رہبر نسواں

اللہ رکھا جمالی اک غریب انسان سی پر صحافت چہ اُونہاں دا کردار بڑا چنگا رہیا نظریاتی تے خدمت گزاری دے جذبے نال اُونہاں نے اکتوبر1948ء نوں قیام پاکستان توں سال بعد عورتاں لئی اُونہاں داترجمان اخبار ”رہبرِ نسواں ” دے ناں توں جاری کیتا اے اُوس ویلے دی اک بڑی وڈی ضرورت وِی سی، کیونکہ بلوچستان اک قبائلی علاقہ اے ایتھے عورتاں دا گھراں توںباہر نکلنا ای بہت مشکل سی تے کتھے عورتاں لئی اک اخبار جاری کرنا ایہ بڑی اوکھی کار سی۔
کسے نوں وِی ایس اخبار دِی کامیابی دا یقین نہیں سی ایہدی دوجی وڈی وجہ سرمایا وِی نہ ہونا سی پر اللہ رکھا جمالی نے ہمت نہیں ہاری شروع شروع چہ ایہ ماہنامہ سی فیر اینہوں پندرہ روزہ تے بعد چوں ہفت روزہ کر دتا گیا۔ اللہ رکھا جمالی نے بلوچستان تے خصوصاً کوئٹہ شہر دے پڑھے لکھے گھراں دِی عورتاں نال رابطہ کرکے اُونہاں نوں اپنے اخبار دے عملے چہ شامل کیتا جینہاں چوں لطیفہ صدیقی، شیریں درانی، ذکیہ فضل الٰہی ،صفیہ ایوب تے شکیلہ بیگم دے ناں شامل نیں ،ایہ عورتاں اُونہاں نال مالی تعاون وِی کردیاں سن ۔
ایس رسالے دا سالانہ چندہ ساڈھے چار روپیے سی تے ورقیاں دِی تعداد اکثر پنجاہ ہوندی سی ،اگست ،ستمبر1949ء نوں ایس رسالے دا اک ”آزادی نمبر” شائع کیتا گیا جہداسرورق رنگین تے ورقیاں دِی تعداد 100سی، ایس شمارے چہ گورنر جنرل خواجہ ناظم الدین ،بیگم ناظم الدین ، بیگم سلمیٰ تصدق حسین ،بیگم رعنا لیاقت علی خان، بیگم شائستہ اکرام اللہ ،قاضی عیسیٰ ،میر نبی بخش خان ، نور محمد گولہ، میر جعفر خان جمالی، نواب محمد خان جوگیزئی، میر قادر خان ، نواب محمد خان شاہوانی، تے دوجے بہت سارے لوکاں دے پیغامات وِی شامل سن۔
بیشک ایہ رسالہ عورتاں دا ترجمان سی پرایہدے اُوس دور دے مرد لکھاریاں دِی لکھتاں وِی شامل ہوندیاں سن، مثلا ً انجم قزلباش، عبدالرحمن غور، عین سلام ، رفیق راز، پروفیسر آغا صادق حسین ، محشر رسول نگری تے مسعود غزنوی شام سن۔
رہبر نسواں اپنے دور ِ آغاز چہ اک معیاری رسالہ سی ایہدے چہ درپیش مسائل تے گفتگو نوں موضوع بنایا جاندا سی تے ہر ہفتے ایہدا موضوع بدل بدل کے لکھیا جاندا سی ،اللہ رکھا جمالی دِی وفات توںبعد ایس اخبار دا ڈیکلریشن اُونہاں دے پتر منظور احمد جمالی دے ناں ہوگیا اُونہاں نال(راقم الحروف ) ڈاکٹر عبدالرشید آزاد،نوں کم کرن دا چار پنج سال اعزاز حاصل رہیا اے ایس اخبار دا کوئی وِی دفتر نہیں سی میرے اُستاد عبدالحمید کرد چیف ایڈیٹر ماہنامہ خشبو کوئٹہ دا دفتر ہوندا سی تے اوہ خوشنویس ہوندے سن اُونہاں کول کوئی دس پندرہ اخبارات دے صحافی سرخیاں وغیرہ لکھواندے رہندے سن اوہ دفتر صبح9وجے توں شام4وجے تک ہمیشہ بلاناغہ کھلیا رہندا سی تے چھٹی دا اُوتھے تصور وِی نہیں سی میں اُوس دفتر چہ کوئی دس بارہ سال کم کیتا اُوتھے ای کم سکھیا اُستاد محترم بڑے ادب نواز سن سب اخبار والے اُونہوں اپنا دفتر دسدے سن اوتھے تے ساریاں دی ڈاک وِی اوسے دفتر تے پتے تے آندی سی تے اُستاد عبدالحمید کرد توں بعد سارے کم دِی نگرانی میں کردا ساں۔ گدان، کاشتکار، شمع ادب، اُجالا، کارٹے کاز ،مجاہد، فنکار، پکار، سبز سویرا، مشعل، معصوم، صداقت، نوائے بولان، ایلم ، نوکین دور، ندائے بلوچستان، ندائے بولان، شاہین، بچوں جکا شاہین، کاروان ، ساربان تے مسلم اخبارا ں دا کم ایس اک پلیٹ فارم توں ہوندا سی۔
فیر منظور احمد جمالی بہت گھٹ آن لگے پتہ چلیا کہ کسے ہور توں کم کرا رہے نیں اینج اوہناں نال ملاقات بہت زیادہ گھٹ گئی تے ورھیاں بعد ڈاکٹر حبیب الرحمن رئیسانی چیف ایڈیٹر روزنامہ قائد کوئٹہ دِی زبانی پتہ چلیا کہ منظور احمد جمالی دا انتقال ہو گیا اے ایس طراں رہبر نسواں تے منظور احمد جمالی صرف اک یاد بن کے رہ گئے۔ ٭٭