کمزور نظام صحت نوں سہارے دی لوڑ !

تحریر:شاہد ندیم احمد

ترقی یافتہ ملک اپنے عوام نوں سب توں پہلے بنیادی سہولتاں فراہم کردے نیں تاکے ایہناں دے عوام دی زندگی تے سکون ہوئے تے اوہ سکھ چین نال زندگی دے ہر معاملے وچ نبرد آزمائی کر سکن، پر بدقسمتی نال ستر ورھے لنگھ جان دے بعد وی پاکستانی عوام زندگی دی بنیادی سہولتاں نوں ترس رہے نیں۔ ہر دور حکومت وچ دعوے تے بوہت کیتے جاندے رہے، پر صحت تے علاج معالجے دا کوئی تسلی بخش نظام قائم نہیں ہو سکیا جس نال غریب عوام حقیقی معنیاں وچ مستفید ہو سکن۔ملک وچ موجود بیشتر سرکاری ہسپتالاں دی حالت قابل رحم اے، ہسپتالاں تے ایہناں دے وسائل توں زیادہ بوجھ پایا گیا اے جس پاروں عوام علاج معالجے دی بہتر سہولتاں حاصل کرن توں قاصر نیں۔ ڈاکٹراں تے دوائیاں دی کمی تے معمول دی گل اے جد کہ صفائی ستھرائی دا ناقص نظام مریض دی حالت بہتر کرن دے بجائے مزید بدتر بنا دیندا اے۔ سرکاری ہسپتالاں دے برعکس نجی ہسپتالاں وچ کسے حد تیکر علاج معالجے دی عالمی معیار دی سہولتاں میسر ہو جاندیاں نیں، پر اوہ عام بندے دی پہنچ توں باہر نیں۔پاکستان وچ نجی ہسپتال ایس قدر مہنگے نیں کہ غریب بندے لئی اوتھوں کسے سنگین مرض دا علاج کروانا تے کجا بخار دی دوائی لینا وی اک خاب بن کے رہ گیا اے۔ انج وزیراعظم عمران خان دی طرفوں صحت لئی اصلاحات پیکج لیان دا اعلان صحرا وچ بارش دی پہلی بوند ثابت ہو سکدا اے کہ ایس توں پہلے صحت دا شعبہ کسے وی حکومت دی اولین ترجیحات وچ شامل نہیں رہیا۔ کرونا وائرس دی وجہ نال جتھے پاکستان دا نظام صحت کمزور ہو چکیا اے اے، اوتھے ایہہ اعلیٰ حکام دی اکھاں کھولن دا وی ذریعہ اے کہ اسیں صحت دے شعبے وچ کتھے کھڑے آں۔
ایہہ امر واضح اے کہ کرونا دی وبا دے دوران پورے ملک وچ صحت دی سہولتاں تے انفراسٹرکچر توں وڈی تعداد وچ عوام نوں جس طرح دی شکایتاں پیدا ہوئیاں، ایہناں دے پیش نظر فوری اصلاحات ضروری نیں۔ کرونا توں پہلے ڈینگی نے کئی ورھے توں پاکستان وچ خطرے پیدا کر رکھے نیں جس دے تدارک دی خاطر مستقل نظام قائم کرن دی باجے برسہابرس توں عبوری تے وقتی اقدامات کیتے جا رہے نیں۔ ایس ورھے کرونا دی وبا ودھی تے ڈینگی ول کسے دی توجہ ای نہیں سی۔ جس دا نقصان ایہہ ہویا کہ ڈینگی تے پولیو فیر توں سر چک رہے نیں۔ حکومت نوں ہنگامی بنیاداں تے کرونا دے نال نال ڈینگی تے پولیو دے خلاف وی اقدامات کرن دی بوہت لوڑ اے جد کہ اپوزیشن رہنما تے حکومتی وزراء تے مشیر صرف الزام تراشی وچ مصروف نیں۔ عوام پہلے وی سیاسی پوائنٹ سکورنگ دے کھیڈ پاروں زندگی دی بنیادی سہولتاں توں محروم رہے تے ہن وی ایہناں نوں نوں سیاسی کھنچا تانی وچ صحت جہی سہولتاں دی فراہمی توں محروم کیتا جا رہیا اے۔
