلیم ول دھیان یا فیر کاروبار نوں ویکھو لیکن فیر اپنے پیو دے سکھائے ہوئے سبق دے مطابق اوہناں نے حالات دا مقابلہ کرن دا فیصلہ کیتا۔ا وہناں نے اپنے سارے اثاثہ جات ویچے‘ اپنے اخراجات نوں انتہائی گھٹ کیتا۔ ایتھوں تک کہ چاہ تے کافی پینی وی چھڈ دتی تے جی جان توں کاروبار ودھان اتے لگ گئے۔ ایسے دوران اوہناں نے اپنے لئی کجھ اصول تے نکات مقرر کیتے تے سختی دے نال اوہناں اتے عمل شروع کیتا۔
پہلا اصول: ایہہ اک سوال سی: میں ایس دنیا وچ کیوں آں؟
اوہناں نے ایہہ طے کیتا کہ ساڈا ایس دنیا وچ آن دا مقصد کیہ اے۔ اوہناں دے کول تعلیم تے مہارت سی تے کاروبار کرن دا اک بہترین موقع سی۔ چنانچہ اوہناں نے لوکاں نوں بہترین خوراک دین تے ایس کاروبار توں ہون والے نفع توں اپنے ملک و قوم دی خدمت کرن دا عزم کیتا تے فیر کاروبار وچ جت گئے۔ نتیجہ ایہہ نکلیا کہ اوہناں دا کاروبار روز بروز ودھدا گیا تے اوہناں نے متعدد فلاحی پراجیکٹس شروع کر لیتے جہڑے ہن وی ملک و قوم دی بہتری لئی کم کر رہے نیں۔
دوجا اصول: ایہہ وی اک سوال سی: میں جانا کتھے اے؟ ایس سوال دا جواب اوہناں نے ایہہ متعین کیتا کہ اسیں دنیا بھر دے شہراں وچ اپنی شاخاں کھولنیاں نیں جتھے اسیں اپنے صارفین نوں بہترین غذا‘ چنگی سہولتاںتے مہربان رویہ دینا اے۔
تیجا اصول: منزل تک پہنچنا کیویں اے؟ ایہدا جواب اوہناں نے علم نوں بنایا۔ اوہ جان گئے کہ علم اک طاقتور ہتھیار اے تے جہدے کول ایہہ ہتھیار اے اوہ کامیاب اے۔ اوہناں نے فیصلہ کیتا کہ اسیں دوجیاں دی معلومات اتے انحصار نہیں کرنا۔ دوجیاں دے ٹوٹکیاں اتے چلن دے بجائے اوہناں نے اپنی ریسپی بنائی۔ اوہناں نے ایہہ فیصلہ وی کیتا کہ اپنے کاروبار دے بارے ہر طرح دی معلومات حاصل کرنیاں نیں۔ چنانچہ چھوٹا بھرا پیرس چلا گیا تے انجینئر ہون دے باوجود ڈیڑھ سال تک فوڈ ٹیکنالوجی دے بارے سیکھدا رہیا تے ایسے پاروں اوہناں نے اک خفیہ ریسپی بنائی جہدے ذائقے نے دنیا نوں دیوانہ بنا دتا۔
چوتھا اصول: سخت محنت کرنی اے تے مایوس نہیں ہونا:اوہناں نے طے کیتا کہ حالات کنے ای مشکل کیوں نہ ہون سانوں منافع بے شک گھٹ ملے لیکن اسیں مشکل حالات دا مقابلہ کرنا اے تے کدی مایوس نہیں ہونا۔ اوہ معمولی چیز نوں وی نظرانداز نہیں کردے سن تے چھوٹے توں چھوٹے کم دے بارے وی مکمل معلومات حاصل کردے۔ اوہناں نے طے کیتا سی کہ اپنے نتائج توں مطمئن ہو کے بیٹھنا نہیں اے بلکہ اپنی کوشش اتے وی سوالات چکنے نیں کہ ایہہ چیز کیوں اے تے ایہنوں ہور بہتر کیویں بنایا جا سکدا اے۔ اوہناں نے عادت بنائی کہ اپنے رویے توں عاجزی دا اظہار کرنا اے تے ہمیشہ اپنے رب دا‘ اپنے سٹاف دا تے اپنے کسٹمرز دا شکرگزار رہنا اے۔
