مقصد دے بغیر زندگی کجھ نہیں

قاسم علی شاہ

مرتبے دے لحاظ نال تے اوہ اک سکیورٹی گارڈ سی لیکن جہڑے جذبے تے عزم دے نال اوس ویلے اوہ اپنی کرسی اتے بیٹھیا سی اوہ قابل تحسین سی۔ اچانک گیٹ اتے اک عام جئے حلیے دا شخص آیا۔ اوہنے اک لمحے لئی سکیورٹی گارڈ نوں گھوریا تے فیر پچھیا’تسیں ایتھے کیوں بیٹھے او؟ نووارد دے لہجے دا اعتماد تے آواز دا بھاری پن دس رہیا سی کہ اوہ کوئی عام بندہ نہیں۔ سکیورٹی گارڈ بولیا: جناب ! امریکہ نے خلاوچ اپنا شٹل گھلن دا پروگرام بنایا اے’ میں ایس مشن نوں تکمیل تک پہنچان لئی ایتھے بیٹھیا ہویا واں۔ نووارد نے ایہہ گل سنی تے اوہدے ہونٹاں اتے مسکراہٹ تے اکھاں وچ خوشی دی لہر دوڑ گئی۔ اوہنے سکیورٹی گارڈ دے موہنڈھیاں نوں تھپتھپایا تے ویلڈن آکھ کے اگے ودھ گیا۔
ایہہ اجنبی شخص اوس ویلے امریکہ دا صدر جان ایف کینیڈی سی۔ اوس زمانے وچ روس نے خلا نوں تسخیر کرن دا اعلان کیتا سی تے ایہہ گل امریکہ نوں ہضم نہیں ہو رہی سی چنانچہ خلا وچ سب توں پہلاں پہنچن دا اعزاز حاصل کرن لئی اوہنے بڑی تیزی دے نال اپنے خلائی مشن اتے کم شروع کیتا تے پوری قوم دے دماغ وچ ایہہ گل بٹھا دتی کہ ایہہ نہ صرف ساڈی سالمیت بلکہ ملکی وقار دا وی سوال اے۔ ایس ذہن سازی دا اثر سکیورٹی گارڈ اتے وی پیا تے گھٹ پیشے دے باوجود وی اوہدے ذہن وچ اعلیٰ مقصد نوں پایہ تکمیل تک پہنچان دا سفنا رچ بس گیا۔
ناسا ایس ویلے دنیا دا اک وڈا خلائی ادارہ بن چکیا اے جہدے دامن وچ بے شمار کامیابیاں پئیاں ہوئیاں نیں لیکن 1969وچ شروع کیتے جان والے پہلے مشن دے دوران گیٹ اتے اپنا کم سرانجام دین والے ایس سکیورٹی گارڈ نوں اج وی ایس نسبت نال یاد کیتا جاندا اے کہ اوہنے اک وڈے مشن دی تکمیل وچ اپنا حصہ پایا سی۔
وژن تے مشن دے موضوع اتے مطالعہ کردے ہوئے اک مفکر دا قول میری نظراں توں گزریا جہڑا مینوں بہت چنگا لگیا۔ اوہ آکھدا اے:میں کسے ایسے مشن وچ نکام ہو جاواں جہنے آخر کار کامیاب ہونا اے’ ایہہ اوہدے توں بہتر اے کہ میں کسے ایسے مشن وچ کامیاب ہو جاواں جہنے آخر کار نکام ہونا اے۔
زندگی اللہ ولوں عطا کردہ اک بیش قیمت سرمایہ اے مگر ایہہ اوس ویلے تک ادھوری رہندی اے جدوں تک ایہنوں کسے مشن تے مقصد دے نال نہ جوڑ لیا جاوے کیوں جے بامقصد زندگی گزارن والا انسان مر کے وی زندہ رہندا اے تے بے مقصد جی کے وی مریا ہویا ہوندا اے۔ دنیا وچ آن والا ہر انسان اپنے نال اک مقصد لے کے آندا اے مگر ایہہ وکھری گل اے کہ اوہ دنیا دے تماشے وچ ایس قدر گواچ جاندا اے کہ اوہ اپنے مقصد نوں ای بھل جاندا اے تے بے مقصد چیزاں نوں اپنی منزل بنا لیندا اے۔ ایسے انسان نوں جدوں ہوش آندی اے تے ایہدی ساری زندگی نکل چکی ہوندی اے تے فیر اوس ویلے افسوس کرن دے علاوہ اوہدے کول کوئی چارہ نہیں ہوندا۔ فطرت دے پورے نظام وچ مقصدیت دا پیغام لکیا اے۔ سورج طلوع ہوندا اے تے ایہدا مقصد زمین نوں روشن کرنا تے اپنی تپش نال انساناں نوں فیدہ دینا ہوندا اے۔ چن نکلدا اے تے اوہ اپنا مقصد مکمل ہون تک روز رات نوں جگمگاندا اے۔ پرندے صبح اپنے گھونسلیاں توں نکلدے نیں تے اپنا مقصد پورا ہون تک واپس نہیں آندے۔ بس انسان ای ایسی مخلوق اے جہڑی اپنے مقصد حیات توں اکثر غافل ہوندی اے۔
