وارث شاہ عالمی ایوارڈاکٹھ

پنجابی صوفی شاعر سید وارث شاہ رحم اللہ علیہ دے عرس دیہاڑ تے پنجابی زبان ، ادب، کلچر، صوفی ازم دے ودھارے واسطے کم کر رہیاں تِن تنظیماں دی سانجھ نال 9ساون، 24جولائی،2022نوں وارث شاہ عالمی ایوارڈ اکٹھ کرویا گیا۔ جہدے وچ سارے پنجاب توں آئے پنجابی لکھاریاں نے رلت کیتی۔
ایس اکٹھ دی صدارت پنجابی زبان تحریک دے آگو تے پنجابی وِرثا پاکستان دے پردھان محترم جناب الیاس گھمن ہوراں کیتی۔
اوہناں دسیا کہ پنجابی زبان تحریک تے پنجابی وِرثا پاکستان ولوں پچھلے ٢٢ ورھیاں توں پنجابی لکھاریاں نوں ایوارڈ دتے جا رہے نیں
وارث شاہ عالمی ایوارڈ دے رلتیاں نوں جہناں متراں ایوارڈ ورتائے اوہناں وچ محترم جناب پروین ملک (سیکرٹری پنجابی ادبی بورڈ لاہور)، محترم جناب مدثر اقبال بٹ (چیف ایگزیکٹو: روز وار بھلیکھا لاہور تے پنج اداریاں دے چیئرمین)، محترم جناب زاہد حسن (پنجابی ناولسٹ تے پروفیسر لمز کالج لاہور)، محترم جناب ڈاکٹر کلیان سنگھ کلیان (پروفیسر جی سی لاہور)، محترم جناب سلطان کھاروی (جگ دھمے شاعر) ، محترم جناب پروفیسر ڈاکٹر ارشد اقبال ارشد(صدر شعبہ پنجابی دیال سنگھ کالج لاہور) تے محترم جناب پروفیسر ڈاکٹر ناصر بلوچ شامل سن۔
سب توں پہلاں سٹیج سیکرٹری جا وید پنچھی نے سید وارث شاہ ہوراں بارے گل بات کردیاں دسیا کہ :
حضرت وارث شاہ رحم اللہ علیہ عظیم صوفی شاعر تے پنجاب دی مشہور لوک داستان ہیر رانجھا دے خالق نیں۔ آپ دا اصل ناں سید محمد وارث شاہ سی تے آپ دے والد صاحب دا ناں سید گل شیر شاہ سی تے والدہ محترما دا ناں کمال بانو سی ۔ حضرت تنویر بخاری (کڑیال کلاں) تے جناب سید سبط الحسن ضیغم صاحب (لاہور) دسدے نیں :
سید وارث شاہ دے والدِ محترم دا ناں سید گل شیر شاہ سی، سید وارث شاہ دا ویاہ نہیں سی ہویا ، سید وارث شاہ ہوراں دا سلسلہ نسب سید صدرالدین بھاکری نال جا ملدا اے تے فیر صدر الدین بھاکھری توں ہوندا ہویا دسویں امام علی نقی علیہ السلام نال جا ملدا اے
اوہناں دا شجرہ نسب جہڑاوارث شاہ بائیوگرافی وچ ملدا اے اوہ انج ای:
علی(علیہ السلام) ابن ابو طالب، امام حسین(علیہ السلام) ابن علی(علیہ السلام)، امام علی(زین العابدین علیہ السلام) ابن حسین(علیہ السلام)، امام محمد الباقر(علیہ السلام)، امام جعفر الصادق(علیہ السلام)، امام موسی الکاظم(علیہ السلام)، امام علی الرضا(علیہ السلام)، امام محمد التقی(علیہ السلام)، امام محمد نقی(علیہ السلام)، سیدعلی الہدی، سیدجعفر الذکی، سیداسماعیل حریفہ، سیدناصر (عقیل الملک)، سید ہارون، سیدحمزہ، سیدجعفر، سیدزید، سیدقاسم، سیدابراہیم الجوادی، سیدمحمد شجاع، سیدمحمدالمکی، سیدبدرالدین، سیدسلطان محمد مہدی، سیدجمال الدین، سیدناصرالدین، سیدمحسن، سیدحسن، سیدرحمت اللہ، سیدیعقوب، سیدتاج محمود، سیدمیراں حبیب شاہ، سیدعادل شاہ، سیدبودے شاہ، سیدپیر گلشیر شاہ، تے سید وارث شاہ (رحم اللہ علیہ)