پنجواں اصول: سکھن لئی اپنی انا ختم کرنی اے: اوہناں نے جان لیا سی کہ صرف کرسی اتے بیٹھ کے تے اپنے ملازماں نوں آرڈر دے کے کمپنی نہیں چلائی جا سکدی۔ چنانچہ ریسٹورنٹ دے کم نوں بہترین انداز وچ چلان لئی وڈے بھراں نے ویٹرز والا یونیفارم پایا تے باقی سٹاف دے نال اپنے کسٹمراں دی خدمت کرنا شروع کیتی۔ اوہنے ریسٹورنٹ وچ ہون والے سارے کماں دا بغور جائزہ لیتا۔ اوہنے اپنے کن کھلے رکھے کہ لوک کیہ گل باگ کردے نیں۔اکھاں ایہہ ویکھن لئی کھلی رکھیاں کہ سٹاف تے گاہک کیہ کردے نیں۔ اوہنوں جہڑی چیز دی سمجھ نہ آندی اوہ بغیر کسے جھجک دے اپنے سٹاف کولوں پچھ لیندا تے پوری طرح سمجھن دی کوشش کردا۔ اوہنے چکن فرائی کرنا‘ اوہنوں اپنے گاہکاں دے سامنے پیش کرنا‘ اوہناں نال گل بات تے مسکرا کے ملنا حتیٰ کہ فرش دھونا تے باتھ روم صاف کرن دا طریقہ وی سکھیا۔
چھیواں اصول: کمپنی دا فرنٹ لائن سٹاف اک قیمتی ترین سرمایہ:
اوہناں نے بڑی چھیتی ایس گل نوں سمجھ لیا سی کہ کسٹمرز نوں ڈیل کرن والے سٹاف دا رویہ ای ایہہ طے کردا اے کہ گاہک نے اگلی واری ایس ریسٹورنٹ وچ آنا ہے یا نہیں۔ ایہہ اوہ لوک ہوندے نیں جہناں اتے کسٹمرز دی اکھ ہوندی اے تے ایہو لوک کمپنی دی پہچان ہوندے نیں۔ چنانچہ اوہناں نے طے کیتا کہ اپنی ٹیم نوں اک جسم وانگوں سمجھنا اے۔ اوہنوں ہمیشہ پہلی ترجیح اتے رکھنا اے۔ اوہناں دی قدر کرنی اے۔ اوہناں دا خیال انج رکھنا اے جیویں اسیں اپنی فیملی دا رکھنے آں۔ اوہناں دی ساری ضروریات دی مکمل ذمہ داری لینی اے۔ اوہناں دے مسائل نوں سمجھنا اے تے اوہناں نوں چھیتی توں چھیتی دور کرنا اے۔ اوہ ایس اگل نوں تسلیم کردے نیں کہ جدوں تسیں اپنی ٹیم نوں مسائل توں بے فکر کر دیو گے تے ایہہ لوک صف اول دے بہادر سپاہیاں وانگوں تہاڈے لئی میدان کاروبار وچ لڑن گے۔
البیک دے سی ای او تے امی ابوغزالہ نوں اک واری ملک توں باہر جانا سی۔ ائیرپورٹ وچ بورڈنگ کارڈ وصول کردے ویلے اہلکار نے اوہدے پچھے کھڑے منڈے نوں اگے کیتا۔ رامی ابو غزالہ نے اوہدی وجہ پچھی تے اوہ بولیا: ایہہ منڈا البیک ریسٹورنٹ وچ ویٹر سی‘ میں جدوں وی چکن لین جاندا تے ایہہ میرا پورا خیال رکھدا‘ مینوں اضافی کیچپ تے بریڈ وی دیندا۔ ایس وجہ نال اج میں ایہنوں عزت دینا چاہنا واں۔ رامی ابو غزالہ آکھدا اے کہ کمپنی دا چیف ایگزیکٹو میں سی لیکن اک عام جئے منڈے نوں عزت دتی۔ اوس دن میں سمجھ گیاکہ تہاڈا فرنٹ لائن سٹاف ای دراصل تہاڈی کمپنی دا قیمتی ترین اثاثہ تے چہرہ ہوندا اے۔
