نفرتاں بوئیاں جا رہیاں نیں

مظہر برلاس

ایہ کالم شاید میں نہ لکھدا پر کیہ کراں پاکستان میرا وطن اے تے وطن نال محبت ایمان دا حصہ اے۔ ایسے ایمان دا تقاضا اے کہ میں تہاڈے سامنے نفرتاں دا سارا کھیڈ رکھ دیواں۔ نفرتاں اک دن وچ جنم نہیں لیندیاں‘ نفرتاں دی آبیاری کیتی جاندی اے‘ ورھیاں تک پرورش کیتی جاندی اے۔ نفرتاں خلیج پیدا کردیاں نیں فیر ایس خلیج نوں مٹانا اوکھا ہو جاندا اے۔ دِلاں وچ کدورتاں بھر جان تے معاشرہ زہرآلود ہو جاندا اے۔ اک آلودہ معاشرے وچ محبتاں دی حلاوت نوں گھولنا کناں اوکھا کم اے ایہدا اندازہ بند کمریاں وچ بہہ کے فیصلہ کرن والیاں نوں نہیں کیوں جے اوہناں دی اکثریت عوامی دکھاں توں جانوں نہیں جدوں کوئی جانوں نہ ہووے تے اوہ مسیحائی کھیہہ کرے گا۔ ڈاکٹر خورشید رضوی دے کجھ شعر یادآ رہے نیں شاید فیصلہ کرن والیاں نوں کجھ سمجھ آ سکے۔
کبھی اپنی آنکھ سے زندگی پہ نظر نہ کی
وہی زاویے کہ جو عام تھے مجھے کھا گئے
میں عمیق تھا کہ پلا ہوا تھا سکوت میں
یہ جو لوگ محو کلام تھے مجھے کھا گئے
وہ جو مجھ میں ایک اکائی تھی وہ نہ جڑ سکی
یہی ریزہ ریزہ جو کام تھے مجھے کھا گئے
وہ نگیں جو خاتمِ زندگی سے پھسل گیا
تو وہی جو میرے غلام تھے مجھے کھا گئے
میں وہ شعلہ تھا جسے دام سے تو ضرر نہ تھا
پہ جو وسوسے تہ دام تھے مجھے کھا گئے
جو کھلی کھلی تھیں عداوتیں مجھے راس تھیں
یہ جو زہر خند سلام تھے مجھے کھا گئے
ایہناں شعراں تے غور کرن والیاں لئی بہت کجھ اے پر افسوس ایتھے غور کون کردا اے ذاتی مفادات وچ الجھے ہوئے لوک قوم لئی کدوں سوچدے نیں۔ ایتھے تے اداریاں نوں ذاتی مفادات دے ڈھائے چڑھا دتا جاندا اے تے کوئی بولدا وی نہیں۔ آل دوالے بیٹھے ہوئے لوک صرف تاڑیاں ماردے نیں‘ تاڑیاں مارن والیاں دے وی چھوٹے چھوٹے مفادات ہوندے نیں اوہناں دیاں تاڑیاں نظام نوں برقرار رکھن دی گواہی دیندیاں نیں پر کدی تاڑیاں نال وی کوئی نظام بچ سکیا اے نظام تے اوہو بچدا اے جو لوکاں دی بھلائی لئی ہووے۔ لوکاں دے دکھاں دا مداوا کر سکدا ہووے۔ اسیں اپنی 75 سالہ تریخ تے غور کریئے تے پتہ لگے گا کہ اسیں کتھے کتھے نفرتاں دے بیں گڈے‘ کنی واری سانوں نفرت دی فصل کٹنی پئی‘ ایس دوران سانوں ادھا ملک گنوانا پیا پر اسیں سبق نہیں سکھیا۔ ایہدے بعد وی عوامی طاقت نوں مدھن دا سلسلہ جاری رہیا۔ ایسے شوق وچ اک وزیراعظم نوں سولی تے لمکا دتا گیا فیر اک عوامی لیڈر دا راہ روکن لئی کدی غیرجماعتی الیکشن دا ڈھونگ رچایا گیا تے کدی آئی جے آئی نامی اتحاد بنوایا گیا۔ کسے دی عوامی مقبولیت نوں گھٹ کرن لئی لسانی تنظیماں نوں جلابخشی گئی۔ ایہدے نال شہراں دے شہر برباد ہو گئے۔ فرقہ وارانہ تنظیماں تے کم کیتا گیا ایہدے نال قریہ قریہ نفرت کھلر گئی۔ ایس سارے کھیڈ وچ لٹ مار دا کھیڈ جاری رہیا۔ ایس ملک دی خاطر قرض لئے جاندے رہے پر اک مخصوص ٹولہ قرضے کھاندا رہیا۔ قرضے معاف ہوندے رہے‘ افسوس ایتھوں دے عام لوکاں نوں کجھ نہ مل سکیا۔ پچھلے چالھی ورھے دی لٹ مار نے سانوں ایس نہج تے اپڑا دتا اے کہ اج ساڈی معیشت ڈانواں ڈول اے۔
ایس دوران وی اقتدار نال چمڑیا ہویا طبقہ مسلسل جھوٹ بول رہیا اے۔ ایہ طبقہ لوکاں نوں تے دھوکھا دے ای رہیا سی ساڈے اداریاں نوں وی چکر دین وچ جٹیا رہیا۔ افسوس ساڈے ادارے وی ایہناں دے چکراں دا شکار ہو گئے تے اقتدار پرست ٹولے دی خاطر میدان وچ کد پئے۔ اک ورھا ہون والا اے‘ اک ٹولے نوں اکٹھا کرے ملک تے مسلط کر دتا گیا مسلط کیتے گئے گروہ نے اپنے مقدمے تے ختم کروا لئے پر لوکاں دیاں زندگیاں نوں تنگدسی دے حوالے کر دتا۔ لوک زندگی توں اکتا گئے تے اوہناں نے اپنیاں امیداں دا محور و مرکز اک لیڈر نوں بنا لیا۔ ہن اقتدار پرسٹ ٹولہ اوس لیڈر دے پچھے پے گیا‘ اوہدے تے سو دے نیڑے مقدمے بنا دتے گئے۔ پنجاب پولیس روزانہ دی بیناد تے اوس مقبول ترین لیڈر دے گھر تے چھاپے ماردی اے‘ حملے کردی اے۔ حملیاں تے چھاپیاں دے باوجود اوہدی مقبولیت وچ وادھا ہوندا جا رہیا اے۔
ایہ مقدمے‘ ایہ چھاپے‘ ایہ حملے کیوں؟ سنیا اے سب کجھ کسے دے کہن تے ہو رہیا اے۔ جے انج ای اے تے فیر ایہ سوچو کہ کیہ ایہ ٹھیک طرزعمل اے۔ بالکل وی نہیں کیوں جے ملک کسے دی خواہشات تے نہیں چلدے‘ خواہشاں دا کھیڈ ہمیشہ وگاڑ پیدا کردا اے۔ کجھ دیہاڑیاں توں ملک تے مسلط ٹولے نے اک نواں ڈھونگ رچایا اے اوہ اپنی مخالف سیاسی جماعت نوں مدھن دی خواہش وچ ایس حد تک چلا گیا اے کہ ہن لوکاں دے گھراں تے راتاں نوں چھاپے مارے جا رہے نیں۔ اوہناں نوں تنگ کیتا جا رہیا اے اہل خانہ تے بزرگاں دی توہین کیتی جا رہی اے۔ ایس دوران ساڈے ملکی ادارے چپ نیں۔ ایہ خاموشی دس رہی اے کہ یاں تے اوہ ایہناں معاملیاں دا حصہ بن چکے نیں یاں فیر اکھاں بند کرکے غفلت دا ارتکاب کر رہے نیں کیوں جے جہڑے لوکاں تے ظلم ہو رہیا اے اوہناں تے اداریاں وچکار وِتھ ودھدی جا رہی اے۔ عام پاکستانیاں دا خیال اے کہ ادارے اقتدار تے مسلط ٹولے دی پشت پناہی کر رہے نیں۔ جدوں نفرتاں بوئیاں جا رہیاں نیں تے ساڈے اداریاں تے سکوتت جاری اے۔ کسے نوں اندازہ اے کہ جو نفرتاں بوئیاں جا رہیاں نیں اوہناں دی فصل کنی بھیانک ہووے گی۔ بقول حبیب جالب
محبت گولیوں سے بو رہے ہو
وطن کا چہرہ خوں سے دھو رہے ہو
گماں تم کو کہ رستہ کٹ رہا ہے
یقیں مجھ کو کہ منزل کھو رہے ہو