علامہ اقبال تے مرے کالج سیالکوٹ

بعض افراد بدنیتی دی وجہ نال نہیں بلکہ محض اپنی بے علمی تے جہالت کارن تریخ نوںمسخ کرن اتے کمر بنھ لیندے نیں۔ کجھ لوک ایسے وی ہوندے نیں جہڑے محض اپنی مشہوری لئی کوئی غلط دعویٰ کر دیندے نیں۔ ایتھے جے غلط دے بجائے مضحکہ خیز دعویٰ لکھ دتا جاوے تے بوہتا موزوں ہووے گا۔ کجھ لوکاں دے سر اتے شہرت دا بھوت سوار ہو جاندا اے تے اوہناں نوں بدنامی تے مشہوری وچ فرق دا احساس وی نہیں ہوندا۔ اوہ ایہو سمجھ لیندے نیں کہ
بدنام گر ہوں گے تو کیا نام نہ ہو گا
سیالکوٹ دی اک عدالت وچ اک صاحب نے ایہہ دعویٰ دائر کردتا اے کہ علامہ اقبال کدی وی گورنمنٹ مرے کالج سیالکوٹ دے طالبعلم نہیں رہے۔ لہٰذاموجودہ گورنمنٹ مرے کالج نوں علامہ اقبال دی مادر علمی تسلیم نہ کیتا جاوے۔ آکھن نوں ایہہ وی آکھیا جا سکدا اے کہ ڈاکٹر سر علامہ محمد اقبال سکاچ مشن سکول سیالکوٹ تے سکاچ مشن کالج سیالکوٹ وچ نہیں پڑھے۔ کیوں جے ایس سکول تے مگروں کالج وچ طالبعلم رہن والے محمد اقبال سن۔ محمد اقبال نے 1893 وچ سکاچ مشن سکول سیالکوٹ توں انٹرس یعنی میٹرک دا امتحان پاس کیتا تے محمد اقبال ای نے سکاچ مشن کالج سیالکوٹ توں 1895 وچ ایف اے دا امتحان پاس کیتا۔ ظاہر اے ایہہ محمد اقبال نہیں سن۔ ایس لئی عقل توں محروم کوئی شخص ایہہ بے اصل’ بے بنیاد تے حقیقت دے خلاف دعویٰ وی کر سکدا اے کہ علامہ اقبال کدی وی سکاچ مشن سکول تے کالج دے سیالکوٹ وچ طالبعلم نہیں رہے۔سکاچ مشن سکول سیالکوٹ دا موجودہ نام گورنمنٹ کرسچین ہائی سکول اے۔ عمارت وی اوہو اے جتھے علامہ اقبال اپنے بچپن تے جوانی وچ اپنے قابل فخر استاد مولوی سید میر حسین دے کول زیر تعلیم و تربیت رہے۔ جتھوں تک سکاچ مشن سیالکوٹ دا تعلق اے ایہہ کالج سکاچ مشن سکول سیالکوٹ دی عمارت ای وچ 1889 وچ قائم ہویا۔ 1891 وچ پہلی واری ایس کالج دے گیارہ سٹوڈنٹس نے انٹرمیڈیٹ دا امتحان دتا جہدے وچ پنجاب یونیورسٹی لہور دے ریکارڈ دے مطابق ست طالبعلم کامیاب قرار پائے۔ 1909 وچ سکاچ مشن کالج نوں سیالکوٹ شہر ای وچ اک تعمیر کیتی گئی نویں عمارت وچ منتقل کردتا گیا۔ کیوں جے کیپٹن مرے مرحوم دے ورثا نے کالج دی نویں عمارت لئی 1500پونڈ دا عطیہ دتا سی۔ اوس ویلے ایہہ رقم غیر معمولی سی۔ ایس لئی سکاچ مشن کالج نوں مرے کالج سیالکوٹ دا نام دے دتا گیا۔ سکاچ مشن کالج سیالکوٹ جہنوں مگروں مرے کالج دا نام دتا گیا۔ ریورنڈ ولیم سکاٹ ایس کالج وچ 1894توں لے کے 1914 تک مسلسل 20سال پرنسپل رہے۔ علامہ اقبال نے وی ایسے پرنسپل دے دور وچ انٹرمیڈیٹ دا امتحان پاس کیتا سی۔ جدوں مرے کالج دے نام توں 1909 وچ سکاچ مشن کالج دے سارے استاد مولوی سید میر حسن سنے تے سارے طالبعلم مرے کالج دی نویں عمارت وچ منتقل ہو گئے۔ اوہو کالج’ اوہو انتظامیہ’ اوہو استاد’ اوہو طالبعلم تے اوہو پرنسپل جدوں اک نویں عمارت وچ منتقل ہوئے تے ایہہ حقیقت کیویں تبدیل ہوگئی کہ علامہ اقبال مرے کالج دے طالبعلم سن۔ سکاچ مشن کالج سیالکوٹ دا نام تے عمارت تبدیل ہون نال تریخ تے نہیں بدل جاوے گی۔
لہور وچ پنجاب یونیورسٹی دا اولڈ کیمپس وی اے تے تقریباً 15کلومیٹر دور نیو کیمپس وی اے بلکہ ہن پنجاب یونیورسٹی دا اسی فیصد حصہ نیو کیمپس وچ منتقل ہو چکیا اے۔ لیکن پنجاب یونیورسٹی تے اک ای اے۔ اوہدی تریخ تے تبدل نہیں سکدی۔ گورنمنٹ کالج لہور توں علامہ اقبال نے بی اے کیتا سی۔ ہن اوہدا نام گورنمنٹ کالج یونیورسٹی اے تے کیہ اوس نام دی تبدیلی مگروں کوئی آکھ سکدا اے کہ گورنمنٹ کالج یونیورسٹی ہن ایس حق توں محروم ہو گئی اے کہ علامہ اقبال اوہدے پرانے طالبعلم سن۔
لائل پور دا نام فیصل آباد تے منٹگمری دا نواں نام ساہیوال رکھ دتا گیا اے۔ لیکن کیہ لائل پور وچ پیدا ہون والے کسی شخص بارے آکھیا جا سکدا اے کہ اوہ فیصل آباد وچ پیدا نہیں ہویا؟
علامہ اقبال نے اپنی پوری زندگی وچ اپنے جہڑے استاد نوں سب توں بوہتا عزت و احترام دتا تے جہناں لئی حکومت نوں شمس العلما دا خطاب دین لئی آمادہ کیتا اوہ مولوی سید میر حسن سن۔ سید میر حسن نے 1868 وچ سکاچ مشن سکول سیالکوٹ وچ پڑھانا شروع کیتا تے 1928 وچ اوہ مرے کالج سیالکوٹ توں ریٹائر ہوئے۔ گویا اوہ 60 سال تک اک ای تعلیمی ادارے نال جڑے رہے۔ ایہہ 60 سالہ درس و تدریس دا عہد خود اک ناقابل فراموش تریخ اے تے ایہہ تریخ رقم کرن والے مولوی سید میر حسن سن جہڑے قناعت تے استغنا دا اک پیکر سن۔ گورنمنٹ کالج تے علی گڑھ یونیورسٹی توں وی سید میر حسن نوں پروفیسر دے عہدہ دی پیشکش ہوئی لیکن اوہناں نے بوہتی تنخواہ سنے ایہہ پیشکش قبول نہ کیتی تے مرے کالج سیالکوٹ نوں چھڈنا منظور نہ کیتا۔ سیالکوٹ سکاچ مشن کالج تے مرے کالج سیالکوٹ جے اک ای ادارے دے نام نہ ہوندے تے علی گڑھ دے ایم اے او کالج دی پروفیسری دی پیشکش دے جواب وچ سید میر حسن کدی ایہہ نہ لکھدے کہ ”مرے کالج سیالکوٹ توں میری تن پشتاں یعنی میرے والدین’ میری اولاد تے خود میں پرورش پائی اے۔ ایس لئی میں ایس کالج نوں نہیں چھڈ سکدا” مولوی سید میر حسن دے ایس جواب توں اوہناں دی مرے کالج سیالکوٹ دے نال بہت محبت محسوس کیتی جا سکدی اے۔ اوہناں دے ایس جواب دا حوالہ تسیں فقیر سید وحید الدین دی کتاب ”روزگار فقیر” وچ پڑھ سکدے نیں۔
مولوی سید میر حسن دی عظمت ویکھو کہ اوہ مرے کالج سیالکوٹ نوں اپنا محسن قرار دے رہے نیں۔ اوہناں نے ایہہ وی فرمایا سی کہ سکاچ مشن والیاں نے میری خدمات نوں اوس ویلے اعتراف کیتا جدوں مینوں کوئی جاندا نہیں سی۔ سچی گل ایہہ اے مولوی سید میر حسن دی قابلیت نوں ہندوستان بھر وچ شہرت دین والا ادارہ مرے کالج سیالکوٹ ای سی جہدا پہلا نام سکاچ مشن کالج سی لیکن بعض بدبخت تے بدباطن عناصر جہناں دی قسمت وچ رسوائی لکھی جاچکی اے اوہ مرے کالج سیالکوٹ دا ایہہ اعزاز کھون لین دی مذموم سازش کر رہے نیں کہ علامہ اقبال مرے کالج سیالکوٹ دے طالبعلم نہیں سن۔ گلاب دے پھل دا نام تبدیل کر دین نال اوہدی خشبو تبدیل نہیں ہو جاندی۔ بعص اوقات نامور شخصیات اپنا نام یا تخلص تبدیل کر لیندے نیں۔ اسداللہ غالب دا تخلص پہلاں اسد سی۔ غالب دے بہت سارے مشہور شعراں وچ اسد تخلص دے طور تے استعمال ہویا اے تے کیہ اوہ غالب دے شعر نہیں رہے؟ مال روڈ لہور دانام ہن قائداعظم روڈ یا شاہراہ قائداعظم اے تے کیہ ایہہ آکھیا جا سکدا اے کہ لہور ہائیکورٹ پہلاں مال روڈ اتے واقع سی۔ ہن شاہراہ قائداعظم اتے منتقل ہو گیا اے۔ اسلام آباد وچ جے سپریم کورٹ نوں اک علاقے توں کسی نویں مقام اتے منتقل کردتا جاوے تے کیہ اوہ نواں سپریم کورٹ کہلائے گاجہدا پہلاں توں قائم سپریم کورٹ نال رشتہ ختم ہو جاوے گا۔ ایسے طرح علامہ اقبال دی مادر علمی سکاچ مشن کالج دا نام مرے کالج سیالکوٹ رکھ دین نال حقائق تبدیل نہیں ہو گئے۔ علامہ اقبال مرے کالج ای دے طالبعلم سن۔ حتیٰ کہ ساہیوال تے فیصل آباد وانگوں جے سیالکوٹ شہرنوں کوئی نواں نام دے دتا جاوے تے علامہ اقبال دا مقام ولادت تبدیل نہیں ہو جاوے گا تے ایہہ گل احمقاں دے علاوہ ہر کوئی سمجھ سکدا اے کہ علامہ اقبال سیالکوٹ وچ پیدا ہوئے سن۔جے تسیں ایس موضوع نوں تفصیل نال پڑنا چاہندے او تے میں تہانوں دعوت دوواں گا کہ ڈاکٹر سلطان محمود حسین سید دی ایہہ دو کتاباں پڑ ھ لو۔ ”اقبال دی ابتدائی زندگی” تے ”شمس العلما مولوی سید میر حسن”۔