ایہہ گل یاد رکھنی چاہیدی اے کہ سانوں ایس زمین اتے اک مقصد لئی گھلیا گیا اے۔ اسیں اک وڈی تصویر دا حصہ آں۔ ہر اوہ بندا جہڑا اک عام جئی زندگی اتے سمجھوتا کر لیندا اے تے فیر اوہ بلندیاں وی حاصل نہیں کر سکدا۔ ساڈے وچوں اکثر لوک دنیا وچ آ کے وی صرف زندہ رہندے نیں تے اپنی زندگی دے دن گندے گندے قبر تک پہنچ جاندے نیں۔ آئن سٹائن آکھدا اے: سانوں کیوں پیدا کیتا گیا؟ جے کائنات حادثہ اے تے اسیں وی حادثہ آں لیکن کائنات دے کوئی معنی نیں تے ساڈے وچ وی معنی نیں۔ میں فزکس دا جنا مطالعہ کرنا واں اوہنا ای میٹافزکس (مابعد الطبیعات) ول کھچیا جانا واں۔مقصد دی اہمیت ایس کہانی توں چنگے انداز وچ سمجھ آ جاندی اے۔
بھک نے شیر نوں ستایا ہویا سی۔سویر توں کوئی شکار اوہدے ہتھ نہیں آیا سی۔ اچانک قدرت مہربان ہو گئی تے اوہدی نظر اک ہرن اتے پئی۔ بس فیر کیہ سی۔ اوہدے حواس جاگ گئے’ رگاں تن گئیاں تے اوہ ہرن اتے جھپٹن لئی تیار ہو گیا۔ ہرن نوں وی احساس ہو گیا کہ مینوں شکار کیتا جا رہیا اے۔ اوہ چوکنا ہو گیا تے فیر انتہائی تیزی نال نسیا۔ شیر اوہدے پچھے پچھے تے اوہ اگے اگے۔ شیر اپنی پوری قوت نال دوڑ رہیا سی لیکن ہرن نے وی اج جان بچان دا پورا عزم کیتا ہویا سی۔ شیر دے پسینے چھٹن لگے لیکن پوری کوشش دے باوجود اوہ ہرن نوں نہ دبوچ سکیا تے ہرن اوہنوں چکمہ دے کے نکل گیا۔ قریب ای پہاڑ اتے اک نوجوان شیر بیٹھیاہویا سی۔اوہنے ایہہ سارا ماجرا ویکھیا تے اوہ اتر آیا تے شیر نوں آکھیا: ہن توں بڈھا ہو گیا اے’ تیری رگاں وچ ہن اوہ دم خم نہیں رہیا۔ بہتر اے کہ ہن توں جنگل دی سرداری توں دستبردار ہو جا تے کسے غار وچ جا کے زندگی دے دن پورے کر۔ بڈھا شیر بولیا: توں میری طاقت دا موازنہ ہرن دی تیزرفتاری نال نہ کر۔ میرا رعب تے دبدبہ اج وی قائم اے۔ ہرن میرے ہتھوں نکل گیا تے ایہدی وجہ مقصد اے۔ میں ایس لئی اوہنوں نہیں دبوچ سکیا کہ میرا مقصد صرف پیٹ سی جد کہ اوہ ایس لئی بچ نکلیا کہ اوہدا مقصد جان بچانا سی جہڑا کہ میرے مقصد توں بہرحال بہتر سی۔
انسان دی زندگی دا مقصد جس قدر عظیم ہووے گا اوسے قدر اوہدی نظراں وچ وسعت تے جذبیاں وچ طاقت ہووے گی تے اوہ ہر طرح دے مشکل حالات توں خود نوں کڈ لوے گا۔ مقصد دی عظمت انسان نوں عظیم بنا دیندی اے۔ جیویں اک پیچ دی قیمت کجھ روپے توں ودھ نہیں لیکن جدوں ایہہ کسے جہاز وچ فٹ ہو جاندا اے تے فیر اوہدی قیمت تے اہمیت ہزار گنا ودھ جاندی اے۔ مقصد دی عظمت انسان وچ یکسوئی پیدا کر دیندی اے فیر اوہ ایس گل توں بے نیاز ہو جاندا اے کہ لوک کیہ آکھ رہے نیں تے میرے آسے پاسے کیہ ہو رہیا اے۔ فیر رستے دی چھوٹی چھوٹی چیزاں اوہنوں اپنے ول متوجہ نہیں کر دیاں تے نہ ای اوہ بے مقصد کماں وچ اپنا ویلا ضائع کردا اے۔زندگی نوں اک مقصد تے مشن نال جوڑنا ایس لئی وی ضروری اے کہ ایہدے توں انسان نوں درست سمت مل جاندی اے تے فیر اوہ بھٹکدا نہیں اے۔ سمت دی درستی توں انسان دی ترجیحات وی متعین ہو جاندیاں نیں۔ اوہنوں پتہ ہوند ااے کہ کہڑا کم میں کرنا اے تے کہڑا چھڈنا اے۔ جدوں انسان دی سمت درست نہ ہووے تے فیر اوہ اپنی ترجیحات وی طے نہیں کر سکداتے نہ ای اوہنوں پتہ ہوندا اے کہ میرے لئی کیہ اہم اے تے کیہ غیر اہم۔ ہاں تے ناں کرنا فیر بہت آسان ہوندا اے کہ جدوں ترجیحات دا پتہ ہوند اے۔ یاد رکھو کہ زندگی گزارنا اہم نہیں اے بلکہ ترجیحات دے نال گزارنا بہت اہم اے۔
بحیثیت مسلمان ساڈے اتے فرض کیتی گئی عبادتاں دا مقصد وی سانوں ساڈی (آخرت) دی یاددہانی اے۔ نماز وچ ساڈی پہلی دعاای ایہہ ہوندی اے: اسیں تیرے کولوں سدھا رستہ منگنے آں۔ سدھا رستہ ای دراصل انسان دا مقصد تے مشن اے۔ اک ایسا رستہ جہدے وچ دنیا دی کامیابی دے نال نال آخرت دی کامیابی دا وی حقدار ہوندا اے تے ساری انسانیت لئی نفع مند مخلوق بندا اے۔
مائیکل اینجلیو آکھدا اے: اک انسان نے اعلیٰ مقصد بنایا تے فیر اوہنوں حاصل نہیں کر سکیا۔ ایہہ کوئی نقصان نہیں اے بلکہ وڈا نقصان تے ایہہ ہے کہ انسان دا مقصد بہت چھوٹا ہووے تے اوہ ایہنوں حاصل کر لوے۔اک اعلیٰ مشن تے مقصد نال جڑیا انسان اپنی زندگی دی قدر کردا اے۔ اوہنوں ایس گل دا ادراک ہو جاندا اے کہ دنیا وچ باربار نہیں آنا۔ میرے کول اوس ویلے تک چانس اے جدوں تک ساہ اے۔ ایسے موقعے توں بھرواںفیدہ چکدے ہوئے اوہ اپنی پوری توانائیاں اپنے مشن تے مقصد لئی لا دیندا اے۔ زندگی نوں قیمتی تصور کرن دا ایہہ جذبہ انسان وچ شکرگزاری دا احساس پیدا کر دیندا اے۔ اپنی جسمانی نعمتاں دے نال نال اوہ خیال دی ایس دولت اتے وی شکرگزار ہوندا اے جہدے توں اللہ تعالیٰ نے اوہنوں نوازیاہوندا اے۔ شکرگزاری دا ایہہ جذبہ اوہدے اتے نعمتاں دے بوہے کھول دیندا اے۔ اوہ دلی سکون نال نوا دتا جاندا اے تے پوری لگن دے نال اپنی منزل نوں پان وچ لگ جاندا اے۔
مشن نوں ذہن وچ رکھ کے زندگی گزارن والا شخص اپنی زندگی وچ آن والے ہر نویںدن نوں اک نواں موقع سمجھدا اے۔ اوہ ایس سوچ دے نال دن دا آغاز کردا اے کہ اج دا دن میرے کول اک شاندار موقع اے جہدے پاروں میں اپنی منزل ول کئی سارے قدم چک سکنا واں۔ ایہہ سوچ جہڑے انسان دی وی ہوندی اے تے اوہدی توانائی دی سطح ودھدی جاندی اے تے اوہ فیر اوکھے تے ناموافق حالات توں وی دلبرداشت نہیں ہوندا۔ ایسے شخص نوں اپنے کم نال محبت ہو جاندی اے تے فیر اوہ محبت دے نال کم کرنا سکھ جاندا اے۔ فیر اوی تھکدا وی نہیں’ جے تھک جاوے تے ایہہ تھکاوٹ اوہنوں مزہ دیندی اے تے جسمانی صحت دے نال نال اوہدی جذباتی تے ذہنی صحت اتے وی مثبت اثرات چھڈدی اے۔