ایس شجرے وچ وی غلطیاں موجود نیں ۔ ایس پاروں ایہ شجرہ حتمی نہیں متھیا جا سکدا۔
کجھ کھوج کاراں دے خیال موجب سید وارث شاہ ہوراں دے والد صاحب دا ناں قطب شاہ سی ۔ کیوں جے حضرت وارث شاہ ہوراں دی کتاب ہیر رانجھا وچ اک مصرعا درج اے جہنوں بنیاد بنا کے کجھ کھوج کار سید وارث شاہ ہوراں دے والد دا ناں قطب شاہ ای منن تے بضد نیں ۔ مصرعا اے:
بنا عمل دے نہیں نجات تیری پیا مارئیں قطب دیا بیٹیا وے
صاف نظر آئوندا اے پئی وارث شاہ ایس مصرعے وچ نصیحت کررہے نیں ، سمجھا رہے نیں پئی اے انسان! ایس زعم وچ نہ رہنا کہ توں کسے قطب دا پتر ایں بلکہ تیری نجات عملاں نال ہونی اے۔
نبی پاک ۖ دی حدیث پاک موجود اے آپ ۖ نے اپنی پیاری بیٹی حضرت فاطمہ سلام اللہ علیہا نوں فرمایا سی۔: مفہوم:ایس گمان وچ نہ رہنا کہ توں نبی (ۖ) دی بیٹی ایں ، قیامت والے دن تیرے عملاں نے کم آئونا اے۔
ایس حدیث نوں مکھ رکھدیاں اوہناں پارکھاں نوں تے کھوج کاراں نوں سمجھ لینا چاہیدا اے کہ حضرت وارث شاہ ہوراں نے ایہ مصرعا صرف سمجھائون لئی آکھیا اے نہ کہ اپنے باپ دا ناں دسن لئی۔ سید سبط الحسن ضیغم صاحب لکھدے نیں:
ساڈے کھوجی وارث دی ولدیت بارے وی اک رائے نہیں رکھدے پر بوہتے ایس گل تے اتفاق کردے نیں کہ اوہناں دے والد دا ناں سید قطب شاہ سی (پنجاب رنگ ص) تے ایہ سٹا وارث شاہ دے ایس مصرعے توں کڈھیا جاندا اے۔
بناں عمل دے نہیں نجات تیری پیا مارئیں قطب دیا بیٹیا وے
حالانکہ وارث نے قطب دا لفظ محاورے دے طور تے ورتیا اے
سائیں شہباز رحمن وارثی ہوراں دی سودھی تے الفیصل ناشران و تاجران کتب غزنی سٹریٹ اردو بازار لاہور ولوںچھپی ہیر سید وارث شاہ دے صفحا تے حضرت وارث شاہ ہوراں دا شجرہ نسب انج درج اے:
سید وارث شاہ، بن سید گلشیر شاہ، بن گلے شاہ، بن سید احمد شاہ، بن سید تاج محمود، بن سید یعقوب شاہ ،بن سید رحمت اللہ شاہ، بن سید وجا الدین شاہ (رضا الدین) ، بن سید مرتضی شاہ، بن سید بدرالدین ، بن سید دیوان سلطان صدرالدین محمد خطیب، بن سید محمد (محمود) مکی شیر سوار، بن سید شجاع، بن سید ابراہیم، بن سید قاسم، بن سید زید، بن سید جعفر، بن سید حمزہ، بن سید ہارون، بن سید عقیل، بن سید اسماعیل، بن سید ابوالحسن علی المختار اصغر، بن سید جعفر ثانی، بن امام سید نقی، بن سید امام تقی، بن سید امام موسی رضا، بن امام سید موسی کاظم، بن سید امام جعفرصادق، بن امام سید باقر، بن امام سید زین العابدین ، بن امام سید حسین، بن امام علی، بن ابوالسادات و سید البطحا جناب ابوطالب عمران ، بن عبدالمطلب، بن ہاشم، بن عبد منافاِک ہور گل ایہ کہ سید وارث شاہ ہوراں دے مزار شریف تے اوہناں دے نال بنی اوہناں دے والد دی قبر تے وی سید گلشیر شاہ لکھیا ہویا اے۔جے فیر وی کوئی نہ منے تے اوہدی مرضی.
