حکومتاں دے لَے گئے قرض

اک سروے دسدا اے کہ بددیانتی دے حساب نال اسیں دنیا وچ 160 نمبرتے آں یعنی تسیں نہیں ہوو گے اسیں تے آں۔ اک دھوڑ اے جہڑی جان بجھ کے اڑا دتی جاندی اے۔ اک گردان اے جو سوچ سمجھ کے دہرا دتی جا رہی اے۔ اک حکومت دوجی نوں تے دوجی تریجی تے الزام مڑھدی اے کہ اوہدے دور وچ زیادہ قرضہ لیا گیا تے ساڈے دور وچ گھٹ۔ کوئی ایس نکتے تے نہیں آندا کہ اینے قرضیاں دا بھار کیوں تے کیویں ادا ہووے گا۔ ایہ بھار قومی خزانے اُتے اے قومی رہنماواں تے بالکل وی نہیں۔ اوہناں تے اک پیسہ وی قرض نہیں۔
راسخ کی فاقہ مستی سے اللہ کی پناہ
کھاتا ہے سوکھے ٹکڑے بھگو کر شراب میں
ساڈی حالیہ تریخ وچ کئی اجہے ملک نیں جو ساڈے لئی مثال بن سکدے نیں جے ایہو سمجھ لیا جاوے کہ اک نہ اک دن کوئی معجزہ ہو جاوے گا تے ایہ اک احمقاں دی جنت وچ رہن والی گل اے۔ بادی النظر وچ ساڈے ایتھے اجہے چمتکار دی امید کارلاحاصل اے۔ جیویں عرب پٹی وچ ہویا کہ اوتھے تیل نکل آیا ایس طرح اوہناں ملکاں تے اوس خطے دی کایا ای پلٹ گئی۔ اوہناں دی حالت تیل نے نہیں حکمرانا ںدی طرزفکر نے بدلی اے۔ یاں ایہ انہونی کہ ساریاں وڈیاں غربی طاقتاں اکمٹھ ہو کے تہاڈی کنڈ تے کھڑیاں ہو جان۔ کوئی تہانوں چھیڑ نہ سکدا ہووے، چھیڑ کیہ کوئی تہاڈے ول انگلی نہ چک سکدا ہووے’ تہاڈا مسئلہ ریاست دا حسن انتظام ہووے۔ مغرب دیاں کمپنیاں’ ادارے تے اقوام متحدہ تہاڈے تے مہربان ہو جان۔ اجہی مثال ساڈے سامنے اسرائیل دی اے۔ پچھلی اک صدی اسرائیل ترقی کردا جا رہیا اے۔ ہن اوہ اک قسم دا ترقی یافتہ ملکاں دی صف وچ شامل اے۔ فی کس آمدنی پچھتر لکھ اے۔ جے ایہدے مقابلے وچ اپنے ملک دا ذکر کریئے تے سر شرم نال جھک جاوے۔ ہن ایہ دوویں انہونیاں اپنے ایتھے ہون توں تے رہیاں۔ اک تریجی وی اے جو سب توں سوکھی اے۔ ایہدے وچ تہانوں نہ اُتے لکھیاں انہونیاں دی لوڑ پیندی اے نہ ایہدا حصول کوئی مشکل اے۔ ایہ طرز حکمرانی وچ پوشیدہ اے۔ تہاڈے سامنے موجودہ دنیا دے ملکاں وچ ای اجہی مثال موجود اے اک اجیہا ملک جو ساڈے توں وی گیا گزریا سی جتھے پنجاہ ورھے پہلاں چکڑ تے مچھراں توں علاوہ کجھ وی پیدا نہیں سی ہوندا اک طرز حکمرانی تبدیل ہوئی تے کایا پلٹ گئی۔ اوہدے وچ نہ تیل پیدا ہویا نہ ساریاں طاقتاں نال کھڑیاں ہوئیاں بس تہاڈا اپنا فیصلہ کہ کیہ بدتر زندگی گزارن تے مجبور رہنا اے یاں زندگی نوں نویں خطوط تے استوار کرنا اے۔ ایہ مثال ملائیشیا دی اے ایہ ملک ساڈے گوانڈھ وچ اے ایشیا وچ واقع اے اوتھے کوئی سی پیک نہیں کہ تہانوں روڈ اینڈ بیلٹ راہیں کسے طاقت نال جڑنا پوے۔ ملائیشیا اک چھوٹا جیہا ملک اے جہدی کل آبادی صرف تن چار کروڑ تے جہدا رقبہ اپنے ملک توں تن چار گنا گھٹ اے۔ اوہنوں وی بہت سارے مسئلیاں دا سامنا سی حکومت نوں راہ راست تے لیانا انج وی سوکھا کم نہیں ہوندا۔
