سن سنتالی دے شہیداں نال ظلم

ہندوستان تے پاکستان دی ونڈ بارے تاریخ دی ہِک تے لِکھیاں سطراں پڑھیئے تے اکھاں اچ گلیڈو آ جاندے نیں۔کدی کدی تے اندروں و اندر ڈھائیں وجدِیاں نیں،ساہواں جیویں ساہواں دے قافلے توں وِچھڑ وِچھڑ جاندیاں نیں تے دل جیویں ٹھیڈے کھاندا ڈِگدا ڈھیندا کِدھرے اگے ودھدا لگا جاندا اے۔یاداں،خیال تے تصور سِکھاں ہِندوواں دے کدی کِسے تے کدی کِسے جتھے دے ہتھے چڑھدے دھکے ٹھڈے، تلواراں، چھویاں تے کرپاناں دے وار جھلدے تاریخ دا پندھ کٹدے لگے جاندے نیں۔اک منزل ول،اِک وکھرے تے من مرضی دے آزاد ملک ول۔ایس آزادی لئی تے سکھ دا ساہ لین دی سدھر پِچھے پتا نہیں کِنے کو دکھ ویکھنے پئے تے ساہواں نوں سرِیر دی جیل اندر سِیکھاں اوہلے ساہ ساہ تے گھٹن جہئی دی سزا بھوگنی پئی۔
سن 1947ء دی ونڈ ویلے واپرن والے دکھ تاریخ چوں پڑھے نہیں جاندے۔ اک اک گل برداشت توں باہر اے۔وڈھ ٹک،لٹ کھسٹ تے ماردھاڑ دے واقعے کربلا دا منظر لیاہ سامنے رکھدے نیں۔لکھاں لوکی گھروں بے گھر ہوگئے،نِکے نِکے بالاں نوں وی نہ بخشیا گیا،مانواں دے ساہمنے بال مار دتے گئے۔زنانیاں نے اپنیاں عِزتاں بچاون لئی دریاواں،نہراں تے کھوہاں وچ آپ چھالاں مار دِتیاں۔ تاریخ اپنے اندر پتہ نہیں دکھ بھرے کِنے کو واقعے لے کے اپنا وجود لئی کھلوتی اے۔ایہ تاریخ دا ای جِگرا اے،ہندا ہاں کوئی انسان،ہندی ہاں کوئی ماں ہون تیک پاگل ہوگئی ہندی۔تاریخ کیہڑا کوئی ساہ لیندی اے۔ایہ تے قوماں، تے انساناں دے ساہ پِیندی اے۔کاغذاں دا رگھ جو ہوئی،لِکھت (تحریر) دی پوتھی جوئی ہوئی تاں پئی جیوندی اے۔روح تے ساہ رکھدی ہندی تے ونڈ ویلے دے دکھ ویکھ کے کدے دی مرمک گئی ہندی۔تاریخ اندر گلی گلی تے محلے محلے ہون والے دل چِیر دین والے ہزاراں واقعے نیں۔سگوں کچھ اجیہے واقعے وی ہیگے نیں جیہڑے ہون تک کتابی تاریخ دا حصہ نہیں بن سکے۔سینہ بہ سینہ پِیڑھی توں پِیڑھی تیک ٹرے آرہے نیں ۔تاریخ دسدی اے پئی امرتسر وچ مکاناں نوں لگی ہوئی اگ وچوں شہیداں دیاں لاشاں نوں گھسیٹ گھسیٹ کے بڑی بے دردی نال باہر سٹیا گیا۔تے ایتھوں مِلن والیاں جنانیاں نوں ننگے جلوس دی شکل وچ ہندو سِکھ گرورام داس دی سراں ول لے گئے۔بریگیڈیئر برسٹو مسلمان مہاجراں دیاں اسپیشل ٹریناں اتے ہندو سِکھاں دے حملے کرن دا ذکر کردے ہوئے لِکھدے نیں کہ 11ستمبر 1947 نوں جنک سنگھ تے اوس دے ڈوگرا گروپ نوں اک عجیب جہیا واقعہ پیش آیا،کہ پِچھلے کو ویلے مسلمان مہاجراں نال بھری ہوئی ٹرین روانہ ہوئی جدوں ریاست کپور تھلہ دی سرحد دے نیڑے اپڑی تے جنک سنگھ نے ویکھیا کہ ٹرین دا اگلا ڈبہ پٹڑی توں لیہ گیا اے۔اوہ پِچھے مڑیا تے ویکھیا کہ 2000 دے لاگے بنے سِکھاں نے ٹرین تے حملہ کردتا اے۔ سِکھاں بہت سارے مسلماناں نوں وڈھ ٹک دِتا ہویا سی۔