بھارت دی اک نہیں کئی کمزوریاں نیں

لکھت:حمیداللہ بھٹی

سفارتی تے فوجی سطح تے مذاکرات دے کئی ادوار ہو چکے پر بھارت تے چین کشیدگی وچ کمی نہیں آ سکی پر بھارتی میڈیا سٹردی تے تیل پان توں باز نہیں آ رہیا حیرانگی دی گل ایہہ اے کہ ہر ملک نوں سبق سکھان دے دعوے کرن والی حکومت چین دے معاملے نوں ایشو بنان نال میڈیا نوں محتاظ رہن دی ہدایت کردی اے، پر ذرائع ابلاغ تے چھائے جنونی اینے بے قابو ہو چکے نیں کہ کسے دی سنن تے آمادہ نہیں، اوہ سر توڑ کوششاں وچ نیں کہ کسے طرح امریکا تے چین مناقشے نوں اینی ہوا دتی جائے کہ دونویں ملک ٹکرا جان پر ایہہ خواہش پورہ ہونا ممکن نہیں کیوں جے چین دی معاشی تے فوجی طاقت نال زمانہ آشنا اے ہجے لنگھدے مہینے ای یورپی یونین دے سربراہ دا بیان آ چکیا اے کہ امریکا دے دنیا دی واحد سُپر طاقت ہون دے بارے وچ یورپ نوں از نو جائزہ لین تے چین دی طرفوں ویکھن دی لوڑ اے ایہناں حالات افغانستان، عراق یا لیبیا نال چین دا موازنہ کرن دی حمایت بھارتی میڈیا ای کر سکدا اے کوئی ہوش مند انج دی آرزو نہیں پال سکدا صدرشی جن پنگ دی طرفوں اپنی فوج نوں بدترین حالات لئی الرٹ رہن تے جنگ دیاں تیاریاں دی تلقین دے بعد کسے نوں ذہن وچ لڑائی جہے احمقانہ خیال نوں تھاں دین دی گنجائش ای نہیں رہندی ممکن اے ایس لارمنگ صورتحال دا بھارتی حکومت نوں تھوڑا بوہت ادراک ہوئے ایسے لئی کسے طرح ٹکرائو دی نوبت لیان توں گریز کر رہی اے بحر الکاہل وچ انڈین کردار ودھا کے چین دی راہ روکن دا سوچیا تے جا سکدا اے پر عملی طور تے انج ممکن نہیں پینٹا گون نوں حالیہ چھڑپاں توں احساس ہو گیا ہوئے گا کہ چین دے مقابل لیایا جان والا مہرہ پٹ رہیا اے ایس لئی صبر کرنا ہوئے گا چین نے سری لنکا وچ لمبی مدت لئی بھاری سرمایہ کار رکھی اے تے قرض دی قسطاں دی بروقت عدم ادائیگی دی بنا تے انج دی سہولتاں لے رکھیاں نیں جنہاں دی بنا تے اوہ ہندوستانی نیوی دی نہ صرف راہ روک سکدا اے بلکے 2017 وچ ڈوکلام کشیدگی وانگوں دند وی توڑ سکدا اے۔ نیپال دی سرحد تے فائرنگ نال جانی نقصان دے بعدبھارتیاں دی عقل ٹھکانے لان لئی کافی اے۔
1962 دی چین بھارت جنگ دونواں ملکاں دی طاقت تے کمزوریاں نوں واضح کر چکی اے ہجے چینی فوج توں مشرقی سرحد تے جھڑپاں دا آغا ز ای ہویا سی کہ بھارت دے فوجی مغربی سرحد تے واقع لداخ تے مورچے چھڈ کے نس گئے تے جاندے ہوئے اپنا اسلحہ تے ٹرانسپور ٹ لیجان دا حوصلہ وی نہ کر سکے حالاں کے چینی فوج دا حملہ کرنا تے درکنار ایس ول دھیان وی نہیں سی بعد وچ اک سروے دے دوران بھارت دی فوجی قیادت تے ایہہ راز آشکار ہویا کہ ایتھے تعینات فوجی دستے لڑائی دا سن کے فوجیاں دے آن توں پہلاں ای نس گئے پچھلے مہینے مئی وچ وی بھارتی شیر جواناں نے چین نال الجھن دی حتی الامکان گریز دی کوشش کیتی تے بینر لہرا کے چینیاں توں واپس جان دی التجا کردے رہے پر متحارب فریق دی جارحانہ کاروائی وچ رکاوٹ بنن توں گریز کیتا ایہہ بھارت دی کھوکھلی طاقت دا پردہ چاک کرن لئی کافی اے منگل دے دن دونویں ملکاں دی ہتھیاراں دے بغیر جھڑپ ہوئی جس وچ بھارت دے کرنل سنے 20فوجی ہلاک تے کئی زخمی تے گرفتار وی ہوئے جد کہ چین دا کیہ نقصان ہویا کوئی وی وثوق نال کجھ کہن دی پوزیشن وچ نہیں پر اک گل پورے یقین نال کہی جا سکدی اے کہ بھارت نقصان وچ رہیا اے۔
