بجٹ تے نظر

تحریر حمید اللہ بھٹی

ملک تنقیدی تحیراں دے دور توں لنگھ رہیا اے حالاں کہ قلم چلاندے ہوئے کدی کدھار تعریف دی فراخدلی وکھان وچ کوئی قباحت نہیں ممکن اے لکھاری وی حکومت دے بے لچک رویے توں متاثر ہو رہے ہون جے انج دی گل اے تے سانوں ایہہ گل نظر انداز نہیں کرنی چاہیدا اے کہ ہر دور وچ اپوزیشن توں سختی روا رکھنا انوکھی گل نہیں ہن وی تنقید دے جواب وچ اداریاں دے ذریعے لگاماں کھچیاں جا رہیاں نیں اونج وزیر دفاع پرویز خٹک جے پی ٹی ایم جہی ملک دشمن جماعت نوں مذاکرات دی دعوت دے سکدے نیں تے اپوزیشن دا تعاون حاصل کرن وچ کیہ قباحت اے؟ تعاون حاصل کرن نال ملکی مسئلے حل کرن نال حکومت نوں ای فائدہ ہونا سی ایس طرح نہ صرف مدت اقتدار آرام توں پوری ہون دا مکان ودھ جاندا بلکے تنقیدی دور وچ وی ٹھہرائو آ جاندا ۔ سیاسی استحکام نال حکومت بیرونی چیلنجاں دا زیادہ یکسوئی نال جواب دین دی پوزیشن آ جاندی پر جیہڑا اقتدار وچ آندا اے اینوں اپنی بازی گری وکھان توں دلچسپی ہوندی اے کسے دی سنن دا حوصلہ نہیں کیتا جاندا ایسے بنا تے سیاسی قیادت دا اک دوجے توں مسئلے ویکھن تے سمجھن دا وی وکھری تے متضاد نکتہ نظر اے ۔ آرمی چیف جنرل قمر جاوید باجوہ سنے کئی سیاسی رہنمائواں نے اپوزیشن لیڈر شہباز شریف دی خریت دریافت کیتی پر حکومت اینا ظرف پیدا نہیں کر سکی بلکے سلیمان شہباز نوں انٹر پول دے ذریعے ملک وچ لیان دا عندیہ دتا جا رہیا اے حالاں کے خریت دریافت کرن نال بجٹ منظوری دی رسم پوری کرنا وی سہل ہو جاندا پر لگدا اے حزب اقتدار دا بہتان تراشنا ای اولین ترجیح اے تاں ای تے تحریراں وچ وی تنقید دا عنصر حاوی اے تے گھٹ ای لوک تحریر وچ تعریف دی فراخدلی تے آمادہ ہوندے نیں ایہہ سوچ قابل رشک یا قابل تقلید نہیں۔
7137 ارب تے مشتمل حالیہ بجٹ نوں ٹیکس فری کہہ سکدے نیں جے منی بجٹ نہ لیائے گئے تو پیش کردہ بجٹ مناسب تے متوازن اے حالاں کے دبائو دا شکار معیشت دی بحالی لئی محاصل دی وصولی اشد ضروری اے پر نرمی کیتی گئی اے۔ قبل ازیں محاصل دی مد وچ 4300 دے ہدف دے مقابلے وچ ایف بی آر صرف 3900 ارب وصول کر سکی برآمدات ، ترسیلات، تجارت تے پیداوار دے حوالے نال وی کوئی ہدف حاصل نہیں ہو سکیا ایس لئی عام اندازہ ایہہ سی کہ خراب ملکی معیشت تے کرونا دی بنا تے ہون والے نقصان دے تناظر وچ حکومت کجھ سخت فیصلے کر سکدی اے، برآمدات ، ترسیلات، تجارت تے پیداوار دے حوالے نال وی کوئی ہدف حاصل نہیں ہو سکیا ایس لئی عام اندازہ ایہہ سی کہ خراب ملکی معیشت تے کرونا دی بنا تے ہون والے نقصان دے تناظر وچ حکومت کجھ سخت فیصلے کر سکدی اے پر بجٹ تفصیل نال سختی نہیں نرمی تے دلجوئی دا تاثر ملدا اے حکومت نے کوشش کیتی اے کہ عام بندے نوں مسائل دے بوجھ توں آزاد کیتا جائے خطے دے سارے ملکاں توں پاکستان وچ پٹرول دے نرخ گھٹ نیں جے حکومت اپنے فیصلیاں تے عملدرآمد ول توجہ دیوے تے صحیح معنیاںوچ مہنگائی گھٹ کیتی جا سکدی اے پر نرخ گھٹ ہون نال پٹرول دی قلت ہو گئی اے جس نال مہنگائی گھٹ ہون دی بجائے الٹا نویں مسئلیاں نے جنم لیا اے۔
