غصہ تے ایہدے تے کنٹرول

سعد اللہ شاہ

کیا بتائے کہ وہ کیا بھول گیا
اک پرندا جو صدا بھول گیا
عجز ایسا تھا میرے دشمن میں
میں وہیں اپنی انا بھول گیا
میری کوشش ہوندی اے کہ شروع وچ ای کجھ اجیہا لکھیا جاوے کہ تسیں لطف محسوس کرو نہیں تے حالات تے بڑے برے نیں کہ ہر پاسے مہنگائی دی حکمرانی اے یاں پانی دی۔ ہر پاسے ایہو کہیا جا رہیا اے کہ موسمیاتی تبدیلی نال نبڑن لئی اجتماعی پربندھ ضروری نیں تے وزیراعظم صاحب تجارت تے معیشت وچ شراکت داری چاہندے نیں۔ ایہ وی ٹھیک اے کہ پاکستان تریخ دے مشکل ترین ویلے چوں گزر رہیا اے۔ قدرتی آفتاں اپنی تھاں پر مقامی آفتاں وی کوئی ایس توں گھٹ نہیں۔ ملک نوں اوہناں حالات ول کون کھچ کے لے گیا کہ تہاڈے کول آفتاں نال نبڑن لئی کجھ وی موجود نہ ہووے۔ اوہ جو ڈیزاسٹر والا محکمہ سی اوہ وی شاید خودی تباہ ہو چکیا۔ سیاسی گلاں چھڈ دینے آں صرف ایناں تے دس دیو کہ جے تہاڈے دل وچ کوئی ذرا جہی وی محبت وطن لئی ہے سی تے کوئی اوہدی نشانی سانوں وی دس دیو۔ قہردرویش برجان درویش دے مصداق محب وطن آپ ای جلدے رہندے نیں پر حرام اے کہ ساڈے رہنماواں تے کجھ ذرا جیہا وی اثر ہویا ہووے کہ اوہ ناں دا ای کجھ مدد دا اعلان کر دیندے۔ میرا مطلب اپنی نیک کمائی چوں جو یقینا حلال طریقے نال کمائی ہووے:
ایک سچ ہی تو رکاوٹ ہے تیرے رستے میں
قہقہہ بار ہے خود تیری خرافات پہ جھوٹ
میری تمہید کجھ لمی ہو گئی۔ تسیں یقین کرو میں تے اج غصے دے موضوع تے کجھ لکھنا سی۔ اوہ غصہ جو اج کل صرف لوکاں دے حصے وچ آیا ہویا اے تے اوہ وچارے ایسے غصے وچ سڑ بھج گئے نیں۔ سیاستداناں تے رہنماواں دیاں مکاریاں’ جھوٹ تے فریب جہناں دا سارا دھیان لٹ مار تے لوکاں نوں بے وقوف بنان ول اے۔ اوتھے تے شرم و حیا دا گزر ای نہیں بس اقتدار مل جاوے’ مزے ای مزے نیں جے اُتے والیاں دے سجدہ ریز وی ہو گئے تے کیہ مہنگا اے۔ ڈاکٹر ناصر قریشی نے اک مختصر جہی حدیث سنائی۔ اک صحابی نے حضورۖ پرنور ہوراں توں پچھیا کہ کوئی نصیحت فرمائو۔ آپۖ نے فرایا لاتغضب یعنی غصہ نہ کر۔ اوہناں صحابی نے فیر پچھیا تے اوہو جواب ملیا۔ تریجی واری پچھیا تے حضورۖ ہوراں اوہو کہیا لاتغضب تسیں ایہدے تے سوچدے جائو تے ایس لفظ دیاں پرتاں کھلدیاں جان گئیاں۔ اکثر مسئلے ایتھوں جنم لیندے نیں۔ اپنے غصے تے کنٹرول سچ مچ کوئی سوکھا نہیں۔ انسان خصے وچ کیہ کجھ کہہ جاندا اے تے غصہ اترن دے بعد شرمندگی ہوندی اے پر زبان چوں جو پھٹ کسے نوں لگدا اے اوہ چھیتی ختم نہیں ہوندا۔ انج وی کہیا جاندا اے کہ دنیا وچ سب توں وڈی نعمت برداشت اے ایہدے لئی بڑا ظرف چاہیدا اے۔ غصہ کرن دا نقصان وی سب توں پہلے اپنے آپ نوں ہوندا اے۔ ایسے لئی کہندے نیں کہ غصہ کرن والا احمق اے کہ دوجیاں دیاں غلطیا ںدی سزا اپنے آپ نوں دیندا اے۔ ہو سکدا اے ایہ بلڈپریشر وی ہووے پر غصہ کرن نال جے بلڈ پریشر نہیں فیر وی ہو جاوے گا۔ انج غصہ صرف محبوب دی نک تے ای چنگا لگدا اے۔ ایس معاملے نوں بڑی سنجیدگی نال لینا چاہیدا اے ایہناں دناں سیاست وچ وی غصہ چل رہیا اے۔ ایویں داغ دا محبوب یاد آ گیا:
تلخی سہی کلام میں لیکن نہ اس قدر
کی جس سے بات اس نے شکایت ضرور کی
اپنی خواہش دی تکمیل دا نہ ہونا اک عام جہی گل اے پر ایہ کوئی اسمانی حکم تے نہیں۔ دوجی گل ایہ کہ وی ایملی بروٹنے دی نظم دے خیال وانگوں کہ اوہنے غور کیت کہ اوہ ساریاں خامیاں جہناں دی وجہ نال دنیا نال رنج اے اوہدے اپنے اندر وی بدرجہ اتم موجود نیں تسیں بس اپنا غصہ گھٹ کرو تے حکمت و تدبر دے نال اگے ودھو۔ آپ اک مثال بن کے وکھائو۔ غصہ کرن نال ذہن تہاڈا ساتھ چھڈ جاندا اے۔ اپرفیکلٹی کم کرنا چھڈ دیندی اے۔ ایہ غلط نہیں کہ غصہ سراسر شیطان دا عمل اے۔ اوہ غصہ کرن والے دے نال کھڑا ہو جاندا ے۔ فیر آنے آں حضورۖ ہوراں دے فرمان ول کہ آپۖ ہوراں ایہ وی سکھایا کہ غصہ نوں کنٹرول کیویں کرنا اے۔ مفہوم کجھ ایس طرح اے کہ جے کوئی کھڑا اے تے بہہ جاوے۔ جے بیٹھا اے تے لیٹ جاوے۔ ایہدے وچ کمال حکمت اے کہ انسان تھوڑا جیہا سکون دی حالت وچ چلا جاندا اے کہ ایہ کیفیت بدلن ول پہلا قدم اے۔ فیر ایہ لمحات کیوں جے ایہ شیطانی کم اے شیطان اگ نال بنیا اے تے بندہ وضوع کرن تے کدھرے پانی پین دے با رے وی پڑھیا سی۔ کہیا گیا کہ تہاڈے وچ طاقتور اوہ اے جو غصے تے کنٹرول حاصل کر لوے۔ ساڈے ایتھے وی ایہ تدبیر کیتی جاندی اے۔
اک ڈاکٹر نے خاتون نوں کہیا سی کہ جدوں غصہ آوے تے ایہ پیپر اپنے دنداں وچ دبا کے رکھ لوو۔ خاتون نے کہیا کہ اوہناں دے میاں جدوں غصے وچ ہوندے نیں تے میری گل کتھے سن دے نیں اوہ کتھے جان گے کہ ایہ پیپر دنداں دے درمیان رکھاں۔ ڈاکٹر نے کہیا محترمہ ایہ نسخہ تہاڈے لئی اے۔ غصے دی اک وجہ بندے دا اپنی سوچ نوں مثبت نہ رکھنا وی اے۔ منفی سوچ انسان نوں شر ول لے جاندی اے جہدے نال اوہدے اندر غصہ پیدا ہوندا ے۔ ہر چیز وچ مثبت پہلو لبھن دی عادت پان نال وی غصے وچ کمی آ سکدی اے۔ افضل گوہر رائو دا اک شعر:
کیا خبر کل یہی توقیر سلامت رکھے
میری وحشت میری زنجیر سلامت رکھے
٭٭٭