ستواں اصول: لیڈر اوہ اے جہڑا میدان وچ رہ کے قیادت کرے‘ اوہ ایس گل نوں تسلیم کردے نیں کہ ہراوہ لیڈر جہڑا آفس وچ آرام دی کرسی اتے بیٹھ کے اپنے کاروبار نوں بہترین انداز وچ چلان دی توقع کردا اے تے ایہہ اوہدی خطرناک غلط فہمی اے۔ اک لیڈر جدوں میدان وچ موجود ہوندا اے‘ اپنی ٹیم نوں تے اپنے کسٹمرز نوں ویکھدا‘ سندا تے اوہناں دے احساسات نوں محسوس کردا اے تے اوہدے دماغ وچ شاندار آئیڈیاز جنم لیندے نیں۔ میدان عمل وچ اپنی موجودگی پاروں لیڈر ایہہ گل وی جان سکدا اے کہ اوہدا کاروباری حریف کیہ کر رہیا اے تے اوہدے مطابق اوہ اپنے کاروبار لئی بہترین حکمت عملی بنا سکدا اے۔
اٹھواں اصول: معیار تے طریقہ کار دے بغیر ترقی ممکن نہیں۔ اوہ آکھدے نیں کہ اپنی کمپنی دے سارے اہم معاملات تے مسائل نوں لکھن دی عادت بنائو۔ لکھن مگروں اوہناں دا حل سوچو۔ کمپنی وچ ہون والی اہم تقریباں دی رپورٹ بنائو‘ درپیش آن والے مسئلیاں نوں لکھو اوہدا فیدہ ایہہ ہووے گا کہ اگلے سال جدوں ایہہ تقریب دوبارہ آوے گی تے اپنی رپورٹ اک واری پڑھن نال اوہ سب کجھ تہاڈے ذہن وچ آ جاوے گا تے تہانوں دوبارہ توں چیزاں نوں سوچنا‘ اوہناں نوں پلان کرنا نہیں پووے گا۔ لکھن دی عادت توں تسیں اپنی ٹیم نوں بہترین انداز وچ مصروف کر سکدے او۔ ایس عادت پاروں تسیں کسے کنسلٹنٹ دے وی محتاج نہیں رہووے گے تے اپنے کماں دا بہترین جائزہ لے سکو گے۔
نواں اصول: پیسے لئی نہیں بلکہ ترقی تے عزت لئی کم کرو۔ ایسے آئیڈیاز اتے کم کرو جہناں پاروں تسیں دوجیاں دی زندگی نوں بہتر بنا سکو۔ ہمیشہ وڈی منزل دا سوچو۔ صرف پیسے دا نہ سوچو کیوں جے جہڑی چیز چھیتی ملدی اے اوہ چھیتی گواچ وی جاندی اے البتہ تہاڈا معیار تے تہاڈی عزت ہمیشہ باقی رہندی اے۔ کدی اپنے آپ نوں اپنے کسٹمراں توں ودھ ذہین نہ سمجھو بلکہ اوہناں دے نال عاجزی دا مظاہرہ کرو‘ اوہناں دی ضروریات نوں سمجھو تے اوہناں نوں بہترین طریقے نال مکمل کرن دی کوشش کرو۔ تہاڈی ہمیشہ ایہہ کوشش رہنی چاہیدی اے کہ اپنے کسٹمرز دے نال اعتماد توں بھرواں رشتہ برقرار رکھو۔
دسواں اصول: اپنے کاروباری حریفاں اتے نظر رکھو لیکن اوہناں نوں عزت وی دیو۔ اک بہترین لیڈر اوہ ہوندا اے جہڑا اپنے مدمقابل دی خوبیاں تے خامیاں توں خود نوں باخبر رکھے۔ لیڈر نوں علم ہونا چاہیدا اے کہ اوہدا حریف کیویں سوچدا اے۔ اوہدے وسائل کیہ کیہ نیں۔ اوہدی ترجیحات کیہ کیہ نیں۔ عقل مند لیڈر اپنے مدمقابل نوں کدی کمزور نہیں سمجھدا۔ اوہ ایس توں وی سکھن دی کوشش کردا اے البتہ ایسی پراڈکٹ نہیں لیانداجہدے اتے گمان ہووے کہ ایہہ اوہنے اپنے مدمقابل دی نقل کیتی اے۔