سید وارث شاہ ہوری جنڈیالہ شیر خاں دے رہن والے سن ۔ ایس بارے اوہناں دی تصنیف ہیر رانجھا گواہ اے ۔ وارث شاہ خود فرمائوندے نیں:وارث شاہ وسنیک جنڈیالڑے دا شاگرد مخدوم قصور دا اے
سید وارث شاہ ہوراں دے حالاتِ زندگی بارے ٹھیک پتا کسے نوں وی نہیں ، اوہناں دی تاریخ پیدائش بارے وی بہت سارے لکھاریاں وچ اختلاف اے ایہو وجھا اے پئی تحقیق کرن والیاں نے اپنی سمجھ یاں جو انفارمیشن اوہناں نوں ملی اوہدے مطابق تاریخ پیدائش تے اوہناں دے وصال بارے لکھیا ۔ عام طور تے آپ دی تاریخ پیدائش تے وصال ورھا ای ملدا اے ۔
حضرت وارث شاہ ہوراں جس دور وچ اکھ کھولی اوس ویلے چاراں پاسے سیاسی افراتفری پئی ہوئی سی ۔ پر وارث شاہ ہوری علم حاصل کرنا چاہندے سن ۔ اوس ویلے نیڑے کدھرے وی کوئی اجہی درسگاہ نہیں سی جتھوں اوہ علم دی پیاس بجھا سکدے ۔ لہذا حضرت وارث شاہ علم دی پیاس بجھائون دی بھال وچ قصور جا اپڑے ۔ اوتھے اوہناں کنا چر علم حاصل کیتا تے کیہ کجھ پڑھیا ایہدے بارے کوئی خاص جانکاری نہیں ملدی ۔ صرف اوہناں دی اپنی تخلیق وچ اِک مصرعا موجود اے جہڑا زبانِ زدِ عام اے:
وارث شاہ وسنیک جنڈیالڑے دا شاگرد مخدوم قصور دا اے
یعنی سید وارث شاہ مخدوم قصور حضرت غلام مرتضی مخدوم قصور دے شاگرد خاص رہے نیں ۔حضرت وارث شاہ دا دورِ حیات سیاسی طور بد امنی دا دور سی ایہو وجھا اے پئی اوہناں اپنی کتاب وچ تھاں تھاں اوہدا ذکر کیتا اے۔ اک تھاں اوہ فرمائوندے نیں :
وارث اندھ راجا تے بیداد نگری جھوٹھا دے دلاسڑا ماریا نیں
حضرت وارث شاہ دا دور تاریخی لحاظ نال بہت ای بد امنی دا شکار سی ۔ ایس گل دی دس وی اوہ خود پائوندے نیں:
احمد شاہ از غیب تھیں آن پوسی رب رکھ جنڈیالڑے نوں جاسیا وے
فیر اک ہور تھاں فرمائوندے نیں:
فوجاں شاہ دیاں وارثا مار متھڑا پرت فیر لہور نوں آئیاں نیں
یعنی اوہ دسنا چاہوندے نیں پئی ایہ دور سی جدوں احمد شاہ ابدالی دیاں فوجاں دلی تک لٹ مار کر کے لاہور پرت آئیاں سن۔ حضرت وارث شاہ رحم اللہ علیہ اِک تخلیق کار نیں تے عام تخلیق کار نہیں سگوں اوہناں دی تخلیق ہیر رانجھا اوہناں دیاں کئی کرامتاں دا مونہ بولدا ثبوت اے۔
جے حضرت سلیمان علیہ السلام دے کسے امتی نوں ولایت دا درجا مِل جائے تے اوہ ہزاراں میل دوروں شہزادی بلقیس دا پلنگ لیا سکدا اے۔ وارث شاہ رحم اللہ علیہ تے فیراللہ دے حبیب نبی مکرم حضرت محمد مصطفی ۖ دی آل ، اولادِ علی تے حسینی سیدنیں ۔ سوچن والی گل اے ولایت دی تے اپنی پرواز گھٹ نہیں ہوندی ۔ زمین تے کھلو کے عرشِ اعلی تے ویکھ لینا ولی اللہ دی صفت ہوندی اے تے جے کوئی شخص ولایت دے منصب تے فائز ہون دے نال نال نواسئہ رسول ۖ وی ہووے ، کشف القبور، تے کشف الارض دا عامل وی ہووے تے فیر اوہدی نظر کتھوں تک جا سکدی ہووے گی؟
حضرت وارث شاہ رحم اللہ علیہ دی حیاتی دے بہت سارے پکھ اوہناں دی کتاب ہیر رانجھا پڑھن نال ای نتر کے ساہمنے آ جاندے نیں ۔سائیں شہباز رحمن وارثی ہوراں دی سودھی تے الفیصل ناشران و تاجران کتب غزنی سٹریٹ اردو بازار لاہور ولوںچھپی ہیر سید وارث شاہ دے صفحا تے عزیزاللہ وارثی صاحب لکھدے نیں:
ہیر وارث شاہ کئی پکھاں نال بھری ہوئی تخلیق اے ۔ ادب ، فلسفہ، تاریخ، ڈرامہ، تصوف، حکمت، اعلی لغت، موسیقی، ریت رواج، شرع تے ہور ون سون نال شنگاری کوئی انت حساب نہیں۔