تے بہت سارے پھٹڑ تے پِیڑ نال وِلکدے پئے سن۔حملہ کرن والے تقریبا 200 کڑیاں تے جنانیاں نوں اپنے نال لے گئیے۔رات ہورہئی سی ہر پاسیوں زخمیاں دیاں چِیکاں تے کرلاپ آرہے سن۔ہر کوئی اپنے اپنے جِیاں نوں لبھ رہیا سی۔جدوں اگلا دن چڑھیا تے ٹرین توں اک مِیل دے پندھ تے جھاڑِیاں وچوں تقریبا 100 ننگیاں جنانیاں مِلیاں۔ ایہناں وچوں کچھ اجے جیوندیاں سن،بہتیاں جنانیاں دیاں چھاتیاں وڈھ کے ماردتا گیا سی۔بال مار دتے گئے،کئی نِکے نِکے بال لاشاں وچ بھنجھے رِڑھدے پِھردے اپنیاں ماواں نوں لبھ رہئے سن۔تاریخ تے ایہ وی دسدی اے پئی مہاجراں دے کیمپاں اندر حالوں پریشان اپنے گھر قبیلے توں وِچھڑیاں،ادھ مویاں تے صدمے نال پتھر ہوگئیاں ہوئیاں جواناں کڑیاں نوں مہاجر کیمپاں دے عملے تے سِکھاں نے اپنی حیوانیت دا شکار بنایا سی۔ اِک تے تاریخ پڑھدے پڑھدے اتھروواں نال دھندلی جہئی ہوجاندی اے،دوجا ساڈی نوِیں نسل دِیاں اکھاں اگے چڑھی ہوئی بے حِسی تے لاپرواہی دی چربی اوہناں نوں پارٹیشن دی تاریخ توں جانو نہیں ہون دیندی۔نہیں تے خورے 14 اگست دے دیہاڑے موٹر سائیکلاں دے سلنسر کڈھ کے لوکاں دا تراہ تے اپنی قومی غیرت دا جنازہ کڈھن دی بجائے سن سنتالی دے شہیداں،غازیاں تے اجڑے پجڑے لوکاں دی یاد وچ سِر سٹ کے چپ چپیتے کوئی ریلی ضرور کڈھدے۔پر ایہناں تے سگوں عقل فکر تے احساس دا جنازہ کڈھ کے رکھ دِتا اے۔
سن سنتالی دی ونڈ ویلے قربانیاں دین والے لوکاں اتے اِک تے جیوندے جی ظلم ہویا دوجا اوہناں دیاں لکھاں قربانیاں نال بنن والے ملک پاکستان نوں بیگانی فصل اجاڑن طرحاں اجاڑن وچ کوئی کسر نہ چھڈی۔اوہناں دیاں قربانیاں دی قدر نہ کرکے،اوہناں نوں یاد نہ رکھ کے اوہناں دیاں قبراں نال مذاق کیتا جارہیا اے۔اسیں تاریخ دے ورقیاں توں اوہناں لکھاں شہیداں دا لہو دھو کے اتے اپنی مرضی نال اپنی پسند دے خوشیاں دے کئی رنگ چاڑھ دِتے ہوئے نیں۔سچی گل اے کہ پاکستان بناون دی تاریخ پڑھ کے وی رون آوندا اے تے اج جیہڑا پاکستان دا حال ہوچکا اے تے اگو ہور وی ہورہیا اے ایہ وی ویکھ کے رون آوندا اے۔ایتھے ظلم جبر،لٹ کھسٹ ،مار دھاڑ، کرپشن تے لاقانونیت دی حد مک گئی اے۔اوہدوں غیراں دکھی کیتا سی،اج اپنے ملک وچ رہ کے اپنے ای دکھی کررہے نیں۔سچی گل اے سن سنتالی دے شہیداں نال اوہدوں تے ظلم ہویا ای سی پر اج قبرے پین مگروں وی اوہناں نال ظلم ای ہورہیا اے۔لگدا اے اوہناں دیاں روحاں قبراں اندر اج وی تلواراں،چھوِیاں تے گنڈاسیاں توں ودھ ساڈے کرتوتاں نال لگن والے پھٹاں دی پِیڑ محسوس کر کے کرلا رہیاں ہون گِیاں۔آو رل مِل کے اجیہے چنگے تے سوبھا والے کم کرئیے جہدے نال 1947 وچ قربانیاں دین والیاں دیاں روحاں سکھی تے قبراں ہور توں ہور ٹھنڈیاں ہوسکن۔٭٭