مہاتیر کوئی اسمان توں نہیں سی اتریا۔ اوہنے اوہناں وسیلیاں دے نال ملک نوں اک ماڈل بنا کے رکھ دتا۔زندگی دا کوئی شعبہ اجیہا نہیں سی کہ جہدے وچ بنیادی انقلابی تبدیلیاں نہ کیتیاں گئیاں ہون۔ تعلیم توں صنعت تک تے عدلیہ تک’ پر اسیں صرف دو شعبیاں دی گل کراں گے اک عدلیہ تے دوجی صنعت۔ انج تے اوہنے نظام تعلیم دے اوس تصور نوں وی ٹکڑے ٹکڑے کر دتا جو صرف ٹیچر تے منحصر سی کہ ٹیچر چنگا اے تے طالب علم چنگا ٹیچر نکما اے تے طالب علم وی انج دا۔ اوہنے کلاس روم وچ سکریناں دا بندوبست کیتا۔ اوہنے ترجمے دا بندوبست کیتا کہ روزانہ نویاں اصطلاحات متعارف ہون اوہناں نوں اپنی زبانی وچ ترجمہ کرو۔ جہڑے دناں وچ ساڈے زعما تے ووٹ دی عظمت دے علمبردار سیاست وچ لیائے گئے سن اوہناں دیہاڑیاں وچ مہاتیر محمد وی ملائیشیا وچ برسراقتدار آئے جدوں ساڈے زعما جلاوطنی دے دن گزار رہے سن اودوں اوہ ملائیشیا تے تریہہ سالہ حکمرانی کرکے ملائیشیا نوں پٹڑی تے چڑھا چکے سن۔ اوہ ہن وی کوئی امیر بندہ نہیں۔ ساڈے موجودہ سیاستداناں دی کھیپ وی اک ادھ استثنا دے نال اوسے زمانے دی یادگار نیں۔ ساڈے زعماء اوس ویلے وی تے اج وی وکھووکھ طریقیا ںنال ملک نوں اگے لے جان دے دعوے ای کر رہے نیں۔ جیویں ای اوہناں دا بوریا بستر لپیٹیا جاندا اے کجھ ورھے بعد اچانک اوہناں دا ظہور ہوندا اے تے اوہناں دے دعوے شروع ہو جاندے نیں۔ مہاتیر نے ملک نوں تاجراں دی جنت نہیں بنایا تاجراں دی جنت تاجراں لئی ہوندی اے۔ صنعت قوم لئی جنت ہوندی اے۔ ہن تے سپرٹیکس دا نفاذ ہویا اے تے پارلیمنٹ دی منظوری دے بناں ہویا اے۔ ایسے طرح کجھ عشرے پہلاں ملک سنوارن دا جنون سوار ہویا سی اوہدے وچ پونے دو ارب جمع ہوئے سن۔ بنیادی طور تے ایہ قرض حسنہ پر 2016ء وچ حکومت نے ایہ رقم واپس کرن دا عندیہ دتا۔مارچ 2022ء وچ پاکستان دا کل قرضہ 44 کھرب توں کجھ اُتے سی۔
کشتی تو کب کی ڈوب چکی ہے مرے حضور
اب پانیوں میں ایک نشاں ہے سو دیکھ لو
پچھلی حکومت نے 6100ارب اکٹھا کیتا تے عام بندے لئی جینا اوکھا ہو گیا۔ ہن موجودہ حکومت معاشی آقاواں دے حکم تے اوہنوں 7400 ارب تے لے جان دی کوشش وچ نیں۔ ایہدے وچ 80 ارب سپرٹیکس توں موصول ہو وی جان تے باقی 1220 ارب لوکاں نے بھرنے نیں۔٭