ایہہ افسوسناک امر اے کہ حکومت دی لکھ کوششاں دے باوجود ملک وچ کرونا دے مریضاں دی تعداد 174676 ہو گئی اے جنہاں وچوں ہن تیکر 3436متاثرہ بندے جاں بحق ہو چکے نیں۔ حالت ایہہ اے کہ معمولی جہی دوائی دا ناں کرونا وچ موثر ہون دے حوالے نال ساہمنے آ جائے تے ایس دی قیمت راتوں راتاں بے قابو ہو کے کئی گنا ودھ جاندی اے تے متعلقہ ادارے چپ تماشائی بنے ویکھدے رہندے نیں۔ ہسپتالاں وچ مریض رکھن تے ایہناں دی دیکھ بھال کرن دی گنجائش نہیں رہی اے۔ پرائیویٹ ہسپتال کسے سرکاری ضابطے وچ نہیں، مریضاں نوں کجھ دن رکھن دی فیس بے خوف ہو کے لکھاں روپئے وچ لئی جا رہی اے۔ ٹیسٹنگ سہولتاں مفقود نیں، پورے ملک وچ سرکاری سطح تے چنگی تے قابل بھروسہ لیبارٹریاں نہ ہون دے برابر نیں۔ ایس دے باوجود حکمران عوام دے درد دا احساس کرن دی گل کردے نیں تے عوام نوں سہولتاں مہیا کرن دے دعوے کردے نیں پر جدوں سہولتاں فراہم کرن دی واری آندی اے تے محدود وسائل دا رونا شروع کر دیندے نیں۔ بدقسمتی نال ایہہ اوہ مک اے جتھے حکمران عشریاں توں اپنا علاج بیرون ملک توں کرواندے تے عوام نوں صحت دی جدید سہولتاں فراہم کرن دا وعدہ کر کے ووٹ لیندے رہے پر اقتدار وچ آن دے بعد عوام نوں زندگی دی بنیادی سہولتاں مہیا کرن دی بجائے دونواں ہتھاں توں قومی خزانہ لٹ دے رہے نیں۔
ایہہ امر قابل شرم اے کہ اپوزیشن دی دو وڈیاں جماعتاں لمبے ورھے تیکر اقتدار وچ رہن دے باوجود عوام دے مسئلیاں دا تدراک کرن وچ ناکام رہیاں نیں، پیپلز پارٹی اج وی اک صوبے وچ حکومت کر رہی اے تاں کارکردگی وکھان دی بجائے صرف وفاق نال کھچا تانی تے الزام تراشی دی سیاست وچ ویلا گزاری کر رہی اے۔ پچھلی حکومتاں نے جتھے ملک نوں معاشی بدحالی نال دو چار کیتا، اوتھے اداریاں نوں وی ناقابل تلافی نقصان اپڑایا اے ۔ ایہو وجہ اے کہ ساڈا شعبہ صحت وی اک کھوکھلے ڈھانچے توں سوا کجھ نہیں جس وچ مریضاں لئی کوئی سہولتاں میسر نہیں، رہی سہی کسر وفاق تے صوبے وچ اختیارات دی کھچا تانی نے پوری کر دتی اے جد کہ ڈاکٹراں دیاں ہڑتالاں توں لے کے دوائیاں دی بلیک مارکیٹنگ تیکر دا معاملہ صوبائی حکومتاں دی نااہلی دا مونہہ بولدا ثبوت اے۔ وفاقی بجٹ وچ کراچی دے تن ہسپتالاں لئی 14 ارب روپئے مختص کیتے گئے جس اُتے سندھ حکومت دا کہنا اے کہ مرکز صوبیاں نوں دتے گئے اختیارات کھوہ رہیا اے جد کہ اٹھارویں ترمیم دے بعد وی صوبیاں نے عملی طور تے دیگر شعبیاں وانگوں صحت دے شعبے نوں وی نظر انداز ای کیتے رکھیا اے۔ ایس وچ شک نہیں کہ صحت دا شعبہ سب توں زیادہ عام بندے نوں براہ راست متاثر کردا اے۔ ایس لئی موجودہ حکومت کمزور شعبہ صحت نوں سہارا دین لئی عملی اقدامات کر رہی اے۔ وزیر اعظم عمران خان ایس شعبے وچ نویں اصلاحات متعارف کروا کے اینوں عام بندے لئی مفید سہولت وچ بدلنا چاہندے نیں۔ شوکت خانم کینسر ہسپتال دی شکل وچ اوہ ذاتی طور تے صحت دے معاملے بہتر طور تے سمجھ سکدے نیں پر ایس گل دا پورا امکان موجود اے کہ عوام دشمن عناصر ایہناں دے نیک ارادیاں وچ رکاوٹ بنن دی کوشش ضرور کراں گے۔ ایس لئی لوڑ ایس امر دی اے کہ وزیراعظم نے صحت دے شعبے وچ جیہڑی اصلاحات پیکیج لیان دا اعلان کیتا اے اینوں جلدی توں جلدی عمل کروان تاں جے پاکستان دے کمزور ہوندے نظام صحت نوں سہارا مل سکے تے غریب بندا آسانی توں علاج معالجے دی بہتر سہولتاں توں فائدہ مند ہو سکے۔