پشتو ا دب بلوچستان وچ

میں کئی دوجیاں کھوجیاں تے مورخین دے برعکس پشتون قوم نوں بنی اسرائیل چوں سمجھدا آں تے ایس نظریے دا سختی نال مخالف آں کہ اوہ آرین نیں ،رہی پشتو زبان جیڑی سنسکرت تے پرانی ژند تے پہلوی توں مشابہت رکھدی اے تے ایس دا سبب ایران دی عظیم الشان سیاسی تے لسانی فتوحات تے زبردست تہذیبی تے ثقافتی اثر تے نفوذ اے نہ کہ پشتوناں دا ایرانی الاصل یاایرانی النسل ہونا۔ کیونکہ اک کمزور تے مغلوب قو م لازماً اک فاتح، جابر تے غالب قوم توںمتاثر تے مرعوب ہوندی اے ایس دی چھوٹی مثال ہن تک براعظم ہندو پاکستان تے بنگلہ دیش چہ انگریزی زبان دا چلن تے مضبوط گرفت اے۔
ایہنوں اتفاق سمجھو یاں خوش قسمتی کہ جس طرح بلوچستان دے رہن آلے پندرہ لکھ پشتوناں دِی زبان اصلی تے معیاری زبان (Standard Language) اے، ایسے طرح ایہ مختصر جیہا تے تہذیب تے تمدن دے مراکز توں دور واقع بے آب وگیاہ خطہ ای سارے پشتوناں دا مولد تے مسکن تے مرزبوم ہون دا شرف رکھدا اے۔کیونکہ پشتوناں دے سارے شجرہائے نسب تین اصلی تے دو وصلی اجداد دے توسط توں جناب قیس عبدالرشید نال ملدے نیں ۔جیڑے ضلع ژوب دے صدر مقام ژوب توں بجانب شمال مشرق واقع تاریخی سرسبز پہاڑ کوہ سلیمان دی گیارہ ہزار فٹ اُوچی چوٹی تخت سلیمان تے ابدی نیند سو رہی اے بھاویں پشتوناں دے لکھاں دی تعداد نوں پہنچن والے قبائل قیس موصوف دی اولاد نیں ہوسکدے یا کم ازکم سب دے سب نہیں ہوسکدے جیویں خلجی یا غلجی قبیلہ، خٹک، ّآفریدی ہور درانی وغیرہ فیر وی سب دے سب انہی نال اپنا شجرہ نسب ملاندے نیں تے ایہ عبدالرشید قیس موصوف دی برکت تے بزرگی تے نجابت تے شرافت دا بین ثبوت اے ،عرب مورخ علامہ ابن الاثیر نے اپنی تاریخ ( اسد الغابتہ فی معرفتہ الصحابہ ) چہ قیس نامی صحابی دا وِی ذکر کیتااے۔ قیس عبدالرشید دی زندگی 40ھ یا45ھ چہ یقینی اے۔
ویہہ مورخین جہناں وچ حمد اللہ مستوفی مولف ”تاریخ گزیدہ ”مولف مجمع الانساب، مولف تاریخ حبیب اللہ،مولف مخزن افغانی،نعمت اللہ ہروی ،سردار شیر محمد خان گنڈا پور،مولف تواریخ خورشید جہان ،ڈاکٹر بیلیو ،سی،ّئی ،ای مصنف (The Races of Afghanistan) ،جی ،ٹی ،وین مصنف (A Narrative of Visit to Ghazan) مطبوعہ لندن 1878ء ،جی پی فرانڈفرانسیسی دی کتاب ترجمہ انگریز کپتان ولیم جے سی مطبوعہ لندن 1858ء وغیرہ شامل نیں پشتوناں نوں بنی اسرائیل یعنی پیغمبراں دی اُولاد چوں ہون دا لکھدے نیں تے اسیں کیوں خوامخواہ دے مفروضیاں یافیشن دی بنا تے اپنے آپ نوں مشرک آریائیاں نال وابستہ کرئیے۔ تے دوراز کار دی تاویلات ہور طول طویل مفروضیات نال ویداں دے بھجناں نوں پشتوناں دا سر چشمہ ثابت کرن دی ناکام کوشش تے سعی نامسعود چہ اپنی توانائیاں ضائع کردے پھرئیے جد مدار کھوج قیاس تے اٹکل ٹھہرا تے کیوں نہ برائی دی بجائے اچھائی نوں اختیار کیتا جاوے۔ایس دے مقابلے چہ چودہ مورخین جہناں چہ محمد قاسم فرشتہ مصنف ”تاریخ فرشتہ” سید جمال الدین افغانی، مولف ” تتمتہ البیان فی تاریخ الافغان ” عربی ،مولوی محمد عباس رفعت مولف ”تزک افغانی” ،سردار محمد حیات خان مولف ”حیات افغانی” انفسٹن انگریز مولف ”تاریخ افغانستان ” مولوی شیخ محمد موج حسین قیسی مہمندی رامپوری ،مولف ”جامع التواریخ”مطبوعہ 1899ء ،احمد علی کہزاد مولف ”تاریخ افغانستان ” وغیرہ شامل نیں پشتوناں دے بنی اسرائیل چوں ہون نوں تسلیم کردے نیں بعض اوہناں نوں آریائی بوض ایرانی نیز بعض ترکی وایرانی مخلوط نسل چوں دسدے نیں اینہاں لوکاں دا مدار تحقیق تے انحصار ثبوت پشتو زبان دے آریائی خدوخال نیں جہڑا موقع ومحل تے تاریخی تے جغرافیائی عمل دا نتیجہ وی ہوسکدے نیں مسیح علیہ السلام توں تقریباً 588سال پہلاں جدوں ظالم بادشاہ بابل بخت نصر یا بنو کدنصر نے بیت المقدس دی اٹ نال اٹ وجاکے بنی اسرائیل نوں جلا وطن کیتا تے سوائے اینہاں دیاں دوشاخاں دے دس شاخاں مشرق دے طرف جاکے گم ہوگئیاں ایہی اقوام جبال ساخور (غوڑہ مرغہ) ہرات،ہزارہ جات وغیرہ دے دور افتادہ سربفلک ہور ناقابل عبور پہاڑاں جا جاگزیں تے مکیں ہوئے ، تے آفتاب اسلام دے طلوع ہون تے کوہِ سیلمان دے قیس تے بقول بعض ہرات دے شنسب نیں دربار نبوی ۖ چہ جا کے اسلام قبول کیتا تے حضور ۖ ہوراں قیس دا ناں بدل کے عبدالرشید کر دتا۔
کیوں جے قبل اسلام دی پشتو زبان یاشعر وادب دا کوئی ٹھوس ثبوت یاناں تے نشان نہیں ملدا ایس لئی بعد اسلام دی پشتو ایہی کوہ سلیمان یعنی شمال مشرقی بلوچستان دی پشتو ای اے، بعد چوں مرور زمانہ دے نال نال پشتوناں دی تعداد چہ اضافہ ہوندا چلا گیا تے اوہ ہر پاسے میداناں چہ پھیلدے گئے دوجے پاسے اوہ قندھار دے علاقے چہ پھیلدے گئے ،ساڈے ایتھے اوہ بجانب غرب تے جنوب کوئٹہ تے سبی تک پہنچ گئے ہور پشتوناں دے نامی گرامی آبائو اجداد اسی خطے چہ پھولے پھلے تے ودھے جنہوں اسیں ژوب کہندے آں ایس علاقے چہ ہن وی پرانی پشتو دے آثار ملدے نیں تے ایہی علاقہ ساڈے آبائو اجداد دی لسانی تے ثقافتی روایات دا امین اے،سب توں پہلاں پشتو دی پہلی مناجات دی ایہی گونج سنائی دیتی ایہی پشتو دے شعر دی پہلی (Primitve) صورت سامنے آئی۔٭