اپنا مقصد ہمیشہ وڈا رکھنا چاہیدا اے لیکن جے تسیں سمجھدے او کہ تہاڈے کول بوہتے وسائل نہیںتے فیر کسے وڈے مشن دا اک چھوٹا جیا حصہ ای بن جائو۔ تسیں جدوں وی اپنے وژن تے مشن دے رستے اتے گامزن ہوو گے تے تہانوں سب توں وڈا انعام اعلیٰ ظرفی دا ملے گا۔ تہاڈا دل تنگ نہیں ہووے گا۔ اعلیٰ ظرفی دا اک بھرواں فیدہ ایہہ ہووے گا کہ زندگی دے معمولی حالات تے مشکلات فیر تہاڈے رستے دی رکاوٹ نہیں بنن گِیاں تے نہ ای تسیں چھیتی حوصلہ تے ہمت ہارو گے۔ تہاڈا دل دُوجے انساناں لئی وی تنگ نہیں ہووے گا۔ ایس مشن وچ آن والے ہر انسان نوں تسیں کھلے دل نال جی آیاں نوں آکھو گے تے حسد وکینہ دے بجائے اوہدے لئی خلوص دے جذبات رکھو گے کیوں جے تہاڈے ذہن وچ ہوندا اے کہ ایہہ شخص بالآخر میرے مشن نوں ای فیدہ دے رہیا اے۔
وژن تے مشن تہانوں مثبت سوچن دی ولت نال وی نواز دیندا اے۔ اپنے نال نال تسیں دوجیاں لئی وی چنگا سوچدے او۔ایہہ تہانوں ماضی دی منفی سوچاں توں آزاد کر دیندا اے۔ تہاڈی نظر صرف مستقبل اتے ہوندی اے تے تسیں مکمل طور تے فوکس رہندے او۔ فیر تسیں صرف پیسے تے شہرت لئی کم نہیں کردے تے نہ ای ایہہ چیزاں تہاڈے پیراں دی زنجیر بندیاں نیں۔ تہاڈا مقصد ایہناں چیزاں توں بہت اعلیٰ ہوندا اے تے ایسے وجہ نال تسیں درست سمت وچ اپنا سفر جاری رکھ پاندے او۔
مشن تے وژن تہانوں مقابلے تے موازنے دی جنگ توں وی کڈ دیندا اے۔ فیر تسیں ہر چیز وچ دوجیاں دے نال اپنا موازنہ نہیں کردے تے ایسے وجہ نال تہاڈی بہت ساری مثبت توانائیاں ضائع ہون توں بچ جاندیاں نیں۔ اپنے مشن اتے گامزن رہن دا سب توں وڈا انعام تہانوں خلوص دی صورت وچ ملدا اے۔ تسیں نہ صرف اپنے وژن دے نال بلکہ اوہدے متعلقہ سارے افراد تے چھوٹے چھوٹے کماں وچ وی مخلص ہو جاندے نیں۔ اخلاص اوہ نایاب چیز اے جہڑی تہانوں دوجے انساناں توں ممتاز بنا دیندی اے تے تسیں ہزاراں وچوں اک ہو جاندے او۔
سمندر دے ساحل اتے بیٹھیا اک شخص بڑی محویت تے شوق دے نال ریت دے پہاڑ بنا رہیا سی۔جدوں اوہ مکمل ہو گیا تے اوہدی خوشی دیدنی سی۔ اوہ بار بار اوہنوں ویکھ رہیا سی تے اپنی کارکردگی تے خود نوں داد دے رہیا سی۔ اچانک سمندر ولوں اک زور دار لہر آئی تے چند سیکنڈ وچ اوہدا بنایا گیا پہاڑ ریزہ ریزہ ہو گیا۔ اوہ شخص حیرت نال اوس جگہ نوں ویکھ رہیا سی جتھے کجھ لمحے پہلاں ریت دا اک خوبصورت پہاڑ کھڑا سی۔ اپنی محنت ضائع ہون دی وجہ نال اوہدے چہرے اتے دکھ دے شدید اثرات ظاہر ہو گئے۔ ایہو مثال اوس شخص دی اے جہنوں زندگی دی نعمت ملی لیکن اوہنے کائنات دی ایس عظیم دولت نوں بے مقصد چیزاں وچ گوا دتا تے جدوں آخرت وچ اوہدے ہتھ نامہ اعمال آیا تے ایہہ ویکھ کے اوہدے چہرے دا رنگ اُڈ گیا کہ اوتھے تے کجھ وی نہیں سی۔