بجٹ وچ آئی ایم ایف دی سفارشات تے ہدایت دی بنا تے وی توقع سی کہ عام بندے دی زندگی اجیرن کیتی جائے گی کیوں جے قرض دین والیاں دی نظر وصولی تے ہوندی اے جے رحمدلی دا مظاہرہ کرن لگن تے رقماں ڈب سکدیاں نیں ایس لئی وصولی وچ سفاکی تے سنگدلی توں وی دریغ نہیں کیتا جاندا بجٹ توں پہلاں کجھ ماہرین انج دے اشارے دے رہے سن کہ ممکن اے تنخواہواں تے پنشناں وچ کمی کر دتی جائے پر تفصیلات اگے آن نال انج دے خدشے ختم ہو گئے حکومت نے جے سرکاری ملازمین تے ریٹائرڈ طبقے نوں ادائیگی وچ وادھا نہیں کیتا تے کمی وی نہیں کیتی کرونا دی وجہ نال کساد بازاری وچ ایہہ وی ریلیف توں گھٹ نہیں موجودہ حالات وچ کوئی وی جماعت برسر اقتدار ہوندی تے انج دا ای فیصلہ کردی کجھ سرکاری ملازم تنخواہواں وچ وادھا نہ ہون تے بے چین نیں تے حکومتی فیصلے نوں ہدف تنقید بنا رہے نیں پر ایہناں نوں ایہہ نہیں بھلنا چاہیدا اے کہ پچھلے تن مہینے دے دوران اوہ بے کار بہہ کے پوری تنخواہ ہائوس رینٹ تے ٹی اے ڈی اے سنے ساری سہولتا ں حاصل کر رہے نیں جے ملک آزمائش دا شکار اے تے قربانی توں راہ فرار اختیار نہیں کرنے چاہیدے کرونا نال ساڈا ای ملک متاثر نہیں ہویا پوری دنیا وچ مندی دی لہر اے چنگے دناں لئی وقتی تکلیف تے بلبلانا مناسب نہیں۔
بجٹ دا اطمینان بخش پہلو ایہہ اے کہ تعلیم تے صحت لئی زیادہ رقم مختص کیتی گئی اے صحت و تعلیم دی نہ گفتہ بہ حالت بہتر بنان لئی مختص رقماں وچ وادھا اشد ضروری سی ملکی تریخ وچ پہلی وار بجٹ نال مدارس نوں وی حصہ ملیا اے نیز امدادی رقماں وچ ریکارڈ وادھا کیتا گیا اے سماجی تحفظ دا حصہ 208 کر دتا گیا اے مدارس نوں انتہا پسندی توں بچان لئی مختص رقم نہ صرف اہم کردار ادا کرے گی بلکے فارغ التحصیل نوں وی مختلف شعبیاں وچ اپنی صلاحیتاں وکھان دے بہتر موقعے ملن گے۔
حکومت نے بجٹ وچ درآمدی شیواں سگریٹ ، سگار، انرجی ڈرنکس تے گڈیاں تے ٹیکس ودھا کے درآمدات دی حوصلہ شکنی کیتی اے جد کہ ملکی پیداوار سیمنٹ، رکشہ، موٹر سائیکل ، مقامی موبائل ، ٹیلی فون، جتے تے کپڑیاں تے عائد ٹیکس وچ کمی کیتی گئی اے جس نال ملک وچ تیار ہون والی شیواں دی نہ صرف حوصلہ افزائی ہوئے گی بلکے ملکی مصنوعات سستی وی ہون گیاں جے حکومت نے اپنے ایہناں فیصلیاں تے من و عن عمل کیتا تے میڈ ان پاکستانی شیواں استعمال کرن دا رحجان پیدا ہو سکدا اے۔
بھارت جہے ازلی دشمن دی جارحیت دا خطرہ کدی گھٹ نہیں ہوندا تے نریندر مودی جہے انتہا پسند دے برسر اقتدارآن نال خطرے وچ وادھا ہو گیا اے جس نال نمبردآزما ہون لئی پاکستان نوں ہر ویلے تیار رہن دی لوڑ اے دفاع لئی 1289 ارب وی گھٹ نیں حالاں کہ پچھلے مالی ورھے دے مقابلے وچ 65ارب ودھ نیں پر درپیش دفاعی چیلنجاں دے مقابلے بوہت گھٹ نیں جیہڑی قوماں اپنے دفاع توں غفلت دی مرتکب ہوندی اے ایہناں دا انجام عراق، افغانستان تے لیبیا جہیا ای ہوندا اے ایس لئی سیاسی قوتاں اپنے مفاد دا تحفظ ضرور کرن پر دفاع دے حوالے نال تنقید توں پرہیز کرن حکومت دے کرن والا ہن ایہہ کم اے کہ ایسے بجٹ تے اکتفا کرے جے حسب روایت ہر تن مہینے بعد بجٹ پیش کر کے دتی جان والی سہولتاں کھوہ لیا گئیاں تے حاصل نیک نامی وی بدنامی وچ ڈھل جائے گی۔