پاکستان شرطاں پوری کرن دے باوجود گرے لسٹ وچ شامل کیوں؟

فنانشل ایکشن ٹاسک فورس دا قیام 1989 وچ عمل وچ لیایا گیا’ جہدے تن بنیادی مقصد سن’ منی لانڈرنگ نوں روکنا’ ات گردی لئی ہون والی فنانسنگ نوں روکنا تے ٹیکس دی معافی توں دنیابھر دے ملکاں نوں روکنا’ ابتدائی طور تے امریکہ’ برطانیہ’ جاپان’ فرانس’ اٹلی تے چین ایف اے ٹی ایف دے ممبر بنے تے ایہناں دی باہمی رضامندی نال ایہدا قیام عمل وچ آیا تے اج ایف اے ٹی ایف دے ممبراں دی گنتی 40 توں ودھ اے۔ جہڑا 150 توں ودھ ملکاں دی نگرانی کر رہیا اے۔گرے لسٹ وچ کسے وی ملک دا نام دے شامل ہون دا مطلب ہوندا اے کہ ایہہ ملک ایف اے ٹی ایف دے طریقہ کار تے ضابطہ توں باہر رہ کے کم کر رہیا اے ایس لئی ایس ملک نوں دبانا مقصود ہوندا اے۔ جدوں پاکستان نوں گرے لسٹ وچ پایا گیا تے پاکستان اتے ات گرداں دی منی لانڈرنگ دے ذریعے مدد کرن داالزام سی۔ گرے لسٹ وچ شامل ہون مگروں سارے ممبر ملک پاکستان اتے چھوٹی چھوٹی تجارتی پابندیاں عائد کردے آ رہے نیں۔ پاکستان نوں ایف اے ٹی ایف وچ شامل ملکاں ولوں ایکسپورٹ امپورٹ وچ بے جا ٹیکسیشن دا سامنا کرنا پے رہیا اے۔ ایسے وجہ نال پاکستان دنیا دی مارکیٹ وچ نہ چنگے ریٹس اتے اپنی چیزاں ویچ سکدا اے؟ تے نہ بیرونی ملکاں کولوں اپنی مرضی دے ریٹ اتے چیزاں خرید سکدا اے؟ گرے لسٹ وچ شامل ملک نوں معاشی طور تے اینا کمزور تے بے بس کر دتا جاندا اے کہ اوہ اپنے پیراں اتے کھڑا ہون دے قابل نہیں رہندا’ کجھ دن پہلاں خبر گردش کرن لگی کہ پاکستان نوں گرے لسٹ توں کڈیا جا رہیا اے جہدا FATF نے بین الاقوامی میڈیا اتے اشارہ وی دتا لیکن آخری ویلے تے فیٹف وچ شامل ملکاں نے اپنا فیصلہ بدل لیتا تے پاکستان ولوں ساری شرطاں پوری کرن دے باوجود پاکستان نوں گرے لسٹ وچ شامل رکھیا تے فیٹف نے باور کروایا کہ پاکستان گرے لسٹ توں نکلن لئی اکتوبر تک انتظار کرے۔ شاید اکتوبر مگروں وی فیٹف ملک پاکستان نوں گرے لسٹ توں نہ کڈن۔ حکومت ایس حوالے نال پوری تابعداری کر رہی اے۔ فیٹف ملکاں دے دبائو اتے ملک وچ نیب تے ایف آئی اے جئے اداریاں دا گلا گھٹ کے رکھ دتا گیا اے تے اوہناں دے اختیارات محدود کردتے گئے نیں۔ چونکہ کجھ سیاسی جماعتاں دی قیادت امریکہ بہادر نوں اکھاں وکھا رہی اے جہڑی امریکی سرکار نوں کسے صورت برداشت نہیں اے۔ ایہو وجہ اے کہ پاکستان دا نام ہن وی گرے لسٹ وچ اے۔ ملک شرطاں پوری کرن دے باوجود کدوں تک گرے لسٹ وچ رہندا اے’ ایہہ آکھنا قبل از وقت اے۔پاکستان گرے لسٹ توں اوس ویلے نکلے گا جدوں امریکہ بہادر ملک دے حکمراناں تے سیاستداناں اتے راضی ہووے گا۔
توجہ طلب امر ایہہ اے کہ ”فیٹف” نے پاکستان اتے عائد سارے 34اہداف پورے کرن دے اعتراف دے باوجود ”گرے لسٹ” توں کڈن دا اعلان اکتوبر وچ کرن دا فیصلہ شاید ایس وجہ نال کیتا کہ موجودہ وزیراعظم شہباز شریف تے اوہناں دے پتر پنجاب دے وزیراعلیٰ حمزہ شہباز شریف دے خلاف منی لانڈرنگ کیس چل رہے نیں’ اگرچہ اعلیٰ ترین عہدیاں اتے ہون دی وجہ نال ہن تک اوہناں اتے فرد جرم عائد نہیں ہو سکی اے تے دونویں پیو پتر عدالت توں ضمانت اتے حکومت چلا رہے نیں۔ اکتوبر وچ نہ صرف خزاں دا آغاز ہووے گا بلکہ اکتوبر مگروں ”نومبر” وی آ رہیا اے۔ پی ڈی ایم دے پیشن گوئی دے مطابق خزاں بہار آوے نہ آوے ایہہ پیشن گوئی تے لک توڑ مہنگائی دے کارن پوری ہو چکی۔ حکومت تے اپوزیشن دے بلیک اینڈ وائٹ کردار توں ودھ پاکستان نوں ”گرے ” توں کڈن وچ ”ان” دا ”خاکی” کردار نمایاں رہیا اے۔ ”فیٹف” جہڑا کہ اک ٹیکنیکل فورم سی اوہنوں بھارت تے پاکستان مخالف قوتاں دے دبائو کارن پاکستان لئی پولیٹیکل فورم بنا دتا گیا۔ توقع سی کہ پاکستان وچ کروائی گئی پارلیمانی تبدیلی مگروں پاکستان نوں ”گرے لسٹ” توں کڈ دتا جاوے گا مگر انہ نہیں ہو سکیا جہڑا کہ بہت سارے سوالات پیدا کر رہیا اے۔ پاکستان دے مستقل گرے لسٹ وچ رہن نال ملک اتے بہت ساری پابندیاں لگی ہوئیاں نیں جہدی وجہ نال پاکستان دی معیشت وی غیر مستحکم اے تے پاکستان نوں آئی ایم ایف نال معاہدہ کرن وچ وی مشکلات دا سامنا کرنا پے رہیا اے۔ جے پاکستان آئی ایم ایف نال معاہدہ نہیں کر پایا تے ملک دیوالیہ ہون دے کول پہنچ جاوے گا۔
ایتھے توجہ طلب امر ایہہ اے کہ آئی ایم ایف کدی وی اشرافیہ دی مراعات نوں ختم کرن دی شرط نہیں رکھدا بلکہ ہمیشہ عام لوکاں دی شیواں نوں مہنگا کرن دی شرطاں اتے معاشی طور تے غیر مستحکم ملکاں نوں قرضے دیندا اے۔ آئی ایم ایف دے ایس غیر انسانی فعل نوں انسانی حقوق دے نال وی جوڑایا جا سکدا اے۔ ایسی شرطاں اتے ساڈے حکمراناں نوں قرضہ لین توں اجتناب کرنا چاہیدا اے کیوں جے حکمران عوام نوں ریلیف دین دا نعرہ لاکے اقتدار وچ آندے نیں مگر جدوں اقتدار وچ آندے نیں تے اوہ اشرافیہ دا خیال رکھدے نیں تے آئی ایم ایف دے دبائو اتے غریب عوام نوں ایس نہج اتے پہنچا دیندے نیں کہ غریب بندے نوں گھر دا چولہا جلانا اوکھا ہو جاندا اے۔ آئی ایم ایف نال معاہدیاں دی وجہ نال ملک وچ موجودہ صورتحال وی کجھ ایس طرح دی اے۔ غریب بندا مہنگائی دی چکی وچ پس کے رہ گیا اے۔ ماضی دے حکمراناں وانگوں موجودہ حکمران وی عوام نوں طفل تسلیاں دے رہے نیں کہ غریب عوام نوں چھیتی ریلیف دیاں گے۔
سو گل کتھوں دی کتھے نکل گئی۔ گل ہو رہی سی ملک نوں گرے لسٹ وچ شامل رکھن دی تے پاکستان نے اوہ ساری شرطاں جہڑی فیٹف نے رکھیاں سن پوری کر لیتیاں نیں مگر ایہدے باوجود فیٹف ملکاں نے پاکستان نوں گرے لسٹ وچ شامل رکھن تے اوہنوں گرے لسٹ توں کڈن دا فیصلہ اکتوبر وچ کرن دا عندیہ دتا اے جہڑا کہ امریکہ بہادر’ بھارت تے اوہدے اتحادی ملکاں دے دبائو دی وجہ نال کیتا گیا۔ افسوس کہ فیٹف ملکاںوچ شامل پاکستان دے حامی ملکاں نے ایہدے اتے پاکستان دے حق وچ کوئی آواز بلند نہیں کیتی۔ ایہو نہیں پاکستان نے وی ایس معاملہ اتے کوئی ردعمل نہیں دتا۔ تریخ دا جائزہ لیتا جاوے تے جہناں ملکاں دی معیشت کمزور ہوندی اے اوہناں ملکاں اتے ایسی پابندیاں لگدی رہندیاں نیں چونکہ پاکستان دی معیشت کمزور اے۔ ایہو وجہ اے کہ پاکستان نوں فیٹف جئے ادارہ ولوں مسلسل پابندیاں دا سامنا کرنا
پے رہیا اے۔سوچنا ایہہ اے کہ آخر کدوں تک ایہہ پابندیاں لگدی رہن گئیاں۔ ایہدے لئی ملک وچ انقلاب دی لوڑاے۔ انقلاب اوس ویلے آندا اے جدوں قوماں بیدار ہون۔ ساڈے ملک دی قوم تے سو رہی اے۔ مہنگائی’ بیروزگاری’ غربت و افلاس دا جن بے قابو ہو چکیااے مگر نہ تے عوام نے آواز بلند کیتی تے نہ ای ملک دے کسی سیاستدا ن نے۔ ایہناں حالات وچ کسی مسیحا دی لوڑ اے جہڑا آوے تے ملک دا اقتدار تے باگ ڈور سنبھال کے انقلابی تبدیلیاں لیائے فیر پاکستان گرے لسٹ توں وی نکل جاوے گا تے غربت’ بیروزگاری’ مہنگائی دا وی خاتمہ ہو جاوے گا۔