بھارت تے چین دے سرحدی دستیاں وچ ہاتھا پائی پہلی وار نہیں ہوئی بلکے ڈوکلام، سکم تے لداغ وچ وقفے وقفے نال دونویں پاسے دے فوجی اک دوجے توں الجھدے رہندے نیں پر بندوقاں تے دیگر ہتھیار استعمال کرن دی نوبت نہیں آندی جس دی وجہ ایہہ اے کہ اٹل بہاری واجپائی جہے شاعر وزیراعظم دے دور وچ دونویں ملکاں دے وچکار اک معاہدہ ہو چکیا اے جس وچ طے ہویا کہ چاہے سرحداں تے کشیدگی دی کنی ای کیوں نہ ودھ جائے دونویں ملک اک دوجے تے ہتھیار نہیں چکن گے جے فوجیاں دے کول بندوقاں ہون گیاں تے اوہ یا تے استعمال نہیں کرن گے تے کوئی انج دی نوبت آ گئی تے بندوقاں دا پاسا زمین ول رہے گا۔معاہدے دے تناظر وچ لداخ ٹکرائو دا اندازہ لان لاٹھیاں، مکیاں، پتھراں تے لتاں نال بھارت کرنل سنے 20 فوجیاں توں ہتھ دھو چکیا اے جے ہتھیاراں دے نال جھڑپ ہوندی تے کنا نقصان ہوندا؟ پر میڈیا تے چھائے جنونی ایس نازک صورتحال اندازہ نہیں کر پا رہے پاکستان نوں گھر وچ وڑ کے مارن دے دعویداراں نوں چینیاں نے گھر وچ نہ صرف گھس کے ماریا اے بلکے ایہہ باور کرایا اے کہ آئندہ شرارت کیتی تے زیادہ بھیڑا حشر ہوئے گا۔
بھارت دی اک نہیں کئی کمزوریاں نیں جے مودی دے ذہن وچ ایہہ اے کہ 1962توں موجودہ بھارت بہتر حالت وچ اے تے چین وی ہن خلفشار دا شکار ملکں نہیں بلکے دنیا وچ سب توں وڈی معیشت ہون دے نال سب توں وڈی فوج وی رکھدا اے اینوں ہر حوالے نال بھارت تے سبقت حاصل اے چین نال جڑے چار ہزار کلو میٹر لمبی سرحد دی نگہبانی بھارت دے وس وچ نہیں بھارت وچ درجناں وکھریاں تحریکاں چل رہیاں نیں کئی مشرقی ریاستاں وچ مرکزی رٹ نہ ہون دے برابر اے۔ حریت پسنداں نے آزادی حاصل کرن دے لئی مسلح کوشش شروع کر رکھی اے۔ مغرب وچ خالصتان تحریک از سر نو زور پھڑن لگی اے۔ پورے ملک وچ غربت تے افلاس داڈانس جاری اے ایہہ انج دیاں کمزوریاں نیں جنہاں دی وجہ نال بھارت اندرونی طور تے کھوکھلا ہو چکیا اے مغرب وچ پاکستان ادھار چکان نوں تیار اے ایس لئی کسے نکی وڈی جنگ دا متحمل نہیں ہو سکدا تاں ای ڈونلڈ ٹرمپ ثالثی لئی بے چین نیں تاں جے ایس دا تزویراتی شراکت دار نقصان چکن توں محفوظ رہے نکے ملکاں نوں جارحانہ طرز عمل توں ڈرانا ہور گل اے پر چین دے مقابلے وچ آندے ہوئے کمزوریاں نال اکھاں لُکانا مناسب نہیں دونویں ملکاں وچ اک ہور فرق اے چین شاہراہواں تے ہوائی اڈے بنا کے دوجے ملکاں نال تعلق ودھا رہیا اے جد کہ بھارت گوانڈھی ملکاں دے علاقے ہتھیان لئی متحرک اے پہلے نیپال وچ شاہراہ تعمیر کیتی تے ہن لداخ وچ سڑکاں تے پٹی بنا کے قبضہ مستحکم کرن دے چکر وچ اے پر شمیر دی خصوصی حیثیت دا خاتمہ تے لداخ نوں مرکزی حکومت دے اثر وچ لیان دا فیصلا بھارت نوں عروج توں زوال ول لے جان دا کارن بن سکدا اے بظاہر تے ایہو نظر آندا اے کہ ڈوکلام توں کُٹ دے بعد لداخ وچ اک ہور ٹھکائی بھارت دی منتظر اے۔