ایس توں بعد وارث شاہ عالمی ایوارڈ اکٹھ وچ آئے پنجاب بھر دے دینی ادب لکھاری، بال ادب لکھاری، صوفیانہ گائیک، پنجابی سیوک ادارے، پنجابی کھوج کار تے پارکھ، پنجابی ریڈیو بلار، پنجابی پرچا کار، پنجابی ناول لکھیار تے پنجابی شاعراں نوں پنجابی زبان تحریک، پنجابی وِرثا پاکستان تے پنجاب قومی ستھ ولوں ایوارڈ دتے گئے۔
جہناں سجناں تے متراں نوں وارث شاہ عالمی ایوارڈ دتے گئے اوہناں دے ناواں دا ویروا کجھ انج اے:
دینی ادب ایوارڈ
محترم جناب ڈاکٹر میاں ظفر مقبول (پی ایچ ڈی ) کڑیال کلاں۔محترم جناب پروفیسر ڈاکٹر ارشد اقبال ارشد(صدر شعبہ پنجابی گورنمنٹ دیال سنگھ کالج لاہور۔
بال ادب ایوارڈ
محترم جناب اشرف سہیل (ایڈیٹر : مہینا وار پکھیرو ) تے محترم جناب صدیق حیرت (بال ادب لکھیار)۔
صوفیانا گائیکی ایوارڈ
بابا گروپ ۔ یعنی محترم جناب حسنین اکبر (گورنمنٹ ہائر سکینڈری سکول اجنیانوالاوچ پی ٹی استاد) تے محترم جناب محمد اسلم باہو (پاکستان پوسٹ آفس ملازم)۔
پنجابی سیوک ادارے
محترم جناب عبدالحفیظ (سلیکھ ، لاہور)، محترم جناب ندیم افضل (پنجابی چونترہ صفدر آباد ضلع شیخوپورہ)، محترم جناب افضال اسلم (دھرتی مولوی عبدالستار فیروز وٹواں ضلع شیخوپورہ) ، محترم جناب عاشق علی فیصل (رویل ادبی اکیڈمی جڑانوالا ضلع فیصل آباد)، محترم جناب افتخار وڑائچ کالروی (متر سانجھ پنجاب، گجرات) تے جاوید پنچھی (پنجاب قومی ستھ ، شیخوپورہ)
پنجابی کھوج کار تے پارکھ
محترم جناب ڈاکٹر انوار اعجاز (گوجرانوالا)، محترم جناب ڈاکٹر اظہار احمد گلزار(فیصل آباد) تے محترم جناب ڈاکٹر اکبر علی غازی (بھیالی ضلع سیالکوٹ)
پنجابی ریڈیو بلار
محترم جناب محمد منیر شیروانی (ریڈیو پاکستان لاہور، پرنسپل گورنمنٹ ہائر سکینڈری سکول کڑیال کلاں)، محترم جناب احمد حیات بلوچ (ایف ایم 94فیصل آباد)۔
پنجابی پرچا کار (صحافی)
محترم جناب پروفیسر ڈاکٹر جمیل احمد پال (روز وار لوکائی لاہور)محترم جناب بلال مدثر بٹ (روز وار بھلیکھا لاہور)، محترم جناب سید عرفان اختر (مہینا وار لہراں، لاہور) تے محترم جناب میاں آسف (روز وار پنجابی زبان ، لاہور)
پنجابی ناول لکھیار
محترم جناب زاہد حسن (پروفیسر لمز کالج لاہور)،
پنجابی کہانی لکھیار
محترما جناب پروین ملک صاحبا (سیکرٹری ٹو پنجابی ادبی بورڈ ، لاہور) ، محترما جناب نور العین سعدیہ (شاہدرہ لاہور) تے شہزاد اسلم چدھڑ ۔
ودھیا پنجابی شاعر
محترم جناب سلطان کھاروی (ریٹائرڈ استاد گورنمنٹ ہائی سکول کڑیال کلاں)، محترم جناب رضا شاہ (اٹلی ) تے محترم جناب اقبال قیصر (چیف ایگزیکٹو: پنجابی کھوج گڑھ للیانی ضلع قصور)۔
چڑھدے پنجاب وچوں
شری سرجیت پاتر (ودھیا شاعر)، شری جندر جی (ودھیا کہانی کار تے جگ دھمیا ودھیا پنجابی گائیک شری سِدھو موسے والا۔ دے ناں شامل نیں۔ایوارڈ ونڈن توں بعد پنجاب قومی ستھ ولوں سارے پروہنیاں نوں کھانا پیش کیتا گیا۔ اوس توں بعد وارث شاہ عالمی ایوارڈ اکٹھ دے سارے رلتیاں نوں دربار وارث شاہ دی یاترا کروائی گئی۔ جتھے پنجابی زبان تحریک دے آگو تے پنجابی وِرثا پاکستان دے پردھان الیاس گھمن جی ہوراں خطاب وی کیتا تے پنجابی زبان ، ادب ، کلچر تے کھوج کاری تے کم کر رہے پنجابیاں دا حوصلا وی ودھایا۔

رس دیہاڑ تے پنجابی زبان ، ادب، کلچر، صوفی ازم